ტრაპიზონის იმპერია

ტრაპიზონის იმპერია
ბერძ. Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας

1204–1461
 

 

ორთავიანი არწივი
დასავლურ ევროპულ პორტულანებზე გამოსახული ტრაპიზონის იმპერიის გერბი.

{{{საერთო სახელი}}}-ს მდებარეობა
ტრაპიზონის იმპერია 1204 წელს.
დედაქალაქი ტრაპიზონი (1204-1461)
უდიდესი ქალაქები სინოპი, რიზაიონი, კერასუნტი, ლიმნია, ოინეიონო, ტრიპოლისი
ენები ბერძნული (ოფიციალური)
ლაზური
რელიგია მართლმადიდებლობა
მთავრობა ავტოკრატია
ბასილევსი
 -  1204–1222 ალექსი I (პირველი)
 -  1458–1461 დავითი (ბოლო)
ისტორიული ერა შუა საუკუნეები
 -  შექმნა 1204
 -  მონღოლთა ვასალი 1243
 -  სინოპის დაცემა 1265
 -  უარი საიმპერატორო ტიტულზე 1282
 -  სამოქალაქო ომი 1340–1349
 -  დაცემა 1461
ვალუტა ასპრი
დღეს ამ ტერიტორიაზე
ქვეყნები დღეს

ტრაპიზონის იმპერია ტრაპეზუნტის იმპერია (ბერძ. Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας) — სახელმწიფო ბიზანტიის იმპერიის დაშლის შემდეგ, არსებობდა 1204 წლიდან 1461 წლამდე. მდებარეობდა მცირე აზიის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ტერიტორიაზე, ძველი პონტოს სამეფოს ადგილზე. დედაქალაქი ტრაპიზონი. ძირითადი მოსახლეობა ლაზები და ბერძნები. მოსახლეთა უმრავლეოსობა მართლმადიდებელი ქრისტიანი იყო. ტრაპიზონის იმპერია იყოფოდა სამ სამხედრო ოლქად ანუ ვანდად, მაცუკის, გიმორის და ტრაპიზონის ვანდებად.

ისტორია

იმპერია დაარსდა 1204 წელს მეოთხე ჯვაროსნული ლაშქრობის შემდეგ საქართველოს სამეფო კარის (თამარ მეფე) ინიციატივითა და დახმარებით. პირველი იმპერატორი იყო ალექსი კომნენოსი. იგი კომნენოსთა დინასტიის უკანასკნელი წარმომადგენლის ანდრონიკე I-ის შთამომავალი იყო.

მანამდე აღნიშნული ტერიტორია ბიზანტიის იმპერიის შემადგენლობაში შედიოდა. თამარს გადაწყვეტილი ჰქონდა ქართული მიწების საქართველოს ფარგლებში მოქცევა; ამისათვის საბაბად გამოიყენა ბიზანტიის კეისრის, ალექსი III-ის მიერ ბიზანტიაში მოღვაწე ქართველ საეკლესიო მსახურთა გაძარცვა 1203 წელს. საგანგებოდ შეკრებილმა ქართულმა ჯარმა ერთიმეორის მიყოლებით დაიკავა ჭანეთი, ტრაპიზონი, ლიმნია, სამსუნი, სინოპი, კერასუნტი, კოტიორა, ამასტრისი, ჰერაკლეა, პაფლაგონიისა და პონტოს სხვა ადგილები. ბიზანტიის იმპერატორმა ქართველთა წინსვლას ხელი ვეღარ შეუშალა, რადგან სწორედ იმ დროს კონსტანტინოპოლს დასავლეთიდან ჯვაროსნები შეესივნენ და აიღეს კიდეც. თამარმა ახლადჩამოყალიბებული ტრაპიზონის იმპერიის ტახტზე დასვა უფლისწულები, ძმები ალექსი და დავით კომნენოსები, წარმომავლობით ბერძნები. ისინი თამარ მეფის დის რუსუდანის შვილები[1] და საქართველოს სამეფო კარზე, ქართული ტრადიციებით აღზრდილი იყვნენ.

ტრაპიზონის იმპერია საქართველოს ქვეშევრდომი და ყმადნაფიცი გახდა. იგი მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა საქართველოს ცხოვრებაში, განსაკუთრებით — დასავლეთიდან ბიზანტიელთა და სამხრეთ-დასავლეთიდან რუმის სასულთნოს შემოტევათა უკუსაგდებად. არსებობის ორნახევარი საუკუნის მანძილზე ტრაპიზონის სამეფო კარზე პირველობისთვის ერთმანეთს ებრძოდა ორი პოლიტიკური ორიენტაცია და კულტურული ტენდენცია — ქართული და ბიზანტიური. საქართველოს ძლიერების ხანაში კომნენოსთა დინასტია ქართველობას არ ღალატობდა, მაგრამ მონღოლთა შემოსევებისაგან საქართველოს დასუსტების შემდეგ ტრაპიზონელი კეისრები გუშინდელ პროტექტორს უკვე ნაკლებ ანგარიშს უწევდნენ.

