Anavatan Partisi

Anavatan Partisi
KısaltmaANAP
Genel başkanTurgut Özal (1983-1989)
Yıldırım Akbulut (1989-1991)
Mesut Yılmaz (1991-2002)
Ali Talip Özdemir (2003)
Nesrin Nas (2003-2004)
Erkan Mumcu (2005-2008)
Salih Uzun (2008-2009)
KurucuTurgut Özal
Kuruluş tarihi20 Mayıs 1983
Kapanış tarihi31 Ekim 2009
BirleşmeDemokrat Parti
İdeoloji
Siyasi pozisyonMerkez sağ
Resmî renkler      Sarı, kırmızı ve beyaz
Slogan(lar)Türkiye'nin Geleceği

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

Tarihçe

12 Eylül Darbesi'nden bir süre sonra eski siyasi partiler kapatıldı ve halk oylamasıyla kabul edilen 1982 Anayasası'yla "yeni bir siyasal düzen" getirilmesi amaçlandı. Bu yeni siyasi düzen bağlamında, "demokrasiye yeniden geçiş" süreci içinde 1983 ilkbaharında yeni siyasi partiler kurulmaya başladı.

ANAP, 20 Mayıs 1983'te, AP iktidarı sırasında alınan ve 12 Eylül döneminde de uygulaması sürdürülen 24 Ocak 1980 ekonomik önlemler paketini hazırlayan, 12 Eylül döneminde bir süre ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı olan Turgut Özal tarafından kuruldu. ANAP, Özal'ın çevresinde örgütlenmiş, büyük ölçüde kişiselleşmiş bir partiydi. Siyasi kadrosu önemli ölçüde, devlet ve özel sektör deneyimi sırasında Özal'la birlikte çalışmış teknokratlarla, Millî Selamet Partisi (MSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Adalet Partisi (AP) ve hatta Cumhuriyet Halk Partisinden (CHP) gelme, 1980 öncesi dönemde fazla ön planda olmayan siyasetçilerden oluşuyordu. Dört siyasi eğilimi (AP, MSP, MHP, CHP) birleştirmeyi iddia ediyordu. İşçi, memur, çiftçi, esnaf gibi toplumsal katmanları kapsayan "orta direk" temasını kullanarak kendine bir "orta sınıf partisi" görünümü verdi. Bazı büyük sermaye çevrelerinden de destek gördü. Eski parti örgütlerinin dağıldığı bir ortamda görece genç ve dinamik kadrosu, etkili destekleri sayesinde kısa zamanda güçlü ve yaygın bir parti örgütü olmayı başardı. Seçim öncesi siyasal söyleminde ılımlıydı, daha çok ekonomik konulara ağırlık verdi, bürokrasiye karşı çıktı, "devlet millet için vardır" temasını işledi. Ekonomik düzlemde, 24 Ocak Kararları'nda somutlanan bir "liberalizm"in savunuculuğunu yaptı. Millî Güvenlik Konseyinin (MGK) veto barajını aşarak, 12 Eylül'ün temsilcisi olduğu söylenen Milliyetçi Demokrasi Partisi (MDP) ve sosyal demokrat nitelikte olduğunu ileri süren Halkçı Parti (HP) ile birlikte 6 Kasım 1983 genel seçimlerine katılmasına izin verilen üç partiden biri oldu.

ANAP'ın kurucular kurulunda bulunan yedi üye ile genel seçimler öncesinde milletvekili aday listesinden pek çok isim MGK tarafından veto edilmiştir. ANAP'ın kurucuları arasından veto edilen isimler arasında muhafazakâr eğilimli Mehmet Altınsoy, Hüsnü Doğan, Cemil Çiçek gibi isimlerin yanında Dev-Genç eski üyesi Cavit Kavak, liberal görüşlü Erol Aksoy ve Adalet Partisinde siyaset yapmış milliyetçi Şadi Pehlivanoğlu bulunmuştur. Adnan Kahveci ve Muzaffer Atılgan da kurucular listesinden veto edilen diğer iki isimdir. Ayrıca ANAP'ın 1983 seçimlerinde milletvekili aday listelerinde Hasan Celal Güzel, Mehmet Keçeciler ve Abdülkadir Aksu gibi muhafazakâr isimlerin vetosu dikkat çekmiştir.[7]

İktidar dönemi

ANAP Genel Başkanı Özal, 1983-1989 arasında başbakanlık yapmıştır. 1989'de cumhurbaşkanlığına seçilmiş ve genel başkanlığı bırakmıştır.

