Gaur egun, sareak Arabako lurraldearen zati handi bat hartzen du, zerbitzurik gabeko guneak geratzen diren arren, honako hauek nabarmenduz: Trebiñu, Kuartango eta Harana.
Identitatea
Aintzinako konpainiek erabiltzen zituzten autobusek ez zuten inolako baldintzarik bete behar, zerbitzua normaltasunez emateko aukera izateaz gain. Horregatik, proiektatutako irudia enpresa bakoitzarena zen, eta ez zuen ematen sare edo sistema berekoa zenik. Hala ere, sare hauek indarrean sartzean, Arabako Foru Aldundia kontratistak baldintza gisa eskatzen du autobusak Araba Bus sarearekin identifikatzeko elementu bisual batzuk betetzea, edozein konpainiarenak direla ere.[3]
Ikusizko identitatea
Sarea identifikatzen duten koloreak gorrindol eta zuria dira. Hauen aukeraketa nabarmena da, gorria Arabako kolorea baita, bere banderan dagoen ia bakarra. Gainera, Arabako Foru Aldundiaren logotipoak Arabako lurraldearen forma jasotzen duen piktograma, gorrindol kolorekoa erabiltzen du. Gorrindol elementu zuriak kolore horretako hondo baten gainean jartzeko erabiltzen da, ondo irakurtzeko moduan.
Beltza ez da identitate bisualaren kolore ofizial bat, idazkun gehienak kolore honetan egiten diren arren, hondo zuri baten gainean kontraste handia ahalbidetzen baitu. Gauza bera gertatzen da grisarekin, nahiz eta gaztelaniazko testuetarako erabili ohi den; beltza, berriz, euskarazko testuetarako gordetzen da, informazioa zein hizkuntzatan agertzen den bereizteko aukera emanez. Oro har, euskaragaztelaniaren aurretik dago, eta, beraz, beltza grisaren aurretik.
Sareko marka bisuala "ÁLAVA BUS" da, letra larriz idatzia, euskaraz zein gaztelaniaz. Inskripzio hau eskuinean lerrokatuta egin ohi da, "Álaba" hitza "Bus" hitzaren gainean jarriz, azken "a" hitza "s" letraren gainean geratzen delarik. Gainera, "Á!"-ren ezkerrean zazpi karratu daude. Irudi hauek ere, eskuinean lerrokatuta daude eta bi ilaratan kokatuta, lau karratu goian eta hiru behean, beheko ezkerreko izkina libre utziz. Arabako zazpi kuadrillak irudikatzen dituzte eta herrialdearen forma partzialki emulatzen dute.
Ibilgailuen identitatea
Araba Bus markarekin lan egiten duten ibilgailu guztiek Arabako Foru Aldundiaren gidalerroak jarraitzen dituzte homogeneizatzeko. Kanpoaldeari dagokionez, autobusak zuriz margotuta daude barnealdean, eta gorrindolez aurrealdean eta atzealdean. Autobusaren aurrealdean, haizetakoaren gainean, "A" bat ageri da, sarearen tipografiaren arabera estilizatua, kolore zuriz hondo gorridolaren gainean. Atzealdean, berriz, Arabako Foru Aldundiaren logotipoa ageri da, tinta beltzez eta hondo purpura baten gainean. Eredu batzuetan, bereziki antzinakoenetan, adierazpen hau alda daiteke, hondoa grisa delarik.
Alboetako bien erdian, tinta gorrindol batez eta hondo zuriaren gainean, sarearen logotipoa agertzen da. Alboetan beti, baina autobusaren atzealdetik hurbilen dagoen aldean, gorrindol kolorekoa, piktograma bat agertzen da, Arabako herrialdearen forma emulatzen duena, karratu zuriz osatua. Arabako Foru Aldundiak erabiltzen duen berbera da.
Era berean, 2008ko krisi ekonomikoaren eztandak autobus-zerbitzuak murriztea eragin zuen, eskariak behera egin zuelako. Horiek erabiltzen zituzten bidaiari bakarrak beharragatik ziren, eta alternatiba hobea aurkitzen zutenek, aukeratu egiten zuten, zerbitzuak 1950eko hamarkadako ikuspegiarekin diseinatuta baitzeuden, ez XXI. mendekoak, kontzesio guztiak duela urte batzuk iraungi baitziren, baina inongo gobernuk ez zituen berritu.
