Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2014 ήταν το 20ό Παγκόσμιο Κύπελλο ΦΙΦΑ και διεξήχθη στη Βραζιλία από τις 12 Ιουνίου μέχρι τις 13 Ιουλίου 2014 σε 12 πόλεις. Νικήτρια της διοργάνωσης αναδείχθηκε η Εθνική Γερμανίας για τέταρτη φορά στην ιστορία της νικώντας στον τελικό στην παράταση την Αργεντινή. Στον ημιτελικό με αντίπαλο τη γηπεδούχο Βραζιλία, σημειώθηκε ένα από τα πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα στην ιστορία της διοργάνωσης με τη νίκη των φιλοξενούμενων με 7-1.[1]
Ήταν η δεύτερη φορά που η Βραζιλία φιλοξενούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, έπειτα από τη διοργάνωση του 1950. Η Βραζιλία εξελέγη ως διοργανώτρια χώρα το 2007, μετά την απόφαση της διεθνούς ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, FIFA, να διεξαχθεί η διοργάνωση στη Νότια Αμερική, για πρώτη φορά μετά από την ανάληψή του από την Αργεντινή το 1978.
Οι εθνικές ομάδες από 31 χώρες, που προκρίθηκαν μέσα από αγώνες προκριματικών, οι οποίοι ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 2011, συμμετείχαν με την εθνική ομάδα της διοργανώτριας χώρας Βραζιλία στην τελική φάση των αγώνων. Πραγματοποιήθηκαν 64 αγώνες συνολικά που έγιναν σε δώδεκα πόλεις σε όλη τη Βραζιλία, σε νέα αλλά και ανακατασκευασμένα γήπεδα, ξεκινώντας με τις φάσεις των ομίλων. Για πρώτη φορά σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, χρησιμοποιήθηκε τεχνολογία γραμμής τέρματος.
Διοργανωτής
Σύμφωνα με τον κανόνα της FIFA για τους διοργανωτές του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου, η διοργανώτρια χώρα για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2014 έπρεπε να προέρχεται από τη Νότια Αμερική και η Βραζιλία ήταν η μοναδική που δήλωσε υποψηφιότητα. Το 2003, όλες οι υπόλοιπες χώρες της Νότιας Αμερικής συμφώνησαν να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα της Βραζιλίας, με μοναδική εξαίρεση την Κολομβία. Να σημειωθεί πως η Κολομβία είχε ορίστεί ως διοργανώτρια του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 1986, αλλά στο τέλος θεωρήθηκε μη επαρκής και η διοργάνωση διεξήχθη στο Μεξικό.
Κατόπιν η FIFA άλλαξε τον κανόνα για τη διοργανώτρια χώρα και υποψήφιες μπορούν πλέον να είναι χώρες - μέλη όλων των ποδοσφαιρικών ομοσπονδιών.
Η Βραζιλία έγινε η 5η χώρα που διοργάνωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου για 2η φορά (μετά την Ιταλία, το Μεξικό, τη Γαλλία και τη Γερμανία). Την προηγούμενη φορά που η Βραζιλία ήταν διοργανώτρια του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου ήταν το 1950.
Η κατανομή των θέσεων για την τελική φάση της διοργάνωσης αποφασίστηκε στις 3 Μαρτίου του 2011, με την κατανομή των 31 θέσεων που καθορίστηκαν μέσω της διαδικασίας προεπιλογής, αμετάβλητης από εκείνη της προηγούμενης διοργάνωσης.[2] Η κλήρωση των προκριματικών για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 διεξήχθη στη Μαρίνα ντα Γκλόρια του Ρίο ντε Τζανέιρο στις 30 Ιουλίου του 2011.[3][4] Η διοργανώτρια χώρα, Βραζιλία, προκρίθηκε αυτόματα στην τελική φάση της διοργάνωσης.
