Królestwo Szwecji, Republika Finlandii
10 milionów (jako język ojczysty)
łacińskie
Język szwedzki (szw. svenska språket, svenska) – język z grupy skandynawskiej języków germańskich, ojczysty dla ponad 10 milionów osób, używany głównie w Szwecji i niektórych częściach Finlandii. Jest językiem urzędowym w Szwecji i Finlandii (w Finlandii obok języka fińskiego). Pokrewny językowi norweskiemu, w mniejszym stopniu duńskiemu. Dialekty tych trzech języków tworzą ze sobą kontinuum dialektalne. Język standardowy w Szwecji, tzw. rikssvenska (szwedzki państwowy), opiera się na dialektach regionu sztokholmskiego.
W sytuacjach nieformalnych powszechnie używane są zróżnicowane dialekty nieliterackie. Większość z nich jest jednak zrozumiała dla pozostałych użytkowników języka szwedzkiego. Obecnie można wyróżnić dwa zespoły dialektów: szwedzki i finlandzki (tzw. fińska odmiana języka szwedzkiego). Istnieje też zespół dialektów języka szwedzkiego z Estonii, jednak jego znaczenie zmniejszyło się po zajęciu Estonii przez Armię Czerwoną, kiedy to większość estońskich Szwedów opuściła ten kraj. W południowej części Szwecji – Skanii (Skåne) – język mówiony uległ silnym wpływom duńskim, z bardzo gardłową wymową. Mieszkańcy Wysp Alandzkich mówią dialektem zbliżonym do północnosztokholmskiego.
Wyróżnia się 6 dialektów języka szwedzkiego. Są to: sydsvenska mål, götamål, sveamål, norrländska mål, gutamål, a także östsvenska mål, rozdzielany na finlandssvenska i estlandssvenska. Tym ostatnim posługują się głównie wschodni mieszkańcy Szwecji, w tym również Finowie.
Charakterystyczną cechą systemu fonologicznego języka szwedzkiego jest duża ilość samogłosek: 9 fonemów podstawowych, a uwzględniając rozróżnienie między długimi i krótkimi samogłoskami – 17 fonemów samogłoskowych. Warianty szwedzkiej spółgłoski sj (sj-ljudet) – w zależności od dialektu – odpowiadają w przybliżeniu głoskom h, sz lub ś. W wersji podstawowej nie ma odpowiednika w innych językach (mimo że w podobny sposób wymawia się ją w języku niderlandzkim).
Pierwsze ślady języka północnogermańskiego pochodzą z III wieku n.e. Około IX wieku, w okresie wikińskim, pojawił się norrønt, a potem dansk tunga, czyli niezróżnicowane germańskie języki Północy. Następnie doszło do rozszczepienia na języki północnogermańskie wschodnie i północnogermańskie zachodnie. W XII wieku zaczęto używać języka określanego jako szwedzki runiczny, zapisywany w alfabecie fuþark – piśmie przystosowanym do rycia w drewnie. Jest przypuszczenie, że fuþark pochodził od pisma Etrusków, jednak mógł też być alfabetem rdzennie skandynawskim. Został później wyparty przez alfabet łaciński, który został przyjęty wraz z chrześcijaństwem.
W XIII wieku pojawił się język, który dzisiaj jest określany jako klasyczny szwedzki. W XVI wieku pojawiły się tendencje do tworzenia języka ponaddialektalnego, czy to w postaci języka pism religijnych, czy świeckiego języka pism urzędowych – tzw. języka kancelaryjnego. W XVIII wieku unifikujący wpływ w zakresie wymowy miał dwór królewski – na tym tle zarysował się podział na język „chłopski” (bondska) i „dworski” (hovsvenska). U podłoża wymowy języka dworskiego leżała wymowa Sztokholmu i prowincji Uppland. Język ten współcześnie stanowi podstawę ponaddialektalnego języka pisanego (rikssvenska).
Większość zapożyczeń w języku szwedzkim pochodzi z języków: niemieckiego, francuskiego, angielskiego, łaciny i greki.
W standardowym języku szwedzkim funkcjonują dwa rodzaje gramatyczne: nijaki (neutrum, ett-ord) i wspólny (utrum, ogólny, nienijaki, en-ord), który powstał z połączenia rodzaju męskiego i żeńskiego. Jednak niewielka część dialektów języka szwedzkiego rozróżnia trzy rodzaje gramatyczne. Około 80–75% szwedzkich rzeczowników ma rodzaj ogólny (en-ord), a około 20–25% rodzaj nijaki (ett-ord). Szwedzki rzeczownik odmienia się przez 2 przypadki: mianownik i dopełniacz (genitiv), w którym formy dzierżawcze tworzy się poprzez dodanie końcówki -s, podobnie jak w języku angielskim. Forma dopełniacza bywa zastępowana przez złożenia (zrosty), np. budgetförslag (propozycja budżetu), jako budget (budżet) + förslag (propozycja).