6 Kasım 1983'te yapılan genel seçimlerde %45,14 oy oranıyla 400 üyeli TBMM'de 211 milletvekilliği kazanarak çoğunluğu sağladı ve tek başına iktidara geldi. ANAP'ın seçim başarısında eski siyasi partilerin devamı olarak kurulan partilerin MGK tarafından veto edilerek seçime sokulmayışlarının etkisi olmuşsa da, kitle iletişim araçlarını kullanmadaki etkililiği, iktisadi konulara ağırlık veren ılımlı söylemi, kullandığı "orta direk", "iş bilirlik, iş bitiricilik" gibi temaların kamuoyundaki etkisi, tek "sivil parti" olma görüntüsü, dört eğilimi birleştirme iddiasıyla klasik sağ geleneği önemli ölçüde özümsemesinin yanı sıra 12 Eylül öncesindeki sağ partilerin ortak özelliği olan anti-komünist söylemden uzak durarak sosyal demokrat seçmenler üzerinde de etkili olabilmesi, en etkin ve geniş örgütsel ağı kurmuş olması gibi faktörler rol oynadı.[8]

ANAP Aralık 1983'te, Turgut Özal başkanlığında tek başına hükûmeti kurdu. 25 Mart 1984'te yapılan yerel seçimlerde %41,5 oy alan ANAP, birinci parti konumunu korudu. Bu seçimlere, 6 Kasım 1983 seçimlerine katılmasına izin verilmeyen partiler de katıldı. 28 Eylül 1986'da yapılan ara seçimlerde, ANAP önemli bir gerilemeyle oyların ancak %32,1'ini alabildi. Buna karşılık Süleyman Demirel'in desteklediği Doğru Yol Partisi (DYP) seçimlerden kazançlı çıktı. Milliyetçi Demokrasi Partisi 4 Mayıs 1986'da dağılınca milletvekillerinden bir bölümü Mehmet Yazar başkanlığında Hür Demokrat Partiyi (HDP) kurdu; ama bu parti 28 Eylül 1986'daki ara seçimde bir varlık gösteremeyince ANAP'a katıldı.

Sivil yönetime geçme sürecinde, eski politikacılara 1982 Anayasası ile getirilen yasakların kaldırılması gündeme gelince, ANAP iktidarı bu konuyu halk oyuna sundu. Başbakan Özal yasakların sürdürülmesinden yana propaganda yaptıysa da, 6 Eylül 1987'de yapılan halk oylaması çok küçük bir farkla yasakların kaldırılması doğrultusunda sonuçlandı. Turgut Özal'ın halk oylaması öncesinde, bir askeri rejim tarafından uygulamaya konmuş siyasi yasakların devam etmesi yönünde coşkulu bir kampanya yürütmesi, başta Özal olmak üzere ANAP'a yönelik olarak "demokratikleşme" konusunda sert eleştirilerin yöneltilmesine neden oldu.[8]

Halk oylamasının yapıldığı gün daha sandıklar kapanmadan Başbakan Özal erken seçimlere gidileceğini açıkladı. 29 Kasım 1987'de yapılan genel seçimlerde ANAP oylarını düşürmesine rağmen (%36,31) 450 üyeli TBMM'de kazandığı 292 milletvekiliyle çoğunluğunu korudu. 26 Mart 1989 yerel seçimlerindeyse, Başbakan Özal'ın merkezi yönetimle uyumlu çalışabilecek yerel yönetimler seçilmesi gerektiği yolundaki uyarılarına karşın, ANAP ağır bir yenilgiye uğradı. Sosyaldemokrat Halkçı Partinin (SHP) zafer elde ettiği seçimlerde ANAP, il genel meclisi seçimlerinde %21,8 oy toplayabildi ve Malatya, Bitlis ve Hakkâri dışında bütün il belediye başkanlıklarını kaybetti. Yerel seçimlerin hemen ardından muhalefet partileri ANAP'ın üçüncü sıraya gerilediği gerekçesiyle erken seçim istedi. ANAP'ın 1,5 yıl gibi bir süre içinde 15 puan oy kaybı yaşaması, 1989 yılında TBMM tarafından yapılacak olancumhurbaşkanlığı seçiminin meşruiyetinin kamuoyunda sorgulanmasına neden oldu. SHP ve DYP'nin boykot ettiği ve 31 Ekim 1989'daki üçüncü turda Özal'ın TBMM'deki ANAP çoğunluğunun oylarıyla cumhurbaşkanı seçildiği seçimler muhalefet için yeni bir eleştiri konusu oldu.

