|
Erwin Schrödinger
.png) Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger (ur. 12 sierpnia 1887 w Wiedniu, zm. 4 stycznia 1961 tamże) – austriacki fizyk teoretyk, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1933[1] za prace nad matematycznym sformułowaniem mechaniki falowej[2]. W co najmniej jednym z rankingów fizyków znalazł się w pierwszej dziesiątce wszech czasów[3]. ŻyciorysJedyny syn Rudolfa i Georginy Schrödingerów. Po skończeniu gimnazjum zaczął studiować fizykę i matematykę na Uniwersytecie w Wiedniu. Był profesorem: politechniki w Stuttgarcie (1920), Uniwersytetu we Wrocławiu (1921), Uniwersytetu w Zurychu (1921– 1927), Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma w Berlinie (1927–1933), Uniwersytetu w Oksfordzie (–1935), Uniwersytetu w Grazu (1936–1938) oraz w Institute for Advanced Studies w Dublinie (1940–1955). W 1926 w ciągu sześciu miesięcy opublikował cztery artykuły dające początek falowemu ujęciu mechaniki kwantowej. Pierwszy z nich to Quantisierung als Eigenwertproblem (Kwantyzacja jako zagadnienie własne, zob. równanie własne w mechanice kwantowej) opublikowany w „Annalen der Physik”, (4), 79, (1926), 361-376. Jest również autorem książki What is Life? (wyd. 1944), w której dowodzi, że życie można ujmować w kategoriach przechowywania i przekazywania informacji biologicznej. Napisał w niej także, że aby zrozumieć życie, należy złamać kod dziedziczenia. Książka ta stała się inspiracją do rozmyślań nad teorią dziedziczenia dla wielu twórców biologii molekularnej, włączając w to m.in. takich wybitnych badaczy jak Francis Crick i James D. Watson. W 1933 roku został uhonorowany wraz z Paulem Dirakiem Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za „odkrycie nowych, płodnych aspektów teorii atomów i ich zastosowanie”. Główną zasługą Schrödingera było ujęcie problemu kwantowania jako problemu wartości własnych. Jest autorem tzw. równania falowego (równania Schrödingera), które w mechanice kwantowej ma podstawowe znaczenie. Stworzył podwaliny rachunku zaburzeń, zajmował się też termodynamiką statystyczną i teorią barw. W 1961 roku zmarł na gruźlicę w wieku 73 lat w Wiedniu. Został pochowany w Alpbach w Austrii na cmentarzu katolickim. Chociaż nie był katolikiem, kapłan odpowiedzialny za cmentarz zezwolił na pochówek po tym, jak dowiedział się, że Schrödinger był członkiem Papieskiej Akademii Nauk[4]. Życie prywatneBył ateistą[5]. W 1920 roku ożenił się z Annemarie Bertel. Przez pewien czas pozostawał równolegle w nieformalnym związku z Hildą March (żoną fizyka Arthura Marcha); z obiema kobietami zamieszkał na Wyspach Brytyjskich. Miał trzy nieślubne córki:[6]
KontrowersjeJak podaje „The Irish Times”, Schrödinger wykorzystywał młode dziewczyny, opisując później wszystko w pamiętnikach. Opisał dwa przypadki: 14-letniej Ithi Junger i 12-letniej Barbary MacEntee. Pierwszej z nich mężczyzna dawał korepetycje z matematyki. Oprócz matematyki lekcje obejmowały sporą ilość pieszczot i przytulania – pisał noblista. W pamiętnikach fizyk romantyzował pedofilię, pisząc o dziewczynkach jak o nieodwzajemnionych miłościach. Po publikacji została wydana petycja, by zmienić nazwę sali wykładowej Uniwersytetu Trinity w Dublinie, której patronem jest fizyk. Jak piszą jej autorzy, możemy uznać dorobek Schrödingera dla nauki, niemniej jednak nowoczesny uniwersytet jak Trinity nie powinien wyróżniać tego człowieka całym budynkiem[7]. PublikacjeCzęść prac Schrödingera zawiera zbiór Collected Papers on Wave Mechanics z 1928 roku[8]. Wykaz książek Schrödingera, opublikowany w Notable Names Database, obejmuje[9]:
W języku polskim w roku 1998 ukazała się książka: Czym jest życie? Fizyczne aspekty żywej komórki. Umysł i materia. Szkice autobiograficzne (What is Life? The Physical Aspect of the Living Cell. Mind and Matter. Autobiographical Sketches), wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa, ISBN 83-7180-759-7[10]. Odznaczenia
Zobacz teżPrzypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba):
Identyfikatory zewnętrzne:
Information related to Erwin Schrödinger |
||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
