PROFILPELAJAR.COM

Kompania graniczna KOP „Dokszyce”
	Historia
Państwo	Polska
Rozformowanie	1939
	Organizacja
Dyslokacja	Dokszyce
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Budsław”

Kompania graniczna KOP „Dokszyce” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Geneza

Do czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych^[1]. W połowie stycznia 1921 zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe^[2]. Latem 1921 ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym^[3]. W Dokszycach rozmieszczono dowództwo i pododdziały sztabowe 31 batalionu celnego. W drugiej połowie 1922 przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej^[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej^[5]. W rejonie odpowiedzialności przyszłej kompanii granicznej KOP „Dokszyce” służbę graniczną pełniły pododdziały 31 batalionu Straży Granicznej. Już w następnym zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej^[6]. W sierpniu 1924 podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej w etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych^[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 1 batalion graniczny ^[8]^[9], a w jego składzie 6 kompanię graniczną KOP^[10]. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 99 żołnierzy służby zasadniczej^[b].

W 1939 4 kompania graniczna KOP „Dokszyce” podlegała dowódcy batalionu KOP „Budsław”^[11].

Osobny artykuł: kompanie graniczne Korpusu Ochrony Pogranicza.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi^[12]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza^[13].

4 kompania graniczna „Dokszyce” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 26 kilometrów 70 metrów^[14]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Turowszczyzna” i „Wolberowicze” z komendantury „Wolberowicze”^[15].

Sąsiednie kompanie graniczne:

1 kompania graniczna KOP „Krzyżówka” ⇔ 2 kompania graniczna KOP „Hnieździłów” – 1928^[16], 1929^[17], 1931^[15], 1932^[18], 1934^[19], 1938^[20]

Walki kompanii w 1939

Strażnice 4 kompanii „Dokszyce” w zasadzie nie zdołały podjąć walki. Wyjątek stanowiła strażnica „Porzecze”. W trakcie walki o strażnicę zginęło dwóch żołnierzy z 13 Oddziału Wojsk Pogranicznych, a 1 żołnierz 2 DS został ranny. Strażnica została zdobyta o 6:10. Załoga strażnicy wycofała się^[21]. Strażnica „Komajsk” została zaatakowana przez 157 pułku kawalerii i nie zdołała podjąć walki. Jak podają sowieckie źródła Polscy żołnierze tylko w bieliźnie, z karabinami ukryli się w lesie. Strat nie ma^[22]. Niewielka część baonu przeszła na Litwę i tam została internowana^[23].

Struktura organizacyjna

Lata	1928–1934^[16]^[17]^[15]^[24]	1938–1939^[20]^[25]^[26]
Struktura organizacyjna kompanii granicznej KOP „Dokszyce”
Strażnice	strażnica KOP „Porzecze”	strażnica KOP „Porzecze”
	strażnica KOP „Antonopol”	strażnica KOP „Antonopol”
	strażnica KOP „Pohulanka”	strażnica KOP „Pohulanka”
	strażnica KOP „Komajsk”	strażnica KOP „Komajsk”
	strażnica KOP „Raszkówka”	—
Inne		pluton odwodowy

Dowódcy kompanii

kpt. Jerzy Maciejowski (był w 1928 − 15 IV 1930) → przeniesiony do 75 pp ^[27]
kpt. Stanisław Łodziński (31 III 1930 − 15 III 1931 → przeniesiony do dowództwa Brygady „Wilno”)^[27]
kpt. Romuald Tyczyński (9 III 1931 −)^[27]
kpt. Witold Weber (26 III 1934^[27] − )
kpt. Zygmunt Waligórski^[c] (- 1939)

Uwagi

↑ miasto Dokszyce, powiat dziśnieński, województwo wileńskie
↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 366
↑ Waligórski Zygmunt Stanisław, kpt. piech., w KOP od 1936. Do mobilizacji dca 4 kompanii granicznej „Dokszyce”. We wrześniu 1939 dca 3 kompanii granicznej „Dołhinów” odtworzonego baonu KOP „Budsław”^[28].