W języku szwedzkim jest pięć rodzajów deklinacji, co należy uwzględnić podczas tworzenia liczby mnogiej. Deklinacja szwedzkiego rzeczownika obejmuje nie tylko tworzenie liczby mnogiej, ale także form określonych rzeczowników. Często rzeczownika trzeba uczyć się wraz z jego rodzajem, jego formą określoną i formą liczby mnogiej. Możliwe końcówki liczby mnogiej to: -or, -ar, -er, -r, -n, rzadko z przegłosem (czyli zmianą samogłoski w temacie), jeszcze rzadziej sam przegłos bez końcówki. Około 25% szwedzkich rzeczowników ma taką samą formę zarówno dla liczby pojedynczej, jak i mnogiej – np. ett rum – två rum, czyli: jeden pokój – dwa pokoje. Są to głównie rzeczowniki nijakie, czyli takie, które wymagają rodzajnika ett.
Pierwsza deklinacja dotyczy rzeczowników dwu- i więcej sylabowych rodzaju wspólnego, zakończonych na nieakcentowane -a. Liczbę mnogą tworzy się przez usunięcie nieakcentowanego -a i dodanie końcówki -or. Formę określoną w liczbie mnogiej tworzy się przez dodanie do końcówki -or końcówki -na:
en klocka – klockor – klockornaKolejno: nieokreślona liczba pojedyncza, nieokreślona liczba mnoga, określona liczba mnoga
Istnieje jednak kilka wyjątków w tej deklinacji, między innymi:
Charakterystyczną cechą rodzajników w językach północnogermańskich jest to, że rodzajnik określony (odpowiednik angielskiego the) jest końcówką fleksyjną. Wyróżnia się:
Istnieją również tzw. „wolnostojące rodzajniki określone”, które używane są wtedy, gdy przed rzeczownikiem w formie określonej znajduje się co najmniej jeden przymiotnik. Wyróżnia się następujące rodzajniki:
Rodzajnik nieokreślony dla rodzaju ogólnego to en, a dla rodzaju nijakiego ett. Forma nieokreślona liczby mnogiej nie posiada żadnego rodzajnika, podobnie jak w pozostałych językach germańskich.
W rodzinie indoeuropejskiej rodzajnik, który występuje po rzeczowniku, oprócz języków północnogermańskich, występuje jedynie w bułgarskim i macedońskim (języki słowiańskie) oraz rumuńskim (romański).
Przykładowa odmiana rzeczownika rodzaju ogólnego (na podstawie wyrazu en bil – samochód) i rzeczownika rodzaju nijakiego (na podstawie wyrazu ett hus – dom) wygląda następująco:
(en bil – samochód)
(ett hus – dom)
Język szwedzki posiada tylko dwa przypadki, a mianowicie:
Przypadek główny ma postać bezkońcówkową, czyli nie jest nacechowany formalnie. Może on występować z rodzajnikiem lub bez. Przykładowo, na podstawie rzeczownika blomma – kwiat:
Przypadek główny odpowiada funkcyjnie polskiemu mianownikowi, celownikowi, biernikowi, miejscownikowi, narzędnikowi i wołaczowi. Zamiast deklinacji, podobnie jak w języku angielskim, funkcje tych przypadków pełnią związki syntaktyczne, np.:
Dopełniacz formalny ma we wszystkich postaciach (tzn. z rodzajnikiem i bez rodzajnika) końcówkę -s.
Dopełniacz z końcówką -s występuje dziś stosunkowo rzadko:
Szwedzkie rzeczowniki miały w przeszłości, podobnie jak i współczesny język niemiecki, końcówki deklinacyjne 4 przypadków (mianownika, dopełniacza, celownika i biernika). Końcówki te zanikły stopniowo w języku średnio- i nowoszwedzkim. Najdłużej zachowały się końcówki dawnych dopełniaczy na -a oraz -u po sylabie pierwotnie krótkiej. Jeszcze dziś spotykamy je w niektórych skostniałych zestawieniach i złożeniach, np.: kungaval – elekcja, barnamord – dzieciobójstwo, herravälde – przemoc, ordalag – wyrażenia, ladugård – obora, hälsovård – opieka zdrowotna, lärosal – sala wykładowa, läruverk – gimnazjum, människoliv – życie ludzkie.
Czasownik w języku szwedzkim zupełnie nie odmienia się przez osoby ani przez liczby, podobnie jak np. w języku angielskim, chociaż tam zachowała się szczątkowa odmiana przez osoby. W szwedzkim zanikła ona zupełnie. Dlatego czasownik jest zawsze używany z odpowiednim zaimkiem[1]. To zjawisko jest dobrze widoczne na przykładzie odmiany czasownika är – być, w liczbie pojedynczej.
