Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
Türkiye Büyük Millet Meclisi logosu
Görevdeki
Numan Kurtulmuş
7 Haziran 2023 tarihinden beri
AtayanTürkiye Büyük Millet Meclisi
Görev süresiİlk devre seçilen için 2 yıl, ikinci devre seçilen için 3 yıl, yenilenebilir[1]
Oluşum23 Nisan 1920
Açılışı yapanMustafa Kemal Atatürk
VekilTBMM Başkanvekili:
Bekir Bozdağ, AK Parti
Gülizar Biçer Karaca, CHP
Sırrı Süreyya Önder, DEM Parti
Celal Adan, MHP
Makale serilerinden
Türkiye'de siyaset
Türkiye arması
Anayasa
Yasama
Yürütme
Yargı
Seçimler ve referandumlar
Dış ilişkiler

Türk Devletleri Teşkilatı (ilişkiler)

Yerel yönetim
Merkez Bankası

Fatih Karahan

Ayrıca bakınız
Meclis başkanlık koltuğu

Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi, 23 Nisan 1920'de açılan TBMM başkanlarını içermektedir.

Seçim süreci

TBMM başkanlığı için bir yasama döneminde 2 kez başkanlık seçimi yapılır; ilk başkanın görev süresi 2 yıl, 2. seçimdeki başkanın görev süresi 3 yıldır.

TBMM başkan adayları, Meclis üyeleri içinden, Meclisin toplandığı günden başlayan ilk beş gün içinde, Başkanlık divanına bildirilir ve Başkan seçimi gizli oylama ile yapılır. Oylamanın ilk 2 turunda seçilebilmek için TBMM üye tam sayısının 2/3-ü aranır. İlk iki turda adaylardan hiç birisi 2/3 oy çokluğunu sağlayamadığı takdirde 3. tura gidilir ve 3. turda TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. Hiçbir aday salt çoğunluk oyunu alamadığı takdirde 3. turda en çok oy alan 2 aday 4.tura gider ve 4. turda en çok oy alan aday, başkan seçilir.

TBMM Başkanvekilleri; Katip üyeleri ve İdare Amirlerinin sayısı, seçim nisabı, oylama sayısı ve usulleri, Meclis İçtüzüğüne göre düzenlenir.

TBMM Başkanı ve Başkanvekilleri mevcut üyesi oldukları siyasi partinin veya parti grubunun Meclis içindeki veya dışındaki faaliyetlerine görevlerinin gerektirdiği durumlar hariç katılamazlar ve Meclis tartışmalarına katılamazlar, bu tartışmalarda oy kullanamazlar.

TBMM başkanları listesi

№[2] Fotoğraf TBMM Başkanı Göreve Başlama Görevden Ayrılma Parti
Büyük Millet Meclisi (1920-1960)
1 Mustafa Kemal Atatürk
(1881–1938)		 24 Nisan 1920 29 Ekim 1923 Cumhuriyet Halk Partisi
2 Fethi Okyar
(1880–1943)		 1 Kasım 1923 22 Kasım 1924
3 Kâzım Özalp
(1882–1968)		 26 Kasım 1924 1 Mart 1935
4 Abdülhalik Renda
(1881–1957)		 1 Mart 1935 5 Ağustos 1946
5 Kâzım Karabekir
(1882–1948)		 5 Ağustos 1946 26 Ocak 1948
6 Ali Fuat Cebesoy
(1882–1968)		 30 Ocak 1948 1 Kasım 1948
7 Şükrü Saracoğlu
(1887–1953)		 1 Kasım 1948 22 Mayıs 1950
8 Refik Koraltan
(1890–1974)		 22 Mayıs 1950 27 Mayıs 1960 Demokrat Parti
Temsilciler Meclisi (1961)
− Kâzım Orbay
(1886–1964)		 9 Ocak 1961 26 Ekim 1961 Bağımsız
Millet Meclisi (1961-1980)
9 Fuat Sirmen
(1899–1981)		 1 Kasım 1961 10 Ekim 1965 Cumhuriyet Halk Partisi
10 Ferruh Bozbeyli
(1927-2019)		 22 Ekim 1965 1 Kasım 1970 Adalet Partisi
11 Sabit Osman Avcı
(1921–2009)		 26 Kasım 1970 14 Ekim 1973
12 Kemal Güven
(1921-2013)		 18 Aralık 1973 5 Haziran 1977 Cumhuriyet Halk Partisi
13 Cahit Karakaş
(1928- )		 17 Kasım 1977 12 Eylül 1980
Danışma Meclisi (1981-1983)
− Sadi Irmak
(1904-1990)		 27 Ekim 1981 4 Aralık 1983 Bağımsız
Büyük Millet Meclisi (1983-günümüz)
14 Necmettin Karaduman
(1927-2017 )		 4 Aralık 1983 29 Kasım 1987 Anavatan Partisi
15 Yıldırım Akbulut
(1935-2021)		 24 Aralık 1987 9 Kasım 1989
16 Kaya Erdem
(1928- )		 21 Kasım 1989 20 Ekim 1991
17 Hüsamettin Cindoruk
(1933- )		 16 Kasım 1991 1 Ekim 1995 Doğru Yol Partisi
18 İsmet Sezgin
(1928-2016)		 18 Ekim 1995 24 Aralık 1995
19 Mustafa Kalemli
(1943- )		 25 Ocak 1996 30 Eylül 1997 Anavatan Partisi
20 Hikmet Çetin
(1937- )		 16 Ekim 1997 18 Nisan 1999 Cumhuriyet Halk Partisi
(15) Yıldırım Akbulut
(1935-2021)		 20 Mayıs 1999 30 Eylül 2000 Anavatan Partisi
21 Ömer İzgi
(1940- )		 18 Ekim 2000 14 Kasım 2002 Milliyetçi Hareket Partisi
22 Bülent Arınç
(1948– )		 19 Kasım 2002 22 Temmuz 2007 Adalet ve Kalkınma Partisi
23 Köksal Toptan
(1943- )		 9 Ağustos 2007 9 Ağustos 2009
24 Mehmet Ali Şahin
(1950- )		 9 Ağustos 2009 28 Haziran 2011
25 Cemil Çiçek
(1946- )		 4 Temmuz 2011 23 Haziran 2015
26 İsmet Yılmaz
(1961- )		 1 Temmuz 2015 17 Kasım 2015
27 İsmail Kahraman
(1940- )		 22 Kasım 2015 7 Temmuz 2018
28 Binali Yıldırım
(1955- )		 12 Temmuz 2018 19 Şubat 2019
29 Mustafa Şentop
(1968- )		 24 Şubat 2019 2 Haziran 2023
30 Numan Kurtulmuş
(1959- )		 7 Haziran 2023 Görevde