1243 წელს ტრაპიზონელები რუმის სასულთნოს და ბიზანტიელებს შეუკავშირდნენ მონღოლთა წინააღმდეგ ბრძოლაში, მაგრამ დამარცხდნენ და ჰულაგუიანთა სახელმწიფოს მოხარკეებად გადაიქცნენ. 1282 წელს მეფე დავით VI ნარინმა აღადგინა ქართული ორიენტაციის ჰეგემონობა ტრაპიზონის იმპერიაში. ქალაქებიდან გააძევა ბიზანტიელთა გარნიზონები და ქართველი მეციხოვნეები ჩააყენა. ბოლოს ქართველებმა ტრაპიზონიც აიღეს და ტახტზე ქართველ დიდებულთან დამოყვრებული დედოფალი თეოდორა დასვეს, მაგრამ დავით ნარინის სიკვდილისთანავე, 1293 წელს, ისევ დაკარგეს პოზიციები ტრაპიზონის იმპერიაში.

1297 წელს კი ტრაპიზონის კეისარმა ალექსი II-მ ბიზანტიის კეისარ ანდრონიკე II-ს დამოყვრებაზე უარი უთხრა და ცოლად შეირთო სამცხის მთავრის, ბექა ჯაყელის, ასული. ისევ გაიმარჯვა ქართულმა ორიენტაციამ ტრაპიზონში. ალექსი II-მ მესხების ჯარით თურქთა შემოტევაც უკუაგდო და ზღვიდან მოწოლილი მეკობრეებიც გაანადგურა. მაგრამ ალექსი II-ის სიკვდილის შემდეგ (1330 წ.) ისევ მომძლავრდნენ ბიზანტიელები. დაიწყო დევნა და ხოცვა ქართული დასის წარმომადგენლებისა. მაშინ დაიღუპნენ ტრაპიზონის გამოჩენილი ქართველი მოღვაწენი – დიდი დუკა ლეკი ჭანჭიძე და მთავარსარდალი (დიდი დომესტიკოსი) ჯაბა. უკანასკნელად 1341 წელს გიორგი V ბრწყინვალემ აღადგინა ქართველთა ჰეგემონობა ტრაპიზონის იმპერიაში. 1340-1349 წლებში ქართულ და ბიზანტიურ პარტიებს შორის მიმდინარეობდა სამოქალაქო ომი, რომელიც ბიზანტიური პარტიის გამარჯვებით და ალექსი III კომნენოსის გამეფებით დასრულდა. თემურლენგის შემოსევების დასაწყისში ქართველებმა სამუდამოდ დაკარგეს პირველობა ტრაპიზონში. 1456 წელს ოსმალები შეესივნენ და დახარკეს ტრაპიზონის სახელმწიფო. 1461 წელს სულთანმა მეჰმედ II-მ ტრაპიზონის იმპერია მთლიანად დაიპყრო და ოსმალეთის იმპერიის ერთ-ერთ პროვინციად აქცია.

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

  • ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 41.
  • ალ. გამყრელიძე, ბასიანის ომის თარიღი და ტრაპიზონის იმპერიის დაარსების ზოგიერთი საკითხი, კავკასიის ხალხთა ისტორიის საკითხები, თბ., 1966.

სქოლიო

Read other articles:

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Oktober 2022. DinostratosLahirskt. 390 SMMeninggalskt. 320 SMKebangsaanYunaniDikenal atasKuadratik DinostratosDalil DinostratosKarier ilmiahBidangMatematika Dinostratos (bahasa Yunani: Δεινόστρατος; skt. 390 – skt. 320 SM) merupakan seorang matemat...

 

 

Section of U.S. Route in Massachusetts, United States This article is about the section of U.S. Route 1 in Massachusetts. For the entire route, see U.S. Route 1. U.S. Route 1Route informationMaintained by MassDOTLength86.253 mi[1] (138.811 km)Existed1926–presentMajor junctionsSouth end US 1 in Pawtucket, RIMajor intersections I-95 in Attleboro I-295 in North Attleborough I-495 in Plainville I-95 in Sharon I-95 / Route 128 concurrency from Dedham to...