(z zaimkiem)
(rodzaj nijaki)
(rodzaj ogólny)
Czasowniki dzieli się na słabe i mocne. Wśród czasowników słabych wyróżnia się 5 rodzajów koniugacji (I, IIa, IIb, IIc, III). Czasowniki mocne charakteryzują się zmianą samogłoski rdzennej oraz innymi końcówkami w odmianie, niż w przypadku koniugacji czasowników słabych. Zmianę samogłoski w temacie czasownika mocnego często można dopasować do odpowiedniego szeregu alternacyjnego, wskazującego na to, jak dana samogłoska będzie się zmieniać na przestrzeni całej koniugacji. Istnieją również czasowniki odmieniające się nieregularnie.
Przykładowe porównanie odmiany czasownika słabego oraz czasownika mocnego na przykładzie odpowiednio: att ringa – dzwonić oraz att dricka – pić:
Koniugacja IIa (att ringa – dzwonić)
Szereg alternacyjny i-a-u (att dricka – pić)
(Infinitiv)
(Presens)
(Imperativ)
(Preteritum)
(Supinum)
(Perfekt particip)
(Presens particip)
Znacznikiem bezokolicznika w języku szwedzkim jest att – tak jak angielskie to i częściowo jak niemieckie zu lub niderlandzkie te. Po att użytym w funkcji markera czasownik występuje zawsze w postaci bezokolicznika. W niektórych konstrukcjach czasownik występuje samodzielnie, np. z czasownikami modalnymi.
Bezokolicznik oznaczony przez att posiada formę tzw. att-infinitiv, natomiast występując samodzielnie ma formę infinitiv.
Att w funkcji markera w szybszej mowie jest często wymawiane jak litera „å” [oː], natomiast w funkcji spójnika zawsze jako [att].
Samo słowo att ma także funkcję spójnika zdań podrzędnych „że”.
Supinum jest formą, która wśród języków germańskich występuje tylko w języku szwedzkim. Nie ma jej nawet w tak spokrewnionych językach jak duński, norweski nynorsk albo norweski bokmål. Służy on m.in. do tworzenia czasu Perfekt i Pluskvamperfekt razem z posiłkowym har albo hade. Jest to oryginalna właściwość języka szwedzkiego, ponieważ pozostałe języki z tej grupy używają w tym celu imiesłowu czasu przeszłego, a nie specjalnej formy czasownika, jaką jest supinum.
Imiesłów czasu przeszłego to takie formy odczasownikowe, które w języku polskim kończą się na: -ny, -na, -ne, -ty, -ta, -te.
Przykładowo, angielskie He has seen i szwedzkie Han har sett różnią się tym, że w języku angielskim używa się do tego celu imiesłowu czasu przeszłego, podczas gdy szwedzki wykorzystuje formę supinum.
W języku szwedzkim wyróżnia się zwykle 6 czasów:
Kategoria zaimka nie tworzy w języku szwedzkim – podobnie zresztą, jak i w polskim – jednolitej klasy, do której można zastosować jedno tylko kryterium podziału. Jedyną wspólną cechą wszystkich zaimków jest ich szczupła treść przy bardzo szerokim zakresie. Zaimki nie oznaczają więc desygnatów bezpośrednio, lecz jedynie określone relacje (np. stosunek mówiącego do desygnatu), a nie, jak to ma miejsce u przymiotnika, cechę, np.: mój dom, biały dom; jego książka, interesująca książka. W większości przypadków zaimki zastępują części mowy o bardziej konkretnym znaczeniu, np.:
W języku szwedzkim zaimki dzieli się na rzeczownikowe, przymiotnikowe, przysłówkowe i liczebnikowe; zależy to od zastępowanej zaimkiem części mowy. Z uwagi na funkcje syntaktyczne zaimki rzeczownikowe nazywane są samodzielnymi (självständinga), a zaimki przymiotnikowe łącznymi (förenade), np.:
Niektóre zaimki mogą pełnić zarówno funkcję rzeczownikową, jak i przymiotnikową, a więc mogą występować w zastępstwie rzeczownika lub jego określenia, np.:
Wyraz, do którego zaimek się odnosi, lub który zastępuje, nazywany jest korelatem zaimka, np.:
Z punktu widzenia stopnia określoności korelatu dzielimy zaimki w języku szwedzkim na trzy grupy:
Do zaimków określonych zalicza się: zaimki osobowe, zaimki zwrotne, zaimki dzierżawcze, zaimki wskazujące, zaimki determinatywne, zaimki pytajne.