Cumhurbaşkanı Özal başbakanlığa TBMM Başkanı Yıldırım Akbulut'u atadı. 17 Kasım 1989'daki ANAP I. Olağanüstü Kongresi Turgut Özal'dan boşalan genel başkanlığa Akbulut'u getirdi. Özal başkanlıktan ayrılmasına rağmen, siyasi olayların gelişmesinde belirleyici rolünü sürdürdü. Dış politikayı yönlendirmesi iki dışişleri bakanının, Mesut Yılmaz ve Ali Bozer'in istifasına neden oldu.

1990'lar

1989-1991 yılları arasında ANAP genel başkanı Yıldırım Akbulut.

Partinin milliyetçiler, muhafazakârlar ve liberaller olarak adlandırılan kanatları arasındaki çekişme Özal'ın Çankaya Köşkü'ne çıkmasıyla daha da belirginleşti. 1985'te yapılan I. Olağan Kongre'de (13-14 Nisan) muhafazakârlar ve liberaller birbirlerine yakın durmuşlar, Turgut Özal'ın suikaste uğradığı II. Olağan Kongre'de (18-19 Haziran 1988) bu sefer milliyetçiler ile muhafazakârlar, liberallere karşı ittifak yapmıştı. Bu ittifaka basın tarafından "kutsal ittifak" adı verilmişti.[7] 3 Mart 1991'de ANAP İstanbul il başkanlığı için yapılan seçimde Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın eşi Semra Özal'ın aday olmasına aralarında bakanların da bulunduğu muhafazakâr grup karşı çıktı, ama Cumhurbaşkanı Özal'ın da desteklediği Semra Özal il başkanlığına seçildi. Semra Özal'ın adaylığına karşı çıkan ve Turgut Özal'ın "istenmeyen bakanlar" olarak ilan ettiği Hüsnü Doğan, Mehmet Keçeciler, Cemil Çiçek ve Abdülkadir Aksu'dan, Millî Savunma Bakanı Hüsnü Doğan, Özal'ın baskısıyla, Başbakan Akbulut tarafından görevinden alındı (22 Şubat 1991).[9]

Parti, 1991 Haziranı'nda yapılacak III. Olağan Kongreye doğru Yılmazcılar, Keçecilerciler, Güzelciler, Akbulutçular olarak dörde bölündü. 15 Haziran 1991'de yapılan olağan kongrenin ilk turunda liberal kanadı temsil eden ve Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından desteklenen Mesut Yılmaz 580, Keçeciler ve Muhafazakârlar tarafından desteklenen Yıldırım Akbulut 557 ve Hasan Celal Güzel 20 oy aldı. Güzel'in Akbulut lehine adaylıktan çekilmesine karşın ikinci turda Yılmaz 631, Akbulut 523 oy aldı. Seçimi yitiren Yıldırım Akbulut başbakanlıktan da istifa etti; böylece Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir başbakan, görevi başındayken parti içi muhalefet hareketi sonucunda makamını kaybetti. İktidarda giderek yıpranan ANAP, 1987'de olduğu gibi zaman yitirmeden, yeni bir görünümle erken seçime gitme gereği duydu. Aynı zamanda başbakanlığa gelen Yılmaz göreve göreve başlar başlamaz erken seçim kararı aldı. Ağustosta başlayan seçim kampanyasında yeni başbakan ve ANAP genel başkanı Mesut Yılmaz genç ve yıpranmamış bir önder olduğunu vurguladı; girişilen işlerin tamamlanması için ANAP'a oy verilmesini istedi.

