Rua Professor Eurico Rabelo, Maracanã, Rio de Janeiro - RJ και Avenida Presidente Castelo Branco, Portão 3, Maracanã, Rio de \Janeiro, RJ, 20271-130, Brazil Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία Μαρακανά Βραζιλία[3]
Το Εστάντιο ντο Μαρακανά (Estádio do Maracanã) είναι ποδοσφαιρικόγήπεδο που βρίσκεται στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Χτισμένο στο διάστημα 1948 – 1950, έφερε αρχικά την επίσημη ονομασία Δημοτικό Στάδιο (Estádio Municipal), ενώ από το 1964 ονομάζεται Εστάντιο Ζορναλίστα Μάριο Φίλιο (Estádio Jornalista Mário Filho), προς τιμήν του δημοσιογράφου που είχε πρωτοστατήσει στην ανέγερσή του. Είναι όμως παγκοσμίως γνωστό απλά ως Μαρακανά, από τον ποταμό Μαρακανά που ρέει στην περιοχή. Αυτός με τη σειρά του είχε λάβει την ονομασία του από ένα τοπικό είδοςπαπαγάλου.[4]
Μαζί με το Γουέμπλεϊ του Λονδίνου, θεωρείται γήπεδο - φετίχ για τους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους. Επίσης, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν το μεγαλύτερο στάδιο του κόσμου, τίτλος που χάθηκε όχι επειδή κτίστηκε αλλού κάποιο μεγαλύτερο, αλλά γιατί η χωρητικότητά του μειωνόταν κάθε φορά που εισάγονταν αυστηρότεροι κανονισμοί ασφαλείας. Εξακολουθεί όμως να είναι το μεγαλύτερο στάδιο της Βραζιλίας.
Η ανέγερση του Μαρακανά ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1948, με σκοπό να φιλοξενήσει τους αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1950[4] - ο χώρος έως τότε στέγαζε ένα ιπποδρόμιο. Δεν ήταν απλά το μεγαλύτερο γήπεδο του κόσμου, αλλά ξεπερνούσε τέσσερις φορές το έως τότε μεγαλύτερο (Χάμντεν Παρκ της Γλασκώβης, χωρητικότητας 43.000 θεατών).[5] Ξεχώριζε ακόμα για την ασυνήθιστη για τα τότε στάνταρ (σχεδόν κυκλική) αρχιτεκτονική του, τη λειτουργικότητα και την ασφάλειά του.[4] Τα εγκαίνια τελέστηκαν στις 16 Ιουνίου1950 με αγώνα επίδειξης ανάμεσα σε μικτές ομάδες του Ρίο και του Σάο Πάολο, αν και στην πράξη η κατασκευή του σταδίου ολοκληρώθηκε πλήρως μόλις το 1965.
Ο πρώτος επίσημος αγώνας φιλοξενήθηκε στις 24 Ιουνίου1950 και ήταν ο εναρκτήριος του Μουντιάλ, με την Εθνική Βραζιλίας να νικάει 4–0 την αντίστοιχη του Μεξικού. Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 16 Ιουλίου1950, το Μαρακανά υπήρξε θέατρο της τραγικότερης ήττας στην ιστορία του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου: στον τελευταίο αγώνα η Βραζιλία ηττήθηκε με 2–1 από την Ουρουγουάη, χάνοντας έναν τίτλο που θεωρούσε βέβαιο. Η προσέλευση θεατών σε εκείνη την αναμέτρηση αποτελεί μέχρι σήμερα παγκόσμιο ρεκόρ, αν και ο ακριβής αριθμός παραμένει ανεξακρίβωτος - επισήμως η Διεθνής Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία αναφέρει 174.000 εισιτήρια, άλλοι υπολογίζουν μαζί με τις προσκλήσεις 199.854 θεατές, ενώ ο Ζοάο Χάβελανζ έχει πει ότι ανεπίσημα έφταναν τους 220.000 θεατές![5]
Στις επόμενες δεκαετίες, το Μαρακανά αποτέλεσε μόνιμη έδρα της Εθνικής Βραζιλίας και περιστασιακή ομάδων του Ρίο όπως οι Βάσκο, Μποταφόγκο, Φλαμένγκο και Φλουμινένσε. Παράλληλα φιλοξενούσε τελικούς τοπικών, εθνικών και λατινοαμερικανικών διοργανώσεων, καθώς και εξωαθλητικές δραστηριότητες (από συναυλίες μέχρι κήρυγμα του Ποντίφηκα). Αποτέλεσε το φυσικό χώρο που μεγαλούργησαν μεγάλοι αστέρες του ποδοσφαίρου: μεταξύ άλλων, εκεί πέτυχε ο Πελέ το 1.000ό γκολ της καριέρας του (την Τετάρτη, 19 Νοεμβρίου 1969, ώρα 11.23 το βράδυ)[5] και ο Ζίκο το τελευταίο του γκολ ως παίκτης της Φλαμένγκο (το 1989). Ο τελευταίος κατέχει και το ανεπίσημο «ρεκόρ σταδίου» με 333 τέρματα.