 

 

Animal protection organization This article is about the British animal welfare charity. For the US-based vegetarianism and veganism organisation, see North American Vegetarian Society. National Anti-Vivisection Society (NAVS)Founded1875FocusAnimal protection, animal welfareLocationLondonArea served United KingdomKey peopleJan Creamer, chief executiveWebsitewww.navs.org.ukThe National Anti-Vivisection Society (NAVS) is an international not-for-profit animal protection group, based in London, ...

Prime Minister of Lithuania Ingrida ŠimonytėMPŠimonytė in 201917th Prime Minister of LithuaniaIncumbentAssumed office 11 December 2020PresidentGitanas NausėdaPreceded bySaulius SkvernelisMember of the SeimasIncumbentAssumed office 14 November 2016Preceded byAndrius KubiliusConstituencyAntakalnisDeputy Chairwoman of the Board and Member of Board of the Bank of LithuaniaIn office10 July 2013 – 31 October 2016PresidentVitas VasiliauskasPreceded byDarius PetrauskasSucceede...

 

 

Stadio Natale Palli Informazioni generaliStato Italia UbicazioneVia Bruno Buozzi 72, I-15033 Casale Monferrato (AL) Inizio lavori1919 Inaugurazione1921[1] ProprietarioComune di Casale Monferrato Informazioni tecnichePosti a sedere5600[2] Strutturatribune in cemento armato e laterizio, coperture in alluminio CoperturaTribuna Centrale, Rettilineo Distinti Pista d’atleticaPresente Mat. del terrenoerba naturale Dim. del terreno105 x 65 m Uso e beneficiariCalcioCasale (1921-...

 

 

PuluhanDesaNegara IndonesiaProvinsiJawa TengahKabupatenKlatenKecamatanTrucukKode pos57467Kode Kemendagri33.10.06.2009 Luas1.6591 km²Jumlah penduduk3135 jiwaJumlah RT15 RTJumlah RW7 RW Puluhan adalah desa di kecamatan Trucuk, Klaten, Jawa Tengah, Indonesia. Gapura Desa PuluhanKantor Balai Desa Desa Puluhan terdiri dari tujuh dukuh, yaitu Dukuh Karangkulon, Dukuh Puluhan, Dukuh Gayam, Dukuh Sudimoro, Dukuh Karangri, Dukuh Karangturi, dan Dukuh Nglarangan. Lembaga Desa Puluhan : - LKM...

Julia SeranoSerano pada tahun 2018Lahir1967 (umur 56–57)KebangsaanAmerika SerikatPendidikanPhiladelphia University PhD in biochemistry and molecular biophysics from Columbia University (1995)Tempat kerjaUC Berkeley (2003–2012)Dikenal atasAktivisme trans dan bi, menciptakan istilah seks bawah sadar dan transmisogini, kritik terhadap tipologi transeksualisme Blanchard, tulisan, pertunjukan spoken wordKarya terkenalWhipping Girl, Excluded, OutspokenSitus webwww.juliaserano.com Juli...

 

 

Drummers at a Senegambian wrestling match The music of the Gambia is closely linked musically with that of its neighbor, Senegal, which surrounds its inland frontiers completely. Among its prominent musicians is Foday Musa Suso. Mbalax is a widely known popular dance music of the Gambia and neighbouring Senegal. It fuses popular Western music and dance, with sabar, the traditional drumming and dance music of the Wolof and Serer people. National music For The Gambia Our Homeland, the national...

 

 

Historic map of tribes called Paiute overlaid on a map of present-day western US state borders Paiute (/ˈpaɪjuːt/; also Piute) refers to three non-contiguous groups of indigenous peoples of the Great Basin. Although their languages are related within the Numic group of Uto-Aztecan languages, these three languages do not form a single subgroup and they are no more closely related to each than they are to the Central Numic languages (Timbisha, Shoshoni, and Comanche) which are spoken betwee...

Curiglia con Monteviasco komune di Italia Tempat Negara berdaulatItaliaRegion di ItaliaLombardyProvinsi di ItaliaProvinsi Varese NegaraItalia PendudukTotal152  (2023 )GeografiLuas wilayah10,85 km² [convert: unit tak dikenal]Ketinggian670 m Berbatasan denganDumenza Maccagno con Pino e Veddasca Alto Malcantone Gambarogno Miglieglia Informasi tambahanKode pos21010 Zona waktuUTC+1 UTC+2 Kode telepon0332 ID ISTAT012061 Kode kadaster ItaliaD217 Lain-lainSitus webLaman resmi Curiglia con ...