20 Ekim 1991'de yapılan genel seçimlerde oyların %24'ünü toplayan ANAP 115 milletvekili çıkararak ikinci parti durumuna düştü. Seçim sonrasında Yılmaz halkın ANAP'a ana muhalefet görevi verdiğini söyleyerek koalisyon görüşmelerinin dışında kaldı. 1991-1995 yılları arasındaki dönemi muhalefette geçirdi. 1990'lı yıllarla birlikte parti içinde üç eğilim (milliyetçiler, muhafazakârlar, liberaller), yerini "Özalcı"-"Yılmazcı" ayrımına bıraktı. 30 Kasım 1992'de yapılan II. Olağanüstü Kongre'de, olağanüstü kongrenin toplanabilmesi için gereken tüzük kuralları değiştirildiği için, Turgut Özal ve muhafazakârların desteklediği Mehmet Keçeciler'in adaylığını bile koyamaması nedeniyle partinin yönetimi büyük ölçüde Yılmazcıların eline geçti.[10] Mesut Yılmaz'ın tekrar genel başkan olması üzerine Keçeciler önderliğindeki muhalif milletvekillerinin bazıları (Yıldırım Akbulut, Hüsnü Doğan, İbrahim Özdemir, Yusuf Bozkurt Özal, Hüseyin Aksoy, Halil Şıvgın, Gaffar Yakın, Recep Ercüment Konukman, Engin Güner, Leyla Yeniay Köseoğlu, Osman Ceylan, Tunca Toskay, Fevzi İşbaşaran, Kemal Naci Ekşi, Esat Canan) kongrenin ertesi günü partilerinden istifa ettiler. 3 Aralık'ta da beşi kurucu olmak üzere (Cemil Çiçek, Kazım Oksay, Mehmet Altınsoy, Aycan Çakıroğulları ve Fahir Sabuniş) 17. ve 18. dönemde milletvekilliği ve bakanlık yapmış toplam 54 kişi istifa etti. İstifa edenlerden bir kısmı daha sonra ANAP'a dönerken, Yusuf Bozkurt Özal, Ercüment Konukman ve Hüsnü Doğan Ekim 1993'te Yeni Partiyi (YP) kurdular. 28-29 Ağustos 1993 tarihlerinde Ankara'da düzenlenen IV. Olağan Kongre'de, tek aday olarak katılan Yılmaz genel başkan seçildi.

1991-2002 yılları arasında ANAP genel başkanı olan Mesut Yılmaz.

BBP adaylarını da listesine aldığı 24 Aralık 1995 seçimlerinden sonra Anavatan Partisi halk oyu bakımından %19,65 ile 2. parti konumuna korusa da koltuk bakımından üçüncü parti (132 milletvekili) oldu. Seçimlerden sonra, Refah Partisi (RP) ile ANAP arasında yürütülen koalisyon görüşmelerinin başarısızlıkla noktalanması üzerine, DYP ile ANAYOL hükûmeti kuruldu. Ancak hem ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz ile DYP Genel Başkanı Tansu Çiller arasındaki geçimsizlik hem de Refah Partisi'nin Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuru sonucunda ANAYOL hükûmetinin güven oylamasının iptal edilmesiyle ANAYOL Hükûmeti ancak 4 ay sürebildi. Refah Partisi ile Doğru Yol Partisi arasında kurulan REFAHYOL Hükûmetinin sona ermesinin (30 Haziran 1997) ardından, 2 Temmuz 1997'de Mesut Yılmaz'ın başkanlığında kurulan ANASOL-D koalisyon hükûmetinde Demokratik Sol Parti (DSP) ve Demokrat Türkiye Partisi (DTP) de yer aldı.

1998 yılının yaz aylarında patlak veren ve Mesut Yılmaz'ın da adının karıştığı Türkbank skandalı nedeniyle ANASOL-D hükûmeti toplam 18,5 ay kadar sürebildi. Türkbank'ın özelleştirilmesiyle ilgili ihaleyi yapanların ve ihaleye katılanların Başbakan Mesut Yılmaz tarafından yönlendirildiği iddiası nedeniyle, 25 Kasım 1998'de Mesut Yılmaz için verilen gensoru önergesinin TBMM'de kabul edilmesinden sonra Yılmaz istifa etti; Yılmaz'ın başkanlığındaki 55. Hükûmet, cumhuriyet tarihinin gensoruyla düşürülen ilk hükûmeti olarak tarihe geçti.[11]