Hori dela eta, Arabako Foru AldundiakArabako hiriarteko garraioaren egoera erabat berritzeko plan bat garatzea erabaki zuen, Gipuzkoa eta Bizkaiko arrakasta handiekin parekatuz, bakoitzak bere sarearekin. Horregatik, kontzesio-mapa berriz diseinatu zen, Gasteiz eta kuadrillen arteko emakidak 3 emakidetan multzokatuz: Aiaraldea, Arabako Errioxa eta Erdialdeko Araba.[2]
Asmoa lineen kopurua handitzea zen, eta, horrela, autobus-zerbitzua lehen ez zeukaten herrietara zabaltzea, eta, aldi berean, ibilbidea optimizatzea, fidagarritasuna, erregulartasuna eta ordutegiak hobetuz. Gainera, Gasteiz hiriburuan geldialdien eskaintza dibertsifikatzeko aprobetxatu zen, aurretik autobus geltokiari bakarrik ematen baitzitzaion baimena. Linea berriekin, geltokiak eskaintzen dira unibertsitateetan, epaitegietan edo merkataritzaguneetan, tranbiarekin edo hiri autobusekin garraio-aldaketak saihesteko.
2021ekourtarrilean, Arabako eta Bizkaiko foru aldundiek Gasteiz-Bilbo linea elkarrekin kudeatuko zutela iragarri zuten. Gasteiz eta, adibidez, Barakaldo edo Zornotza lotzen dituzten linea guztietara hedatu zen akordioa, bai oraingoetara, bai etorkizunekoetara, guztiak ere Bilbotik gertu, Loiuko aireportua barne. Akordioaren arabera, Arabako Aldundiak lineen ibilbideak, geltokiak, ordutegiak eta tarifak erabakiko ditu, eta Bizkaikoa, berriz, pleguak, lizitazioa eta lineen esleipena, behin betiko proiektuan oinarrituta.[12] Kontzesio partekatu bakar bateko zazpi lineek bat egiten zutela aprobetxatuz, iragarri zen laster linea bat sortuko zela GasteizForondako eta Loiuko aireportuekin lotzeko, Murgian eta Zuian geldituz, eta kontzesio berria berritu egingo zela 2021ean.[13]
Hori dela eta, bi gobernuak akordio batera iritsi ziren. Akordio horren arabera, Iruñea-Gasteiz linearen Agurain eta Gasteiz arteko zatiaren titulartasuna Arabako Foru Aldundira eskualdatzen zen, eta horrela Aldundiak libre zuen Agurainera arteko maiztasunak hobetzeko. Hori ez da lehenago gertatuko, urte horretan berrituko baitu Nafarroako Gobernuak emakida, eta orduan bakarrik izango du titulartasuna aldatzeko aukera.[17] Trukean, Arabako Foru Aldundiak konpromisoa hartzen du Bilbo-Iruñea emakidaren lizitazio-pleguetan sartzeko Iruñea eta Gasteiz arteko trafikoa bi noranzkoetan debekatzeko, bai eta Arabako hiriburuaren eta Irurtzun, Uharte Arakil, Lakuntza, Etxarri Aranatz, Urdiain, Altsasu eta Olazti udalerrien arteko trafikoa debekatzeko ere. Horri esker, bi administrazioek beren lurraldeetako loturak hobetu ahal izango dituzte.[18] Gainera, aldi baterako irtenbide gisa, bi zerbitzu gehitu ziren 2021ekouztaileanAgurain eta Gasteiz artean, aguraindarren mugikortasun-arazoari aurre hartzeko.[19]
Eragileak
Gaur egun, sarea 6 emakidaz osatuta dago, eta 5 eragileek ematen dute zerbitzua.
Sareak 20 linea ditu, eta horietatik gehienak (20tik 14) Gasteizko autobus geltokitik abiatzen dira. Guztiak maila berean egon arren, linea batzuk ( edo adibidez) eskualdeko lineak dira, eskualde bateko biztanleguneak hiriburuarekin lotzeko diseinatutakoak, hala nola Artziniega, Okondo, Amurrio eta LaudioArespalditzarekin. Beste linea batzuk, ordea, herrialdekoak dira. Arabako eskualdeak Gasteiz hiriburuarekin lotzea du helburu. Linea gehienak estilo honetakoak dira. Azkenik, herrialdearteko lineak ere badaude, Arabako lekuak beste herrialde batzuekin lotzen dituztenak. Aipatzekoak dira Gasteiz eta Durango eta Miranda Ebro lotzen dituzten eta lineak, hurrenez hurren, Bilbo eta Logroño lotzen dituen herrialdearteko linea eta Bilbo eta Iruñea lotze dituen herrialdearteko linea.
Sarean, zenbait geltoki daude, batez ere hiri handietan, beste sare batzuetako linea ugarirekin lotzen dutenak, baita beste garraiobide batzuekin ere, trenarekin adibidez. Hauek dira:
Sare horren helburuetako bat Gasteizen beharrezkoak ez diren transbordoak kentzea denez, sareak guztira 7 geltoki ditu Gasteiz hiriaren barruan, hiriko garraiobideekin konektatzen dutenak.[25]
Sare horrek tarifa sorta zabala du, eta deskontuak eskaintzen dizkie bertako eta ohiko erabiltzaileei, gazteei eta familiei. Gainera, Bizkaibus edo Lurraldebus bezalako beste sare batzuk bezala, lurraldea sei zonalde zentrokidetan banatuta dago, Gasteiztik abiatzen direnak eta ibilbideagatik ordaindu beharreko zenbatekoa zehazten dutenak, egindako kilometro kopurua edozein dela ere.