Korelatem zaimków zwrotnych jest podmiot zdania. Czasowniki łączące się stale z zaimkami zwrotnymi nazywamy czasownikami zwrotnymi (reflexiva verb). Język szwedzki wykazuje właściwy zaimek zwrotny(sig – się) tylko dla 3. osoby liczby pojedynczej i mnogiej. Formy dla pozostałych osób stanowią – odmiennie od języka polskiego – formy biernika zaimka osobowego: mig, dig, oss, er, np.:
Zaimek zwrotny występuje również w kilku zwrotach idiomatycznych, np.: var for sig – osobno; i och for sig – właściwie; av sig själv – sam z siebie.
Zaimki w pierwszej i drugiej osobie odmieniają się przez rodzaj i liczbę. Zaimki dzierżawcze w trzeciej osobie są nieodmienne i mają zawsze taką samą formę.
Zaimek sin
Dodatkowo w 3 osobie liczby pojedynczej i mnogiej występuje zaimek sin, który jest odpowiednikiem polskiego zaimka „swój”. Występuje on w języku szwedzkim tylko w 3. osobie, ponieważ tylko w tym przypadku ma to znaczenie. Wystarczy porównać sformułowania:
W języku polskim wybór zaimka nie ma znaczenia i jest wymienny, ponieważ sens jest zawsze taki sam, ale w 3. osobie zaimki te nie są już wymienne, ponieważ zmienia się sens zdania:
Z tym samym zjawiskiem mamy do czynienia w języku szwedzkim, właśnie dlatego w 3. osobie występują obie wersje. Natomiast 1. i 2. osoba w szwedzkim nie mają odpowiednika zaimka „swój” i dlatego możliwe są tylko wersje podane jako pierwsze.
Ale w 3. osobie możliwe są już obie wersje, które niosą ze sobą inne znaczenie:
Dokładnie ta sama zasada dotyczy liczby mnogiej. Np.:
Szwedzki przymiotnik podlega różnym prawom odmiany w zależności od pozycji w zdaniu. Przykładowo, w języku polskim przymiotnik odmienia się tak samo, niezależnie od pozycji w zdaniu:
W języku szwedzkim: w pozycji atrybutywnej przymiotnik odmienia się przez rodzaj, liczbę i określoność, natomiast w pozycji predykatywnej przymiotnik odmienia się tylko przez rodzaj i liczbę.Odpowiednio:
Odmiana w pozycji predykatywnej jest zawsze mocna, co znaczy, że może mieć wiele różnych końcówek, natomiast odmiana w pozycji atrybutywnej jest mocna w formie nieokreślonej i słaba w formie określonej, ponieważ przymiotnik przyjmuje wtedy zawsze tę samą końcówkę – a we wszystkich możliwych wariantach. Końcówka ta równa się formie dla liczby mnogiej w formie nieokreślonej.
Podstawowy wzór odmiany przymiotnika „żółty”:
W zdaniu w języku szwedzkim może występować tylko jedna negacja (podobnie do angielskiego i niemieckiego). W przeciwieństwie do języka polskiego, gdzie możemy powiedzieć „Nigdy nikogo nie widziałem” – tu występują aż trzy negacje, a może ich być jeszcze więcej. Po szwedzku trzeba powiedzieć tak, żeby zaprzeczyć tylko jeden raz. Np.:
Inte, czyli „nie” jest najczęściej używaną negacją. Od polskiego „nie” różni się tym, że w szwedzkim zdaniu występuje po czasowniku, np.:
Wyraz inte jest także często nieakcentowany. W przeciwieństwie do polskiego „nie”, które bardzo często akcentujemy.
W zdaniu podrzędnie złożonym obowiązuje tzw. zasada biff (i bisats inte före första verbet jag har lovat, att inte skriva fel – obiecałem, że nie będę pisał błędnie).
Słowa typu ingen, inget oraz inga znaczą tyle co: nic, żaden, nikt, żadne itd., tak naprawdę są skróconą formą od: „nie coś”, „nie jakiś”, „nie ktoś”, „nie jakieś” (zgodnie z zasadą jednego przeczenia w zdaniu) i mogą występować tylko wtedy, kiedy inte i słowo typu någon, något, några stoją w zdaniu obok siebie i mogą ulec połączeniu w jedno słowo. Nie można tego zrobić zawsze ze względu na rygorystyczne zasady, traktujące o pozycji negacji w zdaniu. W praktyce przeczenia typu ingen możemy używać w zdaniach pojedynczych z jednym czasownikiem oraz w zdaniach nadrzędnych z jednym czasownikiem. Ingen, inget, inga bardzo przypominają niemieckie przeczenia (kein, keine) albo angielskie (no) – czyli wyrazy, które służą do zaprzeczania rzeczowników. Na przykład:
Szyk szwedzkiego zdania jest dość skomplikowany, ściśle określony i uporządkowany. Do niektórych reguł należą:
Szwedzki alfabet składa się z 29 liter:
W przeciwieństwie do alfabetu polskiego w alfabecie szwedzkim znaków specjalnych nie pisze się po znakach podstawowych, od których pochodzą, tylko na końcu.