18 Nisan 1999 genel seçimleri sonucu %13,22 ile 86 milletvekilliği kazanan ANAP TBMM'deki 4. büyük parti oldu. Anavatan Partisi, 28 Mayıs 1999'da Bülent Ecevit'in başkanlığında DSP ve MHP'nin de katıldığı V Ecevit Hükûmetinde hükûmetin en küçük ortağı olarak yer aldı. Rahşan Affı'nın çıkarılmasında etkili oldu.[12]

5 Ağustos 2001 tarihinde yapılan VII. Olağan Kongre'de Mesut Yılmaz büyük bir farkla kazandı. Yılmaz 1210 delegenin oy kullandığı kongrede, 1205 geçerli oydan 921'ini aldı. Diğer adaylardan Lütfullah Kayalar 260, Eyüp Aşık 19, Vehbi Dinçerler 4 ve Necla Akben de 1 oy aldı.

2000'ler

3 Kasım 2002'de yapılan genel seçimler ise ANAP için bir facia oldu; %5,11'lik oy oranıyla tarihinde ilk kez TBMM dışında kaldı. Seçimlerden hemen sonra 11 Ocak 2003'te yapılan 3. Olağanüstü Kongre'de, aday olmayan Mesut Yılmaz'ın yerine Ali Talip Özdemir seçildi. Özdemir'in aynı yıl içinde istifa etmesiyle genel başkanlığa Nesrin Nas seçildi. Şubat 2005'te Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Adalet ve Kalkınma Partisi'nden istifa eden Isparta milletvekili Erkan Mumcu, 2 Nisan 2005 tarihinde yapılan kongrede tek aday olarak genel başkanlığa seçildi. Aynı yıl içinde logosunu ve ANAP olan kısaltmasını ANAVATAN olarak değiştirdi.

ANAVATAN, 22. dönemde Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi'nden istifa etmiş milletvekillerinin katılımıyla TBMM'de grup kurabilecek milletvekili sayısına ulaştı ve 3. parti konumuna geldi. 2007 genel seçimleri öncesinde Doğru Yol Partisi ile birleşme kararı aldı, fakat daha sonra bazı nedenlerden dolayı birleşme gerçekleşemedi, aday listelerini geç verdiği gerekçesiyle de genel seçimlere de katılamadı.

25 Ekim 2008'de yapılan 6. Olağanüstü Büyük Kongre'de, genel başkanlıktan çekilen Mumcu'nun yerine Salih Uzun seçildi. 31 Ocak 2009'da yapılan tüzük kongresinde alınan kararla daha önce 1983'ten 2005 yılına kadar kullandığı logoyu yeniden kullanmaya başladı.[13] 2009 yerel seçimlerinde eski genel başkanlardan Mesut Yılmaz'ın memleketi olan Rize dışında bir varlık gösteremedi. Aldığı binde 7'lik oy oranı, siyasi tabanının tamamen eriyerek eski günlerine nazaran artık bir tabela partisi konumuna geldiğinin en açık göstergesi oldu.

23 Temmuz 2009'da Demokrat Parti (DP) ile birleşme kararı aldı. 31 Ekim 2009 tarihinde Ankara'da yapılan 10. Olağan Büyük Kongresi'nde, kendini fesih ve Demokrat Parti ile birleşme kararı alındı.[14]

Feshedilip Demokrat Parti ile birleştikten sonra, 16 Kasım 2009 tarihinde Emanullah Gündüz tarafından Büyük Anavatan Partisi adında yeni bir parti kurulmuştur. Parti Anavatan Partisi'nin kurucusu Turgut Özal'ın görüşlerini savunuyordu. Ardından Büyük Anavatan Partisi ismini Birlik ve Huzur Partisi olarak değiştirmiştir. 7 Eylül 2011 tarihinde aynı adla tekrar kurulan partinin Genel Başkanlığına İbrahim Çelebi getirilmiştir.[15]

Politikalar

ANAP dört eğilime, dolayısıyla CHP'den kaynaklanan eğilime de sahip çıkma iddiasına karşın, siyasi yelpazenin sağında yer alan muhafazakâr bir parti olmuştur. ANAP'ın muhafazakârlığı daha önceki sağ partilere oranla daha kentselleşmiş bir özellik göstermiştir. Özellikle Turgut Özal döneminde, ANAP'ta liderin ağırlığı, daha önceki sağ partilere göre daha belirgin olmuştur. Bütün toplumsal kesimlerden seçmenlere seslenen bir "ana akım parti" niteliği gösteren ANAP, 1983, 1984 ve 1987'de eski sağ partilerin seçmenlerinin büyük bölümünün oylarını kendine çekti. 1980'li yıllarda en güçlü olduğu bölge, 12 Eylül öncesi üç sağ partinin (AP, MSP ve MHP) toplam gücünün en yüksek düzeye eriştiği Orta Anadolu'ydu. Ama, ülkenin tüm bölgelerinde, kırda ve kentte farklı ölçülerde de olsa, başarılı oldu.

