Johann Heinrich Merck (ur. 1741, zm. 1791) – heski polityk i człowiek oświecenia.

Od 1767 roku był sekretarzem Tajnej Kancelarii w Darmstadt. Merck został w roku 1768 ministrem skarbu wojskowego (Kriegszahlminister). Od 1772 był redaktorem gazety Frakfurter Gelehrter Anzeigen. W 1773 pojechał wraz z księżną Hesji-Darmstadt do Petersburga. Od 1774 roku był radca wojskowym (Kriegsrat). Był człowiekiem świetnie wykształconym i zainteresowanym ideami oświecenia. Popełnił samobójstwo, gdy stracił majątek wskutek nieudanych interesów. Jego bliskim przyjacielem był Goethe. Merck był najprawdopodobniej pierwowzorem Mefistofelesa z "Fausta". Goethe twierdził, że w jego spojrzeniu było "coś dzikiego i zwierzęcego".

• Darmstadt in der Zeit de Barock und Rokoko, Magistrat der Stadt Darmstadt, 1980, s. 40 i 43.
• Piotr Napierała, Hesja-Darmstadt w XVIII stuleciu. Wielcy władcy małego państwa, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.