203 από τις 208 εθνικές ομάδες της ΦΙΦΑ συμμετείχαν σε όλους τους γύρους των προκριματικών, που άρχισαν στις 15 Ιουνίου του 2011 και ολοκληρώθηκαν στις 20 Νοεμβρίου του 2013. 24 από τις 32 ομάδες που προκρίθηκαν ήταν παρούσες στην προηγούμενη διοργάνωση, με μόνη πρωτοεμφανιζόμενη τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, η οποία προκρίθηκε για πρώτη φορά ως ανεξάρτητο έθνος.[5] Η ομάδα με την υψηλότερη κατάταξη στη ΦΙΦΑ που αποκλείστηκε είναι η Ουκρανία[6], ενώ η περιοχή ΟΦΚ δεν θα έχει καμία εκπροσώπηση στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, για πρώτη φορά από το 2002.
Προκριθείσες ομάδες
Οι ακόλουθες 32 ομάδες, που εμφανίζονται με την τελική κατάταξη πριν τη διοργάνωση[7], προκρίθηκαν στα τελικά της διοργάνωσης.
Τον Μάρτιο του 2013, η FIFA δημοσίευσε μια λίστα με 52 υποψήφιους διαιτητές, με βάση την εθνικότητα, από τις έξι συνομοσπονδίες ποδοσφαίρου για τη διοργάνωση. Στις 14 Ιανουαρίου 2014, η Επιτροπή Διαιτησίας της FIFA όρισε 25 τρία διαιτητών και οκτώ ζευγάρια υποστήριξης που εκπροσωπούσαν 43 διαφορετικές χώρες στη διοργάνωση.[8][9] Ο Γιουίτσι Νισιμούρα από την Ιαπωνία ήταν ο διαιτητής στον εναρκτήριο αγώνα, ενώ ο Νικόλα Ριτσόλι από την Ιταλία ήταν ο διαιτητής στον τελικό.[10][11]
Καινοτομίες
Νέες τεχνολογίες
Η διοργάνωση της Βραζιλίας ήταν το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο στο οποίο χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία γραμμής τέρματος (Goal Line Technology) μετά την επιτυχή εφαρμογή της στο Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων του 2012 στην Ιαπωνία. Ο στόχος της χρήσης της είναι να βοηθήσει τους διαιτητές των αγώνων να παίρνουν σωστές αποφάσεις για το αν η μπάλα έχει περάσει τη γραμμή τέρματος ή όχι. Το σύστημα εγκαταστάθηκε σε όλα τα στάδια της διοργάνωσης και η '''GoalControl GmbH''' ήταν ο επίσημος προμηθευτής της τεχνολογίας γραμμής για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, μετά την επιτυχή δοκιμή της τεχνολογίας της στο Κύπελλο Συνομοσπονδιών FIFA 2013. Το πρώτο γκολ που επικυρώθηκε με τη βοήθεια της τεχνολογίας στην ιστορία της διοργάνωσης ήταν το πρώτο του Καρίμ Μπενζεμά ενάντια στην Ονδούρα.[12]
Το Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας ήταν επίσης το πρώτο που οι διαιτητές χρησιμοποίησαν εξατμιζόμενο αφρό, αφού η χρήση της τεχνολογίας είχε ήδη δοκιμασθεί σε άλλες διοργανώσεις[13]. Το σπρέι ψεκάζει έναν αφρό που έχει βάση το νερό, ο οποίος εξατμίζεται ύστερα από μερικά λεπτά. Χρησιμοποιείται για να μαρκάρει το σημείο που πρέπει να τοποθετηθεί η μπάλα κατά την εκτέλεση ενός φάουλ καθώς και τη γραμμή των εννέα μέτρων στην οποία πρέπει να στέκονται οι παίκτες που σχηματίζουν το τοίχος κατά τη εκτέλεση του.