Anavatan Partisi iktidarları süresince Türkiye'de neo-liberal sisteme geçişi şiddetle desteklemiş ve bu doğrultuda icraatlar ortaya koymuştur. Günümüzde hâlen bu dönemde yaşanan değişimlerin etkilerinin sosyal ve ahlaki hayata yansımaları tartışılmaktadır.

Parti ideoloji olarak Adalet Partisi (AP) misyonunun devamı gibi gözükse de uygulama ve politik yaklaşımlarında AP'nin misyonundan farklılık göstermiştir. 12 Eylül Darbesi'nden sonra merkez sağ kulvarı paylaştığı Doğru Yol Partisine (DYP) göre çağdaş, kentli ve bilim yanlısı bir sağ oluşum çizgisi çizmeyi istemiştir.

Kurucu üyeler

Genel başkanları

# Adı Resim Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Turgut Özal 20 Mayıs 1983 31 Ekim 1989
2 Yıldırım Akbulut 31 Ekim 1989 15 Haziran 1991
3 Mesut Yılmaz 15 Haziran 1991 27 Kasım 2002
Ekrem Pakdemirli (vekil) 27 Kasım 2002 11 Ocak 2003
4 Ali Talip Özdemir 11 Ocak 2003 13 Aralık 2003
5 Nesrin Nas 13 Aralık 2003 25 Kasım 2004
Halil İbrahim Özsoy (vekil) 25 Kasım 2004 2 Nisan 2005
6 Erkan Mumcu 2 Nisan 2005 25 Ekim 2008
7 Salih Uzun 25 Ekim 2008 31 Ekim 2009

Anavatan Partisi ve seçimler

Genel seçimler

Seçim Genel Başkan Fotoğraf Oy Sandalye Meclis Sıra Kurulan Hükûmetler Harita
# % ± # ±
1983 Turgut Özal 7.833.148
%45,14
Yeni
211 / 400
artış 212 İktidar 1. 45. Türkiye Hükûmeti
1987 8.704.335
%36,31
azalış 8,83
292 / 450
artış 80 İktidar 1. 46. Türkiye Hükûmeti
1991 Mesut Yılmaz 5.862.623
%24,01
azalış 12,30
115 / 450
azalış 177 Muhalefet 2.
1995 5.527.288
%19,65
azalış 4,36
132 / 550
artış 17 Koalisyon 2. 53. Türkiye Hükûmeti
(Koalisyon)
55. Türkiye Hükûmeti
(Koalisyon)
1999 4.122.929
%13,22
azalış 6,43
86 / 550
azalış 46 Koalisyon 4. 57. Türkiye Hükûmeti
(Koalisyon)
2002 1.601.322
%5,12
azalış 8,10
0 / 550
azalış 86 7.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri

Seçim Aday Turlar Sonuç
Oy % Son tur
1989
Turgut Özal
263 / 450
58.4% 3. Evet Seçildi
1993 Kamran İnan
94 / 450
20.9% 3. Seçilemedi
2000
Yıldırım Akbulut
88 / 550
16.0% 2.

(çekildi)

Yerel seçimler

Seçim Genel Başkan Fotoğraf İl Genel Meclisi Belediye Harita
Oy % ±
1984 Turgut Özal 7.355.796
%41,52
Yeni
871 / 1.700
1989 4.828.164
%21,80
azalış %19,72
570 / 1.984
1994 Mesut Yılmaz 5.937.031
%21,09
azalış %0,72
796 / 2.695
1999 4.730.711
%15,03
azalış%6,04
779 / 3.200
2004 Nesrin Nas 807.842
%2,50
azalış %12,53
100 / 3.193
2009 Salih Uzun 309.594
%0,75
azalış %1,75
17 / 2.903

