Hideki Yukawa

湯川 秀樹

Państwo działania	Japonia
Data i miejsce urodzenia	23 stycznia 1907 Tokio
Data i miejsce śmierci	8 września 1981 Kioto
profesor
Specjalność: fizyka
Uczelnia	Uniwersytet Kioto, Uniwersytet Osakijski
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki
Multimedia w Wikimedia Commons

Hideki Yukawa (jap. 湯川 秀樹 Yukawa Hideki; ur. 23 stycznia 1907 w Tokio, zm. 8 września 1981 w Kioto^[1]) – japoński fizyk teoretyk, pierwszy noblista swojej narodowości^[2][3].

Rozpoczął pracę jako wykładowca na Uniwersytecie Kioto bezpośrednio po jego ukończeniu, w wieku 22 lat, prowadząc jednocześnie badania nad teorią cząstek elementarnych. W 1933 roku został wykładowca na Uniwersytecie Osakijskim^[2][3].

W 1935 roku opublikował teorię mezonów, która wyjaśniała zasady interakcji pomiędzy protonami a neutronami i miała znaczący wpływ na rozwój badań nad cząstkami elementarnymi na Uniwersytecie Osakijskim^[4].

W 1938 roku uzyskał stopień doktora nauk ścisłych na Uniwersytecie Osakijskim, głównie za przewidywania istnienia mezonów i teoretyczne badania natury oddziaływania jądrowego^[5]. Wyniki tych badań zadecydowały o przyznaniu mu później Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.

W 1940 roku został profesorem na Uniwersytecie Kioto. W tym samym roku otrzymał Imperial Prize of the Japan Academy. Trzy lata później otrzymał wysokie odznaczenie od rządu japońskiego^[2][3].

W 1949 roku został profesorem na Uniwersytecie Columbia. W tym samym roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za przewidzenie istnienia mezonów na podstawie teoretycznej pracy dotyczącej sił jądrowych – dwa lata po odkryciu przez Cecila Powella pionów π, teoretycznie przewidzianych przez Yukawę^[2][3].

W 1951 roku uhonorowano go tytułem zasłużonego dla kultury^[6]. Od 1953 roku był pierwszym przewodniczącym Research Institute for Fundamental Physics (RIFP) na Kyoto University, nazwanego jego imieniem (Yukawa Institute for Theoretical Physics, YITP) i pełnił tę funkcję w latach 1953–1970^[7]. Otrzymał doktoraty honoris causa kilku uczelni, m.in. paryskiej Sorbony^[2]. Był członkiem zagranicznym American National Academy of Sciences, American Physical Society, Royal Society w Londynie, Rosyjskiej Akademii Nauk, od której otrzymał też Złoty Medal Łomonosowa. W 1964 roku został odznaczony Orderem Zasługi RFN^[3].

W 1955 roku był jednym z sygnatariuszy Manifestu Russella-Einsteina (zob. Konferencja Pugwash w Sprawie Nauki i Problemów Światowych)^[3].

Ożenił się w 1932 roku z Sumiko. Mieli dwóch synów o imionach: Harumi i Taka’aki^[2].

• Hideki Yukawa na: www.nobel-winners.com
• Hideki Yukawa na: NNDB Tracking the entire world
• Yukawa Hideki, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03]  (ang.).