Ponadto dla języka szwedzkiego można wyróżnić charakterystyczne dwuznaki i trójznaki:
Język szwedzki jest językiem bliskim równowagi samogłoskowo-spółgłoskowej ze wskazaniem na język samogłoskowy. To znaczy, że liczba samogłosek i spółgłosek jest zbliżona.
W języku szwedzkim występują dwa rodzaje akcentu, który jest ruchomy i m.in. stąd bierze się charakterystyczna śpiewność języka. Akcent pierwszy, zwany prostym lub akutowym, jest podobny do angielskiego. Akcentowana jest jedna sylaba, wymawiana mocniej i dłużej niż pozostałe. Drugi akcent, zwany grawisowym powstaje tak, że głos opada na akcentowanej sylabie, po czym wznosi się (wybrzmiewa) na kolejnej.
Akcentowaną sylabę w języku szwedzkim wymawiamy nie tylko mocniej od pozostałych, ale także dłużej. W takiej może znajdować się długa samogłoska albo długa spółgłoska. W ten sposób każdy szwedzki dźwięk, zarówno samogłoska, jak i spółgłoska, ma dwa warianty: krótki i długi. Długie dźwięki niejednokrotnie są wymawiane inaczej niż ich krótkie „odpowiedniki”, więc nie różnią się tylko długością, ale także jakością – np. krótkie „e” wymawiamy tak jak polskie (tylko krócej), natomiast długie „e” jest znacznie bardziej napięte, język jest w pozycji między „i” i „e” i przypomina niemieckie „e” w słowie „gehen”. A więc oprócz długości krótkie i długie dźwięki mogą czasami także różnić się jakością. A z kolei długie i krótkie „ö” – które w szwedzkim wymawiamy jako „e” z ustami zaokrąglonymi jak do polskiego „u” – różni się tylko długością wymawiania dźwięku bez zmian w jego jakości.
Akcentowana sylaba w języku szwedzkim zawsze jest długa. Dłużej wymawiana musi być samogłoska albo spółgłoska. (ale nigdy obie) Długie spółgłoski są kolejną przyczyną charakterystycznego brzmienia języka szwedzkiego.
Szwedzkie samogłoski mogą być długie lub krótkie. Czasami wymowa długiej i krótkiej samogłoski nie różni się niczym oprócz długości, a czasami długą i krótką samogłoskę wymawia się w inny sposób.
W porównaniu do szwedzkich samogłosek, polskie samogłoski mają długość średnią, a więc – szwedzkie krótkie samogłoski są krótsze od polskich, a szwedzkie długie samogłoski dłuższe.
długie a: długie, tylnojęzykowe a krótkie a: tak jak polskie a
długie e: napięte, język w pozycji między „i-e” krótkie e: jak polskie e (ale może też być bardziej napięte i przypominać swój długi wariant w krótszej wersji)
długie i: jak polskie, ale bardziej napięte (język może być wyżej niż w polskim i) krótkie i: jak polskie i
literę „o” w większości przypadków czytamy jak polskie „u”, ale czasami jak polskie „o”, stąd 4 warianty: długie o: jak polskie u, ale bardziej zaokrąglone krótkie o: jak polskie u długie o: jak polskie o, ale bardziej zaokrąglone krótkie o: jak polskie o
długie u: napięte wargi leżą naprzeciwko siebie w miarę możliwości równolegle, lekko wciągnięte do środka i wymawiamy u krótkie u: wargi przyjmują pozycję jak przy długim u, lecz mniej starannie i krótko wymawiamy u za pomocą przepony (trochę tak jak przy kaszlu)
długie å: jak polskie o, ale bardziej zaokrąglone (tak jak „o” w wersji „o”) krótkie å: jak polskie o (tak jak „o” w wersji „o”)
długie ä: tak jak polskie e, ale bardziej otwarte krótkie ä: tak jak polskie e (może być bardziej otwarte)
długie ä (w pozycji przed „r”): jeszcze bardziej otwarte niż zwykłe ä, prawie tak szeroko jak a krótkie ä (w pozycji przed „r”): jeszcze bardziej otwarte niż zwykłe ä
długie ö: jak polskie e z ustami zaokrąglonymi jak do polskiego u krótkie ö: jak polskie e z ustami zaokrąglonymi jak do polskiego u
długie ö (w pozycji przed „r”): bardziej otwarte niż zwykłe ö krótkie ö (w pozycji przed „r”): bardziej otwarte niż zwykłe ö
długie y: jak polskie i z ustami zaokrąglonymi jak do polskiego u krótkie y: jak polskie i z ustami zaokrąglonymi jak do polskiego u
Szwedzkie spółgłoski mogą być – tak samo jak samogłoski – długie lub krótkie i jest to charakterystyczna cecha języka szwedzkiego. Nie ma problemu z dłuższym wymówieniem takich spółgłosek jak np.: w, r, s, j, l, m lub n, ale spółgłoski takie jak: t, p, d, g, k, b, nie dadzą się wymawiać dłużej niż pojedynczy dźwięk, dlatego w czasie wymawiania dźwięku należy gwałtownie zatrzymać powietrze na ułamek sekundy i zwiększyć ciśnienie powietrza, a po chwili ze zwiększoną siłą dokończyć wypowiadanie spółgłoski. Powoduje to chwilową ciszę, złudzenie, że jest to przedłużona spółgłoska oraz daje też wrażenie lekkiego podwojenia spółgłoski. np. hoppa – skakać, lägga – kłaść, skratta – śmiać się, flagga – flaga.