Διαλείμματα δροσιάς
Για πρώτη φορά σε διοργάνωση Παγκοσμίου Κυπέλλου εφαρμόστηκαν διαλείμματα κατά τη διάρκεια των ημιχρόνων, προκειμένου να δροσιστούν οι παίκτες και να αντιμετωπίσουν τον συνδυασμό υψηλής υγρασίας και ζέστης που επικρατούσε σε κάποιες από τις βραζιλιάνικες πόλεις στην τροπική ζώνη. Σύμφωνα με τις οδηγίες της FIFA εάν η θερμοκρασία ξεπερνούσε τους 32 βαθμούς ήταν στη διακριτική ευχέρεια του διαιτητή να επιτρέψει ένα τρίλεπτο διάλειμμα σε κάθε ημίχρονο μετά από 30 λεπτά αγώνα, ύστερα από πρόταση του ιατρικού παρατηρητή. Όμως ένα βραζιλιάνικο δικαστήριο αποφάνθηκε πως τα διαλείμματα υπό τέτοιες συνθήκες πρέπει να είναι υποχρεωτικά ανεξάρτητα από τη θέληση του διαιτητή[14]. Ορισμένοι σχολιαστές θεωρούν πως υπάρχουν και εμπορικά κίνητρα πίσω από τη θέσπιση αυτών των διαλειμμάτων, με στόχο να υπάρχει περισσότερος χρόνος για διαφημιστικά μηνύματα. Κάποια κανάλια όμως αρνήθηκαν να προβάλουν διαφημίσεις κατά τη διάρκεια τους[15]. Ο πρώτος αγώνας στον οποίο έγινε επίσημο «διάλειμμα δροσιάς» ήταν το Ολλανδία-Μεξικό.[16]
Η μπάλα της διοργάνωσης
Η μπάλα του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου 2014, λεγόταν «Brazuca» (μπραζούκα) και, όπως σε όλα τα προηγούμενα Μουντιάλ, κατασκευάστηκε από την Adidas. Το όνομά της μπάλας προέκυψε ύστερα από ψηφοφορία των φιλάθλων της Βραζιλίας, πράγμα που έγινε για πρώτη φορά στην ιστορία της διοργάνωσης. Το «Brazuca» ήταν το όνομα που επικράτησε με το 77,8% των ψήφων των Βραζιλιάνων οπαδών έναντι των «Βossa Nova» (14,6%) και «Carnavalesca» (7,6%) τα οποία ήταν υποψήφια [17].
Σύμφωνα με τη FIFA, το όνομα της μπάλας σημαίνει «εθνική υπερηφάνεια για τον τρόπο ζωής των Βραζιλιάνων» κάτι που χρησιμοποιούν στη «χώρα του καφέ» για να δείξουν το πως αντιλαμβάνονται το ποδόσφαιρο, τα συναισθήματα.
Η τεχνολογία της «Brazuca» βασίστηκε σε αυτήν της Tango 12 (Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 2012), της Cafusa (Κύπελλο Συνομοσπονδιών 2013) και της δημοφιλούς επίσημης μπάλας του UEFA Τσάμπιονς Λιγκ. Επιπλέον, η νέα κατασκευαστική καινοτομία των έξι συμμετρικών πάνελ της μπάλας, καθώς και η διαφορετική δομή της επιφάνειάς της, της προσφέρουν βελτιωμένη υφή, πρόσφυση, σταθερότητα και αεροδυναμική στο γήπεδο. Τα χρώματα της μπάλας και ο σχεδιασμός με τις «κορδέλες» προέρχονται από τα παραδοσιακά πολύχρωμα βραχιόλια ευχών της Βραζιλίας και αντικατοπτρίζουν το γεμάτο ζωντάνια και χαρούμενο τρόπο.
Η Brazuca έχει ελεγχθεί λεπτομερώς προκειμένου να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές της FIFA για τις επίσημες μπάλες των διοργανώσεών της και να εξασφαλίζει κορυφαία απόδοση σε όλες τις συνθήκες. Για 2,5 χρόνια δοκιμάστηκε από 600 κορυφαίους παίκτες και 30 ομάδες σε 10 χώρες από 3 ηπείρους, γεγονός που την αναδεικνύει ως την πιο δοκιμασμένη μπάλα της adidas και επιβεβαιώνει την καταλληλότητα της σε όλες τις συνθήκες.