 

 

Highway in Kentucky Bluegrass ParkwayMartha Layne Collins Blue Grass ParkwayRoute informationMaintained by KYTCLength71.134 mi[1] (114.479 km)Major junctionsWest end I-65 in ElizabethtownMajor intersections US 31E near Bardstown US 150 near Bardstown US 127 / KY 513 near Lawrenceburg East end US 60 near Versailles LocationCountryUnited StatesStateKentuckyCountiesHardin, Nelson, Washington, Anderson, Mercer, Woodford Highway system...

 

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: No. 662 Squadron AAC – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2013) (Learn how and when to remove this message) No. 662 Squadron AACNo. 662 Squadron RAFBattlecraft Syllabus training on Thetford in 2018Active30 Sep 1943 – 15 Dec 1945 (RAF) 1 Feb 1...

2019 single by Katy Perry For other uses, see Small talk (disambiguation) § Music. Small TalkSingle by Katy PerryA-sideNever Really Over (double A-side)ReleasedAugust 9, 2019 (2019-08-09)GenreSynth-pop[1]Length2:42LabelCapitolSongwriter(s) Katy Perry Johan Carlsson Charlie Puth Jacob Kasher Hindlin Producer(s) Johan Carlsson Charlie Puth Katy Perry singles chronology Never Really Over (2019) Small Talk (2019) Harleys in Hawaii (2019) Music videoSmall Talk on YouTu...

 

 

American politician (1779–1846) For other uses, see William Williamson (disambiguation). William D. Williamson2nd Governor of MaineIn officeMay 28, 1821 – December 5, 1821Preceded byWilliam KingSucceeded byBenjamin AmesMember of the U.S. House of Representativesfrom Maine's 4th districtIn officeMarch 4, 1821 – March 3, 1823Preceded byDistrict createdSucceeded byJoshua CushmanMember of the Massachusetts SenateIn office1807–18111816–1820 Personal deta...

 

 

LatillécomuneLatillé – Veduta LocalizzazioneStato Francia Regione Nuova Aquitania Dipartimento Vienne ArrondissementPoitiers CantoneVouneuil-sous-Biard TerritorioCoordinate46°37′N 0°04′E / 46.616667°N 0.066667°E46.616667; 0.066667 (Latillé)Coordinate: 46°37′N 0°04′E / 46.616667°N 0.066667°E46.616667; 0.066667 (Latillé) Superficie25,1 km² Abitanti1 457[1] (2009) Densità58,05 ab./km² Altre informazioniC...

この項目には、一部のコンピュータや閲覧ソフトで表示できない文字が含まれています(詳細)。 数字の大字(だいじ)は、漢数字の一種。通常用いる単純な字形の漢数字(小字)の代わりに同じ音の別の漢字を用いるものである。 概要 壱万円日本銀行券(「壱」が大字) 弐千円日本銀行券(「弐」が大字) 漢数字には「一」「二」「三」と続く小字と、「壱」「�...

 

 

Обложка «Деяний» Собора Льво́вский собо́р, также Львовский псевдособор— Собор клириков и мирян Украинской грекокатолической (униатской) церкви (УГКЦ), созванный 8—10 марта 1946 года во Львове, на котором были провозглашены ликвидация Брестской унии 1596 года и присоединени�...

 

 

Indian film production company This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) The topic of this article may not meet Wikipedia's notability guidelines for companies and organizations. Please help to demonstrate the notability of the topic by citing reliable secondary sources that are independent of the topic and provide significant coverage of it beyond a mere trivial mention. If notabil...

American historian Guenter Lewy (left) with Oliver Schmidt in 2016 Guenter Lewy (born 22 August 1923) is a German-born American author and political scientist who is a professor emeritus of political science at the University of Massachusetts Amherst. His works span several topics, but he is most often associated with his 1978 book on the Vietnam War, America in Vietnam, and several controversial works that deal with the applicability of the term genocide to various historical events, where L...

 

 

Pintu masuk menuju Breakers Hotel Breakers Hotel merupakan sebuah hotel bersejarah di Palm Beach, Florida, Amerika Serikat. Dibangun tahun 1890-an dengan nama Royal Poinciana Hotel atau Old Royal Poinciana Hotel, merupakan hotel kayu 2.000 ruangan (1.100 kamar tamu), di Palm Beach, Florida di Amerika Serikat. Dibangun oleh Henry Flagler, seorang pebisnis kereta api dan real estat sebagai peristirahatan musim dingin orang elit. Pada waktu itu, dianggap sebagai struktur kayu terbesar di dunia. ...