c: przed – i, y, e, ä, ö najczęściej wymawiamy jako s, a przed – a, u, o, å najczęściej jako k.
g: przed – i, y, e, ä, ö najczęściej wymawiamy jako j, a przed – a, u, o, å najczęściej jako g.
k: przed – i, y, e, ä, ö najczęściej wymawiamy jako ś, ale z lekko cofniętym językiem, a przed – a, u, o, å najczęściej jako k.
v: tak jak polskie w.
x: jako ks
z: tak jak polskie s.
rs: wymawiamy jak polskie sz
retrofleksy, czyli: rt, rd, rl, rn wymawiamy tak jak ich zwykle odpowiedniki, ale z zawiniętym i znacznie cofniętym językiem. co w rezultacie daje dźwięki trochę zbliżone do polskich – cz, dż, l, n.
kj, tj.: wymawiamy jako ś, ale z lekko cofniętym językiem.
dj, hj, lj, gj: wymawiamy jako j.
sj, stj, skj oraz sk przed i,y,e,ä,ö: wymawiamy jako dźwięk-sj tzw. sj-ljudet. Wymawiamy go w ten sposób, że przy lekko zaciśniętym gardle i ustach zaokrąglonych (jak do wymowy polskiego „u”) wymawiamy dźwięk „sz”.
ch oraz sch: wymawiamy jako sj-ljudet, ale na końcu wyrazu jako zwykłe sz, takie jak w polskim.
–ge: na końcu wyrazy wymawiamy jako sz, a nie jako ż. jak np. w słowie – garage.
rg, lg: wymawiamy odpowiednio jako: rj, lj
ng: czytamy tak angielskie ng, w końcówce -ing (nie słychać g)
nk oraz gn: czytamy tak jakby było napisane: ngk oraz ngn (przy czym ng jako jeden dźwięk, tak jak w poprzednim punkcie)
w końcówkach -tion -sion: połączenia ti otaz si czytamy jako sj-ljudet, natomiast o normalnie jak polskie u. np. station, konversation, intonation. Są to słowa, które w języku polskim kończą się na -cja.
Ponadto wymowa jest czasem inna dla niektórych zapożyczeń, ale nie występują w nich żadne inne dźwięki.
Każdy szwedzki wyraz zawiera jedną długą sylabę, która jest sylabą akcentowaną, tzn. taką, w której występuje długa samogłoska lub długa spółgłoska.
Długie i krótkie samogłoski nie różnią się od siebie sposobem zapisu jak np. w języku węgierskim, gdzie mamy krótkie a, e, i, o, ö, u, ü, i długie á, é, í, ó, ő, ú, ű, które zapisywane są innymi znakami, ani nie są zapisywane wielokrotnie, tak jak w niderlandzkim, gdzie długie samogłoski zapisujemy podwójnie, a krótkie pojedynczo, ani nie są żadnymi innymi dwuznakami, jak np. w niemieckim, gdzie długie samogłoski często zapisujemy jako: eh, oh, öh itd.
Długość szwedzkich samogłosek i spółgłosek w sylabie akcentowanej odczytujemy z ilości spółgłosek, które występują po samogłosce. W sylabie akcentowanej jest tylko jeden długi dźwięk – jest to samogłoska lub spółgłoska. W sylabach nieakcentowanych wszystkie dźwięki są krótkie.
W języku szwedzkim nie występuje dźwięk odpowiadający polskiemu „c”. „c” jest czytane przeważnie jako „s” lub „k”, a w złożeniu „ck” znaczy tyle co „kk”, czyli długie „k”.