Geçici başkanlar

Yasama döneminin birinci birleşiminin ilk oturumundan başlayarak başkan seçilinceye kadar, en yaşlı milletvekili, geçici başkanlık görevini yapar. Aşağıdaki listede 1. Dönem'den itibaren görev yapmış geçici başkanlar yer almaktadır.

Dönem Fotoğraf Geçici TBMM Başkanı Parti
1. Şerif Bey Bağımsız
2. Abdurrahman Şeref Cumhuriyet Halk Fırkası
3. Hasan Bey[Not 1]
4. Abdülhak Hamit Bey
5. Necip Asım Yazıksız
6. Besim Ömer Akalın
7. Suphi Artel
8. Ali Münif Yeğenağa
9. Hüseyin Cahit Yalçın
10. Ali Fuat Cebesoy Demokrat Parti
11.
12. Yakup Kadri Karaosmanoğlu[Not 2][3] Cumhuriyet Halk Partisi
13. Orhan Seyfi Orhon[Not 3] Adalet Partisi
14. İsmet İnönü Cumhuriyet Halk Partisi
15. Kinyas Kartal Adalet Partisi
16.
17. Emin Fahrettin Özdilek Halkçı Parti
18. Kamil Tuğrul Coşkunoğlu Anavatan Partisi
19. Ali Rıza Septioğlu Doğru Yol Partisi
20. Süleyman Arif Emre Refah Partisi
21. Ali Rıza Septioğlu Doğru Yol Partisi
22. Şükrü Elekdağ Cumhuriyet Halk Partisi
23.
24. Oktay Ekşi
25. Deniz Baykal
26.
27. Durmuş Yılmaz[Not 4] İYİ Parti
28. Devlet Bahçeli Milliyetçi Hareket Partisi

Notlar

  1. ^ Başkan Vekili olarak.
  2. ^ İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Yakup Kadri Karaosmanoğlu ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
  3. ^ İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Orhan Seyfi Orhon ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
  4. ^ Deniz Baykal'ın en yaşlı üye olmasına rağmen sağlık sorunları gerekçesiyle özür beyan etmesi üzerine Durmuş Yılmaz ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.

Yaşayan eski başkanlar

2024 itibarıyla yaşayan on dört eski başkan bulunmaktadır:

№ Fotoğraf TBMM Başkanı Görev süresi Doğum tarihi
13.
 Cahit Karakaş 1977-1980 1928 (95-96 yaşında)
16.
 Kaya Erdem 1989-1991 1928 (95-96 yaşında)
17.
 Hüsamettin Cindoruk 1991-1995 8 Haziran 1933 (91 yaşında)
19.
 Mustafa Kalemli 1996-1997 26 Mart 1943 (81 yaşında)
20.
 Hikmet Çetin 1997-1999 1937 (86-87 yaşında)
21.
 Ömer İzgi 2000-2002 1940 (83-84 yaşında)
22.
 Bülent Arınç 2002-2007 25 Mayıs 1948 (76 yaşında)
23.
 Köksal Toptan 2007-2009 3 Ocak 1943 (81 yaşında)
24.
 Mehmet Ali Şahin 2009-2011 16 Eylül 1950 (74 yaşında)
25.
 Cemil Çiçek 2011-2015 15 Kasım 1946 (78 yaşında)
26.
 İsmet Yılmaz 2015 10 Aralık 1961 (63 yaşında)
27.
 İsmail Kahraman 2015-2018 7 Aralık 1940 (84 yaşında)
28.
 Binali Yıldırım 2018-2019 20 Aralık 1955 (68 yaşında)
29.
 Mustafa Şentop 2019-2023 6 Ağustos 1968 (56 yaşında)

Yıldırım Akbulut (1935-2021), 14 Nisan 2021'de 86 yaşında hayatını kaybeden son eski başkan olmuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ https://www.tbmm.gov.tr/docs/ictuzuk.pdf 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TBMM İçtüzüğü 10. Madde
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2007. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2015. 

Dış bağlantılar