Το εσωτερικό του «Μαρακανά» το 2007.
Ανακατασκευές
Το 1992 ένα μικρό τμήμα της εξέδρας κατέρρευσε, προκαλώντας 3 θανάτους και 50 τραυματισμούς. Αυτό οδήγησε σε μια σειρά ανακατασκευών και, έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990, σε καθιέρωση καθισμάτων σε ολόκληρο το στάδιο (επειδή οι κανονισμοί της FIFA το 1998 επέβαλαν να υπάρχουν υποχρεωτικώς καθίσματα για όλους τους θεατές), με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της μέγιστης επιτρεπόμενης χωρητικότητας. Το 2000, στην επέτειο των 50 ετών, έγινε μία ακόμα ανακαίνιση, με τη συνολική χωρητικότητα τότε να αυξάνεται λίγο, στους 103.000 θεατές. Μετά από χρόνια σχεδιασμών και 9 μήνες διακοπής της λειτουργίας του τα έτη 2005 και 2006, το στάδιο άνοιξε πάλι τον Ιανουάριο του 2007, με τις κερκίδες πλέον να χωρούν μόλις 87.000 θεατές.
Το 2009 η Βραζιλία ανέλαβε να φιλοξενήσει το Μουντιάλ του 2014 και τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε το Μαρακανά να κατεδαφιστεί σχεδόν εκ βάθρων και να ξαναχτιστεί από την αρχή, ώστε να φιλοξενήσει τους τελικούς αγώνες και τις τελετές έναρξης - λήξης.[6] Η απόφαση προκάλεσε οργή στους κατοίκους του Ρίο, με το δήμαρχο να δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετος και διαδηλώσεις να ζητούν ανάκληση των σχεδίων.[5]
Τελικά τα έργα ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2010 με προϋπολογισμό 705,6 εκατομμύρια ρεάλ.[7] Η κατεδάφιση ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2011 και αρχικά προγραμματιζόταν ότι το νέο Μαρακανά θα άνοιγε τις πύλες του τον Μάρτιο του 2013,[8] με χωρητικότητα 90.000 θεατών.[6] Τελικά κατασκευάστηκε με χωρητικότητα 78.838 θέσεων.[2] Στις 13 Ιουλίου 2014, πραγματοποιήθηκε εκεί ο τελικός του Μουντιάλ μεταξύ της Γερμανίας και της Αργεντινής, όπου η Γερμανία κέρδισε στην παράταση με σκορ 1–0, και έτσι το Μαρακανά έγινε το δεύτερο στάδιο του κόσμου, μετά το Αζτέκα της Πόλης του Μεξικού, που φιλοξένησε δύο τελικούς Μουντιάλ (αν και τυπικά προέχει το Αζτέκα, λόγω του ότι το 1950 το Μαρακανά είχε φιλοξενήσει τον τελικό γύρο).
Στον τελικό καθοριστικό αγώνα της διοργάνωσης, η Βραζιλία αντιμετώπισε την Ουρουγουάη στην τελευταία αγωνιστική του τελικού γύρου, στις 16 Ιουλίου1950. Η Βραζιλία χρειαζόταν έστω μία ισοπαλία για να κατακτήσει το κύπελλο, καθώς είχε προβάδισμα ενός βαθμού, ενώ η Ουρουγουάη χρειαζόταν μόνο νίκη. Μάλιστα η Βραζιλία προηγήθηκε 1–0 στο ξεκίνημα του δεύτερου ημιχρόνου, αλλά τελικά η Ουρουγουάη νίκησε με 2–1. Αυτή η ήττα της Βραζιλίας μέσα στη χώρα της, έμεινε στην ιστορία ως το τραγικότερο εθνικό γεγονός, που ονομάστηκε Maracanaço / Μαρακανάζο, δηλαδή το κάζο του Μαρακανά. Η επίσημη προέλευση θεατών ήταν 199.854, ενώ η πραγματική προέλευση εκτιμάται ότι άγγιζε τις 210.000 – 220.000 θεατές.[9][10]
