ყუთლუ-არსლანი — საქართველოს მეფეების გიორგი III-ისა და თამარის მეჭურჭლეთუხუცესი.

ი. ჯავახიშვილმა ყუთლუ-არსლანი უგვაროთა, „სიმდიდრით ამაღლებულთა“ წრიდან გამოსულად და დაწინაურებულ პირად მიიჩნია (ნიშანდობლივია, რომ „ისტორიანი და აზმანი შარავანდელთანი“ ყუთლუ-არსლანს „ბიჭად“ იხსენიებს). ამ მოსაზრებას მხარი დაუჭირეს ნ. მარმა, ს. ჯანაშიამ, შ. მესხიამ, გ. მელიქიშვილმა და სხვა. ზოგიერთი მეცნიერის (მ. ჯანაშვილი, პ. ინგოროყვა და სხვა) აზრით, ყუთლუ-არსლანი მაღალი ფეოდალური არისტოკრატიიდან იყო გამოსული.

გიორგი III-ის გარდაცვალების შემდეგ დიდგვაროვანი ფეოდალების ერთი ჯგუფი გაიფიცა, რითაც ფაქტობრივი პროტესტი გამოხატა თამარის პოლიტიკისადმი. ამ გაფიცვასთან უშუალო კავშირშია ყუთლუ-არსლანის დასის გამოსვლა სამეფო ხელისუფლების წინააღმდეგ. ამ გამოსვლიდან გარკვეული დროის შემდეგ სამეფო კარმა ყუთლუ-არსლანი მეჭურჭლეთუხუცესობიდან გადააყენა და მის ადგილას კახაბერ ვარდანისძე დანიშნა.

• ვ. აბაშმაძე , ყუთლუ-არსლანის პოლიტიკური იდეოლოგია : [XII-XIII ს.ს.]. ჟურნალი „საბჭოთა სამართალი“ N6, 1966. გვ. 34-43.
• ვახტანგ აბაშმაძე , ხელისუფლების დანაწილების თეორია და ყუთლუ არსლანის პროგრამა : [ფეოდალური ეპოქის იდეოლოგიური ბრძოლის მნიშვნელოვანი მოვლენა]. ჟურნალი „მაცნე“, საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემია - N3, 1979. გვ. 142-160.
• ანრი ბოგვერაძე, ყუთლუ-არსლანის დასის გამოსვლის შესახებ : [თამარი ისტორიკოსის თხზულების ტექსტის გაგებისათვის]. ჟურნალი „მაცნე“, საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადემია - N4, 1988. გვ. 147-160.
• მეტრეველი რ., ქსე, ტ. 10, გვ. 661, თბ., 1986

• ყუთლუ-არსლანი, XIIს.. ვებ-საიტი „ქართველი ისტორიული მოღვაწენი“. ციტირების თარიღი: 2011-01-21.

ხ • გ • რ თამარ მეფის ეპოქა ოჯახი მამა — გიორგი III დედა — ბურდუხანი მამიდა — რუსუდანი და — რუსუდანი მეუღლე — გიორგი რუსი (1185 წლამდე) დავით სოსლანი (1187 წლიდან) შვილები — გიორგი IV ლაშა რუსუდანი ბიძაშვილი — დემნა უფლისწული დისშვილები — ალექსი I დიდი დავით კომნენოსი სიძე — მანუელ კომნენოსი პიროვნებები აბულასანი ალექსი კომნენოსი ანტონ გნოლისთავისძე ანტონ ქუთათელი ასათ გრიგოლისძე აფრიდონი ბაკურ ძაგანისძე ბარამ ვარდანისძე ბასილ IV ბასილი ეზოსმოძღვარი ბედიანი ბოცო ჯაყელი გუზან აბულასანის ძე ტაოელი დოთაღოს შარვაშისძე საღირ კოლონკელისძე ვარდან დადიანი ზანქან ზორაბაბელი ზაქარია მხარგრძელი ზაქარია გაგელი ზაქარია ფანასკერტელი თეოდორე II გამრეკელი თორელი ყვარყვარე-ივანე ჯაყელი ივანე მხარგრძელი იოანე VII კახაბერ ვარდანისძე კახაბერ კახაბერისძე კრავაი ჯაყელი მარუშიან ჩუნჩერახისძე მიქელ IV რატი სურამელი სარგის თმოგველი ყუბასარი ყუთლუ-არსლანი ჭიაბერი ხუაშაქ ცოქალი მოვლენები ორბელთა აჯანყება ყუთლუ-არსლანის დასის გამოსვლა ნიალის ბრძოლა შამქორის ბრძოლა ბასიანის ბრძოლა გიორგი რუსის აჯანყება ტრაპიზონის იმპერიის დაარსება (1204) ქართველთა ლაშქრობები ხლათში (ოცდაათწლიანი ზავი) ქართველთა ლაშქრობა ირანში (1210) მთიელთა აჯანყება (1212) კულტურა შოთა რუსთაველი — „ვეფხისტყაოსანი“ მოსე ხონელი — „ამირანდარეჯანიანი“ ჩახრუხაძე — „თამარიანი“ იოანე შავთელი — „აბდულმესიანი“ ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი ცხოვრება მეფეთ მეფისა თამარისი თამარის მონეტა თამარისა და დავითის მონეტა