Także dźwięk odpowiadający polskiemu „z” nie występuje w szwedzkim, „z” czytamy jako „s” np. w wyrazie „zoo” [su:].
Przykłady szwedzkich słów w międzynarodowym użyciu: skansen, ombudsman, smörgåsbord. W języku polskim m.in. szkier (skär).
This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: MiniMini+ – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2020) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Polish. (January 2020) Click [show] for important translation instructions. View a machine…
Two islands in Lake Michigan, U.S. Sister IslandsIn June 2020 when this picture was taken the average lake level was 177.45 meters above sea level;[1] the relatively high lake levels reduced the size of the islands that year.Sister IslandsShow map of WisconsinSister IslandsShow map of the United StatesGeographyLocationGreen Bay, Lake MichiganCoordinates45°13′28″N 87°08′46″W / 45.2244317°N 87.1462240°W / 45.2244317; -87.1462240Area6 acres (2.4 ha)H…
Brazilian municipality located in the state of Minas Gerais Location of Silveirânia within Minas Gerais Silveirânia is a Brazilian municipality located in the state of Minas Gerais. The city belongs to the mesoregion of Zona da Mata and to the microregion of Rio Pomba. As of 2020, the estimated population was 2,264.[1] See also List of municipalities in Minas Gerais References ^ IBGE 2020 21°10′S 43°12′W / 21.167°S 43.200°W / -21.167; -43.200 vte Municip…
Questa voce sugli argomenti storia della Corea e stati scomparsi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Questa voce o sezione sull'argomento stati scomparsi non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Carti…
Slottsparken UbicaciónPaís NoruegaCoordenadas 59°55′03″N 10°43′42″E / 59.9175, 10.7283[editar datos en Wikidata] La parte trasera del Palacio Real vista desde el parque. El Parque del Palacio (en noruego: Slottsparken) es un parque público situado en el centro de Oslo (Noruega) que rodea el Palacio Real. Tiene una superficie de 22 hectáreas.[1][2] Historia El parque fue construido durante la década de 1840 y fue diseñado por Hans Ditl…
Nam Trung Bộ Región Coordenadas 15°41′50″N 108°25′27″E / 15.697086111111, 108.42407222222Entidad Región • País Vietnam[editar datos en Wikidata] Nam Trung Bộ («Costa Central del Sur») es una de las ocho regiones que conforman un grupo secundario en la Organización territorial de la República Socialista de Vietnam. Geografía Esta región se localiza en la zona noroeste del país. Este sector se caracteriza por ser poseedor de una superf…
село Мефодіївка Країна Україна Область Миколаївська область Район Миколаївський район Громада Нечаянська сільська громада Код КАТОТТГ UA48060190050057366 Основні дані Населення 16 Поштовий індекс 57140 Телефонний код +380 512 Географічні дані Географічні координати 46°53′20″ пн.…
‹ 1935 1950 › Парламентські вибори у Великій Британії 1945 Усі 640 місць у Палаті громад 5 липня 1945 Попередній Прем'єр міністрВінстон ЧерчилльКонсерватори Обраний Прем'єр міністрКлемент ЕттліЛейбористи Парламентські вибори у Великій Британії 1945 року — демокр…
Islands NA‑class Islands portalThis template is within the scope of WikiProject Islands, a collaborative effort to improve the coverage of islands on Wikipedia. If you would like to participate, please visit the project page, where you can join the discussion and see a list of open tasks.IslandsWikipedia:WikiProject IslandsTemplate:WikiProject IslandsIslands articlesNAThis template does not require a rating on Wikipedia's content assessment scale. Russia Template‑class Russia portalThis temp…
City in Texas, United StatesLeander, TexasCityLeander city limitLocation of Leander, TexasCoordinates: 30°34′44″N 97°51′11″W / 30.57889°N 97.85306°W / 30.57889; -97.85306CountryUnited StatesStateTexasCountyWilliamson County, TexasIncorporatedJanuary 21, 1978[1]Government • TypeCouncil-Manager • MayorChristine DeLisle[2] • City ManagerRick BeverlinArea[3] • Total37.70 sq mi (97.65…