Η τελική κλήρωση για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 διεξήχθη στο Costa do Sauípe Resort στη Μάτα ντε Σάο Ζοάο της Μπαΐα στις 6 Δεκεμβρίου 2013,[25] στις 13:00 τοπική ώρα (UTC-3).[26] Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την τελική κλήρωση, οι 32 ομάδες που προκρίθηκαν είχαν τοποθετηθεί σε τέσσερα δοχεία των οκτώ ομάδων, με τις επτά ομάδες που βρίσκονται στην υψηλότερη κατάταξη μαζί με τη διοργανώτρια Βραζιλία να τοποθετούνται στο Δοχείο 1.[27][28]
Η φάση των νοκ-άουτ περιλάμβανε τις δεκαέξι ομάδες που προκρίθηκαν από τη φάση των ομίλων του τουρνουά. Υπήρξαν τέσσερις γύροι αγώνων, με κάθε γύρο να εξαλείφει το ήμισυ των ομάδων που εισέρχονται στους εν λόγω γύρους. Οι διαδοχικοί γύροι είναι ο γύρος των 16, προημιτελικοί, οι ημιτελικοί και ο τελικός. Υπήρξε επίσης ένα play-off παιχνίδι (μικρός τελικός) για την τρίτη και τέταρτη θέση. Σε κάθε παιχνίδι της φάσης νοκ-άουτ, για οποιαδήποτε ισοπαλία στα 90 λεπτά ακολούθησαν από τριάντα λεπτά επιπλέον χρόνο (παράταση) και αν τα αποτελέσματα εξακολουθούν να είναι ισόπαλα υπήρξε η διαδικασία των πέναλτι για να καθοριστεί ποιος θα προκριθεί στον επόμενο γύρο.
Κίτρινη κάρτα στον αγώνα ενάντια στην Κολομβία (19 Ιουνίου)
Δεν συμμετείχε στον αγώνα ενάντια στην Ελλάδα (24 Ιουνίου)
Χρηματικά έπαθλα
Το συνολικό χρηματικό έπαθλο για το τουρνουά επιβεβαιώθηκε από τη FIFA σε 576 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένων των πληρωμών των 70 εκατομμυρίων δολαρίων για τους εγχώριους συλλόγους), με μια αύξηση 37 τοις εκατό από το ποσό που είχε διατεθεί στο τουρνουά του 2010. Πριν από το τουρνουά, κάθε μία ομάδα από τις 32 συμμετέχουσες έλαβαν 1,5 εκατ. δολάρια για τα έξοδα προετοιμασίας. Τα χρηματικά έπαθλα διανεμήθηκαν ως εξής:
08 εκατομμύρια $ – Σε κάθε ομάδα που αποκλείστηκε από τη φάση των ομίλων (16 ομάδες)
09 εκατομμύρια $ – Σε κάθε ομάδα που αποκλείστηκε από τη φάση των 16 (8 ομάδες)
14 εκατομμύρια $ – Σε κάθε ομάδα που αποκλείστηκε από τους προημιτελικούς (4 ομάδες)
20 εκατομμύρια $ – Στην ομάδα που κατέλαβε την 4η θέση
22 εκατομμύρια $ – Στην ομάδα που κατέλαβε την 3η θέση
25 εκατομμύρια $ – Στην ομάδα που κατέλαβε την 2η θέση
35 εκατομμύρια $ – Στην ομάδα που κατέλαβε την 1η θέση
Οι εκτιμήσεις την παραμονή του τουρνουά υπολόγιζαν πως το κόστος για την κυβέρνηση της Βραζιλίας θα είναι 14 δισ. δολάρια, κάνοντας το, το πιο ακριβό Παγκόσμιο Κύπελλο μέχρι σήμερα. Υπολογίζεται πως η ΦΙΦΑ θα δαπανήσει 2 δισ. δολάρια για τη διοργάνωση της τελικής φάσης, με τη μεγαλύτερη δαπάνη να είναι τα 576 εκατομμύρια δολάρια για τα χρηματικά έπαθλα.