Zonaldeak
Sei zonaldetan 76 udalerri daude, bai Arabakoak bai beste lurralde batzuetakoak, batez ere Bizkaia eta Nafarroa Garaia. Udalerri bakoitza zonalde batekoa da oso-osorik, Arratzua-Ubarrundia izan ezik, non Zurbao herria 1. zonaldekoa den eta gainerakoa 2. zonaldekoa; Iruraiz-Gauna izan ezik, udalerri osoa 2. zonaldekoa izanik, Trokoniz 1. zonaldekoa izan ezik, eta Asparrena izan ezik, non Arriola eta Gordoa 2. zonaldekoak diren eta gainerako herriak hirugarrenekoak.[26]
Noizbehinkako txartela: bidaiari guztientzat da, jatorria, helmuga, adina edo beste baldintza batzuk kontuan hartu gabe. Ez dago ez betekizunik, ez debekurik, sarearen araudia betetzeaz gain.
BAT txartela:Arabako garraio-txartela dutenek sareko autobus guztietan ordain dezakete beren txartelarekin. Kasu horretan, noizbehinkako txartelaren prezioa baino % 20 merkeagoa izango da. BARIK eta MUGI txartelek ere badute tarifa hori eskuratzeko aukera.
BAT Berezi:Arabako garraio-txartelaren sistemako "berezi" tarifak eskuragarri dituzten pertsonek tarifa are murritzagoa dute. Noizbehinkako txartel batekin alderatuta, % 40ko murrizketa da. BARIK eta MUGI sistemaren baliokideek ere badute tarifa hori eskuratzeko aukera.
Gainera, familia ugariek % 20ko deskontua bermatuta dute titulu orokorrerako eta % 50ekoa titulu berezirako. BAT edo BAT Berezi txartelak erabiliz gero, deskontu hori aurrekoari gehituko zaio, eta bi deskontuak gehituko dira.
Bestalde, 6 urtetik beherako haurrak eta ikusmen-, adimen-, zentzumen- edo adimen-desgaitasuna edo mugikortasun murriztua duten pertsonen laguntzaileak doan sar daitezke sarean, baldin eta baldintza horiek betetzen dituztela egiaztatzen badute.
Ibilbide bakoitzaren prezioa erabilitako tarifaren (eta noizbehinkako deskontuaren) eta egindako zonalde jauzien kopuruaren arabera kalkulatzen da. Honela geratu da:[28]
Txartela + Deskontuak
Zonalde jauziak
0
1
2
3
4
5
Noizbehinkako txartela
1,45 €
1,90 €
2,90 €
4,35 €
6,40 €
8,15 €
+ familia ugaria (orokorra)
1,16 €
1,52 €
2,32 €
3,48 €
5,12 €
6,52 €
+ familia ugaria (berezia)
0,72 €
0,95 €
1,45 €
2,17 €
3,20 €
4,07 €
BAT txartela
1,16 €
1,52 €
2,32 €
3,48 €
5,12 €
6,52 €
+ familia ugaria (orokorra)
0,92 €
1,21 €
1,85 €
2,78 €
4,09 €
5,21 €
+ familia ugaria (berezia)
0,58 €
0,76 €
1,16 €
1,74 €
2,56 €
3,26 €
BAT Berezi
0,87 €
1,14 €
1,74 €
2,61 €
3,84 €
4,89 €
+ familia ugaria (orokorra)
0,69 €
0,91 €
1,39 €
2,08 €
3,07 €
3,91 €
+ familia ugaria (berezia)
0,43 €
0,57 €
0,87 €
1,30 €
1,92 €
2,44 €
Tarifa horiek Araba Bus sareko linea guztietan aplikatuko dira, (Bilbo-Logroño) eta (Bilbo-Iruñea) lineetan izan ezik, guztira 10 zonalde jauzi egingo liratekeelako. Gainera, zenbait geltokitan trafiko-debekuak edukitzeak, hau da, bidaiari bat ezin da geltoki batean ibili eta edozein geltokitan jaitsi, ibilbide batzuk ez baitaude baimenduta, eta, ondorioz, linea horrek tarifikazio berezia du.[29]
Horrez gain, Gasteiz eta Bilboaldea arteko lineak hobetzea espero da 2021. urtearen amaierarako, baina oraindik ez da ezagutzen Araba Busaren edo Bizkaibusaren irudiko egingo den.[13]