Przypisy

↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 56-58.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 59-63.
↑ Polak 1999 ↓, s. 6.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 76.
↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 20.
↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 94-101.
↑ Grochowski (red.) 1994 ↓, s. 7.
↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 41/25.
↑ Szubański 2000 ↓, s. 88.
↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 296.
↑ ^a ^b ^c Szkice dyslokacyjne ↓.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1928.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1929.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 19/1932.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 53 i 54/1934.
↑ ^a ^b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 84/1938.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 189.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 190.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 225.
↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 54/1934.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 306.
↑ Grzelak 2001 ↓, s. 185.
↑ ^a ^b ^c ^d Obsada oficerska bg „Budsław” ↓.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 756.

Bibliografia

Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
Lech Grochowski (red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
Meldunki sytuacyjne dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/217.)
Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/151.)
Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Budsław” w latach 1928–1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.181/202.)

[1] sto Dokszyce, powiat dziśnieński, województwo wileńskie

[12] Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 366

[31] Waligórski Zygmunt Stanisław, kpt. piech., w KOP od 1936. Do mobilizacji dca 4 kompanii granicznej „Dokszyce”. We wrześniu 1939 dca 3 kompanii granicznej „Dołhinów” odtworzonego baonu KOP „Budsław”^[28].

[CITEREFDominiczak199256-58-2] Dominiczak 1992 ↓, s. 56-58.

[CITEREFDominiczak199259-63-3] Dominiczak 1992 ↓, s. 59-63.

[CITEREFPolak19996-4] Polak 1999 ↓, s. 6.

[CITEREFDominiczak199276-5] Dominiczak 1992 ↓, s. 76.

[CITEREFProchwiczKępa200320-6] Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 20.

[CITEREFDominiczak199294-101-7] Dominiczak 1992 ↓, s. 94-101.

[CITEREFGrochowski_(red.)19947-8] Grochowski (red.) 1994 ↓, s. 7.

[CITEREFProchwicz3/1994152-9] Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.

[CITEREFProchwiczKonstankiewiczRutkiewicz200323-10] Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.

[CITEREFMeldunki_sytuacyjne_KOP41/25-11] Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 41/25.

[CITEREFSzubański200088-13] Szubański 2000 ↓, s. 88.

[CITEREFFalkiewicz19253-4-14] Falkiewicz 1925 ↓, s. 3-4.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001312-314-15] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312-314.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001296-16] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 296.

[CITEREFSzkice_dyslokacyjne-17] Szkice dyslokacyjne ↓.

[CITEREFKomunikaty_dyslokacyjne_KOP8/1928-18] Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1928.

[CITEREFKomunikaty_dyslokacyjne_KOP10/1929-19] Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1929.

[CITEREFKomunikaty_dyslokacyjne_KOP19/1932-20] Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 19/1932.

[CITEREFKomunikaty_dyslokacyjne_KOP53_i_54/1934-21] Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 53 i 54/1934.

[CITEREFKomunikaty_dyslokacyjne_KOP84/1938-22] Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 84/1938.

[CITEREFProchwicz2003189-23] Prochwicz 2003 ↓, s. 189.

[CITEREFProchwicz2003190-24] Prochwicz 2003 ↓, s. 190.

[CITEREFProchwicz2003225-25] Prochwicz 2003 ↓, s. 225.

[CITEREFKomunikaty_dyslokacyjne_KOP54/1934-26] Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 54/1934.

[CITEREFProchwicz2003306-27] Prochwicz 2003 ↓, s. 306.

[CITEREFGrzelak2001185-28] Grzelak 2001 ↓, s. 185.

[CITEREFObsada_oficerska_bg_„Budsław”-29] Obsada oficerska bg „Budsław” ↓.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001756-30] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 756.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[b]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[c]

[28]

PROFILPELAJAR.COM

Kompania graniczna KOP „Dokszyce”

Geneza

Formowanie i zmiany organizacyjne

Służba graniczna

Walki kompanii w 1939

Struktura organizacyjna

Dowódcy kompanii

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

Gary Goetzman

Front Pembebasan Nasional Moro

Mauretanien

Ledyard Bridge

Manual labour

awdella

Alexis Pritchard

Paku laut

イスラームにおける結婚

Історія освоєння мінеральних ресурсів Туркменістану

Austrian euro coins

Indri

2020年夏季奧林匹克運動會波蘭代表團

St Augustine Gospels

西遊記大結局之仙履奇緣

Final Battle (2016)

Live at the Apollo (TV series)

Hermann Brill

Grand Prix F1 Belgia 1991

Capital Regional District