Παρόλο που οι διοργανωτές αρχικά εκτιμούσαν το κόστος σε 1,1 δισ δολάρια, αναφέρεται πως 3,6 δισ. δολάρια δαπανήθηκαν τελικά για τις εργασίες στα γήπεδα. Σε πέντε από τις επιλεγόμενες πόλεις κατασκευάστηκαν ολοκαίνουργια στάδια ειδικά για το Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ το Εστάντιο Νασιονάλ ντε Μπραζίλια στη πρωτεύουσα Μπραζίλια γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε, με τα υπόλοιπα έξι στάδια να ανακαινίζονται σε εκτεταμένο βαθμό.[36]
Επιπλέον 3 δισ. ρεάλ (1,3 δις δολάρια, 960 εκατ. ευρώ με ισοτιμίες του Ιουνίου 2014) είχαν προβλεφθεί από τη Βραζιλιάνικη κυβέρνηση για επένδυση σε έργα υποδομής κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2014 και μετά. Παρόλα αυτά, η ανεπιτυχής ολοκλήρωση πολλών από τα προτεινόμενα έργα προσκάλεσε δυσαρέσκεια μεταξύ κάποιων Βραζιλιανών. Η κυβέρνηση της Βραζιλίας έχει υποσχεθεί ότι 900 εκατ. δολάρια θα επενδυθούν σε δυνάμεις ασφαλείας και πως η διοργάνωση θα είναι "ένα από τα πιο προστατευμένα αθλητικά γεγονότα στην ιστορία". Η διοργάνωση έκλεισε με οικονομική ζημία για τη διοργανώτρια χώρα.[36]
Αντιδράσεις
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2014 δημιούργησε διάφορες αντιδράσεις, όπως διαδηλώσεις, μερικές από τις οποίες έλαβαν χώρα πριν καν ξεκινήσει η διοργάνωση. Αρκετές προσανατολίστηκαν γύρω από τη διαιτησία, με τους διεθνείς διαιτητές Γιουίτσι Νισιμούρα, Μίλοραντ Μάζιτς, Ενρίκε Όσες, Πήτερ Ο'Λίρι, Ραβσάν Ιρμάτωφ, Χάουαρντ Γουέμπ, ο Μάρκ Γκέιγκερ, Κάρλος Βελάσκο Καρμπάγιο και τον βοηθό Ουμπέρτο Κλαβίχο να δέχονται κριτική για τις επιδόσεις τους. Επιπλέον, υπήρχαν διάφορα προβλήματα με την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων οκτώ θανάτων εργαζομένων και πυρκαγιάς κατά την κατασκευή, παραβιάσεων σε γήπεδα, μία ασταθή αυτοσχέδια σκάλα στο Στάδιο Μαρακανά, την κατάρρευση μονής σιδηροτροχιάς και την κατάρρευση μιας ατελούς αερογέφυρας στο Μπέλο Οριζόντε.[37][38][39][40][41] Η πιο σημαντική πειθαρχική υπόθεση ήταν αυτή του Ουρουγουανού επιθετικού Λουίς Σουάρες, μετά το δάγκωμα σε Ιταλό παίκτη κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού.
Διαμαρτυρίες
Πριν από την τελετή έναρξης του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών FIFA 2013 στη Βραζιλία, διαδηλώσεις έλαβαν χώρα έξω από τα γήπεδα, από ανθρώπους δυσαρεστημένους με το ποσό του δημοσίου χρήματος που δώθηκε για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της FIFA.[42] Τόσο η πρόεδρος της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ όσο και ο πρόεδρος της FIFA, Σεπ Μπλάτερ υπέστησαν σοβαρές αποδοκιμασίες κατα τις ομιλίες τους στην τελετή έναρξης το 2013,[43] η οποία οδήγησε στην ανακοίνωση της FIFA ότι στην τελετή έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2014 δεν θα πραγματοποιούνταν ομιλίες.[44] Διαδηλώσεις έλαβαν χώρα τόσο κατά τη διάρκεια του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών όσο και κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου.[45][46][47][48][49]