Encrasicholina Encrasicholina purpurea Klasifikasi ilmiah Domain: Eukaryota Kerajaan: Animalia Filum: Chordata Kelas: Actinopterygii Ordo: Clupeiformes Famili: Engraulidae Subfamili: Engraulinae Genus: EncrasicholinaFowler, 1938 Spesies Encrasicholina gloria Hata & Motomura, 2016[1] Encrasicholina heteroloba (Rüppell, 1837)[2] Encrasicholina intermedia Hata & Motomura, 2016[1] Encrasicholina macrocephala Hata & Motomura, 2015[3] Encrasicholina oligobr…
Östergötlands län Provincie in Zweden Coördinaten 58°24'38NB, 15°36'49OL Algemeen Oppervlakte 10.562 km² Inwoners (2021) 469.107 (44/km²) Hoofdstad Linköping Gemeenten in de provincie Portaal Zweden Östergötlands län (provincie Östergötland) is een provincie in het zuidoosten van Zweden. Ze ligt aan de Oostzee en grenst aan de provincies Kalmar län, Jönköpings län, Västra Götalands län, Örebro län en Södermanlands län. De hoofdstad is Linköping. De oppervla…
Indonesian actress Nikita MirzaniBornNikita Mirzani Mawardi (1985-03-17) 17 March 1985 (age 38)Jakarta, IndonesiaOccupation(s)Celebrity, Model, PresenterYears active2010 - presentSpouses Nasseru (m. 2006; div. 2007) Sajad Ukra (m. 2013; div. 2015) Dipo Latief (m. 2018; div. 2019) Antonio Dedola (m. 2023…
Indonesian type of pancake SerabiAlternative namessoerabi (in Petjo); Javaans pannenkoek (in Dutch)TypePancakePlace of originIndonesiaRegion or stateBali–JavaAssociated cuisineIndonesiaMain ingredientsRice flour, coconut milk or shredded coconutSimilar dishesmont lin maya, pancake, pannenkoek, takoyaki, khanom khrok Media: Serabi A portion of serabi ready to be eaten Serabi (ꦱꦼꦫꦧꦶ),[a] surabi (ᮞᮥᮛᮘᮤ),[b] or srabi (ᬲ᭄ᬭᬩᬶ)[c] is a t…
مشروع ويكي الدولة العثمانية مشروعٌ تعاونيٌّ يهتم بالمقالات المتعلّقة بالدولة العثمانية في ويكيبيديا. الصفحة الرئيسيةنقاش المشروعدليل التقديراتبوابة الدولة العثمانيةالمقالات المقترحة المحتوى المميزسجل المهامقائمة المراجع عن المشروع إطار العمل يعتبر المشروع جميع المق…
Indian sitcom Sarabhai vs SarabhaiGenreSitcomWritten byAatish KapadiaDirected byDeven BhojaniAatish KapadiaStarringSatish ShahRatna Pathak ShahSumeet RaghavanRupali GangulyRajesh KumarOpening themeSarabhai Vs Sarabhai by Usha UthupCountry of originIndiaOriginal languageHindiNo. of seasons2No. of episodes80ProductionProducersJamnadas D. MajethiaAatish KapadiaProduction companyHats Off ProductionsOriginal releaseNetwork Star One (season 1) Disney+ Hotstar (season 2) Release1 November 2004 (20…
German footballer Nassim Banouas Nassium Banouas in 2010Personal informationFull name Nassim BanouasDate of birth (1986-09-08) 8 September 1986 (age 37)Place of birth Worms, West GermanyHeight 1.87 m (6 ft 1+1⁄2 in)Position(s) DefenderYouth career TuS Neuhausen0000–1998 SV Horchheim1998–2003 1. FC Kaiserslautern2003–2005 1. FSV Mainz 05Senior career*Years Team Apps (Gls)2005–2006 1. FSV Mainz 05 II 11 (4)2006 1. FSV Mainz 05 0 (0)2006–2007 Sportfreunde Siegen …
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Aurangzeb film – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2013) (Learn how and when to remove this template message) 2013 Indian filmAurangzebTheatrical release posterDirected byAtul SabharwalWritten byAtul SabharwalProduced byAditya ChopraStarringR…
Kübel in der Kommission für das BGB (Stich von Hermann Scherenberg, 1875) Franz Philipp Friedrich von Kübel (* 19. August 1819 in Tübingen; † 4. Januar 1884 in Berlin) war ein deutscher Jurist und maßgeblich an der Entstehung des Bürgerlichen Gesetzbuchs (BGB) beteiligt. Seit 1848 war Kübel Richter am Stuttgarter Obertribunal; 1863–1866 Mitglied der Dresdener Kommission zur Ausarbeitung eines Obligationenrechts; 1874 Mitglied der Vorkommission zur Erstellung des BGB; 1874 Mitglied der…
3-limit 9:8 major tone 7-limit 8:7 septimal whole tone A septimal comma is a small musical interval in just intonation that contains the number seven in its prime factorization. There is more than one such interval, so the term septimal comma is ambiguous, but it most commonly refers to the interval 64/63 (27.26 cents).[1][2] Use of septimal commas introduces new intervals that extend tuning beyond common-practice, extending music to the 7-limit, including the 7/6 septimal minor …
Lokasi Pengunjung: 18.117.159.229