PROFILPELAJAR.COM

Strażnica KOP „Pasieki”
Strażnica KOP „Krągłe”
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1925
Rozformowanie	1939
	Organizacja
Dyslokacja	Pasieki Krajskie
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	Kompania graniczna KOP „Olkowicze”

Strażnica KOP „Pasieki” – zasadnicza jednostka organizacyjna Korpusu Ochrony Pogranicza pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-sowieckiej.

Geneza

Do czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych^[1]. W połowie stycznia 1921 zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe^[2]. Latem 1921 ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym^[3]. W Milczy rozmieszczono dowództwo 3 kompanii 44 batalionu celnego, a w Krugłych utworzono placówkę celną. W drugiej połowie 1922 przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej^[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej^[5]. W rejonie Milczy służbę graniczną pełniły pododdziały 3 kompanii 44 batalionu Straży Granicznej. W Krugłych nadal funkcjonowała placówka. Już w następnym zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej^[6]. W sierpniu 1924 podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej w etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych^[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1924, w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, został sformowany 1 batalion graniczny. W 1928 w skład batalionu wchodziło 18 strażnic^[8]. Strażnica KOP „Krągłe” w latach 1928 – 1931 znajdowała się w strukturze 1 kompanii KOP „Olkowicze”^[9]^[10]^[11]. W komunikacie dyslokacyjnym z 1932 nie występuje^[12]. W jej miejscu pojawia się strażnica KOP „Pasieki”. Strażnica w latach 1932 – 1939 znajdowała się w strukturze 1 kompanii KOP „Olkowicze”^[12]^[13]^[14]^[15] batalionu KOP „Budsław”^[16]. Strażnica liczyła około 18 żołnierzy i rozmieszczona była przy linii granicznej z zadaniem bezpośredniej ochrony granicy państwowej^[17].

W 1932 obsada strażnicy zakwaterowana była w budynku prywatnym^[12]. Strażnicę z macierzystą kompanią łączył trakt długości 5,5 km^[14].

Osobny artykuł: strażnice Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[18]. Strażnice KOP stanowiły pierwszy rzut ugrupowania kordonowego Korpusu Ochrony Pogranicza^[17].

Strażnica KOP „Pasieki” w 1932 ochraniała pododcinek granicy państwowej szerokości 2 kilometrów 120 metrów od słupa granicznego nr 444 do 447^[12], a w 1938 pododcinek szerokości 8 kilometrów 875 metrów od słupa granicznego nr 439 do 458^[14].

Sąsiednie strażnice:

strażnica KOP „Skoroda” ⇔ strażnica KOP „Prudnik” – 1928^[9], 1929^[10], 1931^[11]
strażnica KOP „Skoroda” ⇔ strażnica KOP „Prudnik” – 1932^[12], 1934^[13]
strażnica KOP „Soczewki” ⇔ strażnica KOP „Zaciemień” – 1938^[14]

Walka o strażnicę w 1939

Strażnice 1 kompanii „Olkowicze” zostały zaatakowane przez 14 oddział wojsk pogranicznych NKWD i pododdziały 2 Dywizji Strzeleckiej^[19]. Strażnica „Pasieki” po krótkiej walce została opanowana. Straciła 13 zabitych i 6 wziętych do niewoli. Straty sowieckie: 5 czerwonoarmistów rannych^[20].

Przypisy

↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 56-58.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 59-63.
↑ Polak 1999 ↓, s. 6.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 76.
↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 20.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 94-101.
↑ Grochowski (red.) 1994 ↓, s. 7.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 5/1928.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1928.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1929.
↑ ^a ^b Szkice dyslokacyjne ↓.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 19/1932.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 53/1934.
↑ ^a ^b ^c ^d Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 84/1938.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 306.
↑ Szubański 2000 ↓, s. 88.
↑ ^a ^b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 32.
↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 225.
↑ Cygan 2006 ↓, s. 96.

Bibliografia

Wiktor Krzysztof Cygan: Kresy we krwi. Obrona północno-wschodniej Polski we wrześniu 1939. Warszawa: Espadon Publishing, 2006. ISBN 978-83-60786-00-0.
Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Lech Grochowski (red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)