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Toplumdan Bireye Doğru: Özalizm ve Özalizm'in Türkiyede Yansımaları". 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2023. 
  2. ^ "Turgut Özal Dönemi Yeni Sağ Devlet ve Ekonomik Liberalizm: Devlet ve Piyasa İlişkisinin Politik Ekonomisi". dergipark.org.tr. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2022. Türkiye’de ise devletçilik politikalarından vazgeçilerek, Neoliberal politikaların uygulandığı 1980’li yıllarda Turgut Özal, önemli bir figür olmuştur. 
  3. ^ "The Impact of Motherland Party's Neoliberal Policies on Labour Markets within the Framework of 3Ds in New Work Life". 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 
  4. ^ a b c "Parti programı". 10 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021. 
  5. ^ "KAMU HİZMETİ ANLAYIŞINDA DEĞİŞİM VE YENİ SAĞ POLİTİKALAR". 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2023. 
  6. ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetlerinin Avrupa Birliği politikaları, 1983-2004" (PDF). 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ekim 2023. 
  7. ^ a b Akın, Mahmut Hakkı (Eylül-Aralık 2018). "Turgut Özal ve Anavatan Partisi Muhafazakarlığı". Muhafazakar Düşünce, 56. s. 127. 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022. 
  8. ^ a b Hasan Cemal, Özal Hikâyesi, Bilgi Yayınevi, Eylül 1989. ISBN 975-494-113-0.
  9. ^ ANAP cadı kazanı 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet 24/02/1991
  10. ^ ANAP'ta dengeler altüst 22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet 17/11/1992
  11. ^ Mesut Yılmaz’ı da Türkbank götürmüştü 21 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yeniçağ, 23 Aralık 2013.
  12. ^ "20 Aralık 2000, TBMM" (PDF). 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  13. ^ "Anavatan logosu değişiyor". 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2013. 
  14. ^ "Anavatan tarih oldu". NTV. 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024. 
  15. ^ "ANAP Yeniden Kuruldu, Çelebi Genel Başkan!". 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2012. 

Read other articles:

I Love YouPoster rilis resmiSutradaraNikhil MahajanProduserGaurav BoseJyoti DeshpandeSunir KhetarpalDitulis olehNikhil MahajanPemeran Rakul Preet Singh Pavail Gulati Akshay Oberoi Penata musikSongs:Shor PoliceGaurav ChatterjiBackground Score:Clinton CerejoSinematograferCameron BrysonPenyuntingAbhijit DeshpandePerusahaanproduksi Jio Studios Athena Production DistributorJioCinemaTanggal rilis 16 Juni 2023 (2023-06-16) Durasi95 menitNegaraIndiaBahasaHindi I Love You adalah film romans...

 

Abha (Arab: أَبْـهَـاcode: ar is deprecated , Abhā) adalah ibu kota provinsi Asir di Arab Saudi. Terletak 2.200 meter (7.200 kaki) di atas permukaan laut di pegunungan yang subur di barat daya Arab Saudi, dekat Taman Nasional Asir. Iklim sejuk Abha membuatnya menjadi tujuan wisata populer bagi orang-orang Saudi. Abha أَبْـهَـاAbhaKoordinat: 18°13′1″N 42°30′19″E / 18.21694°N 42.50528°E / 18.21694; 42.50528Koordinat: 18°13′1″N 42°30...

 

CarbonaraSpaghetti alla carbonaraSajianmain courseTempat asalItaliaDaerahLazio, RomaSuhu penyajianPanasBahan utamaPasta, telur, pancetta, guanciale, kejuVariasikacang polong, jamur, sayur, krimSunting kotak info • L • BBantuan penggunaan templat ini Buku resep: Carbonara  Media: Carbonara Spaghetti alla carbonara atau carbonara adalah masakan Italia yang berupa spaghetti yang dimasak dengan saus telur, keju dan daging.[1] Carbonara diciptakan dari resep rakyat p...

Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Abril de 2013) Coordenadas: 50º 26' 42''N 30º 31' 43''E Casa com Quimeras A Casa com Quimeras, também conhecida como Casa Gorodetsky (em ucraniano: Будинок з химерами; em russo: Дом с химерами), é um edifíc...

 

Untuk satuan luas, lihat Acre (satuan luas). AcreStateEstado do AcreState of Acre BenderaLambang kebesaranMotto: Nec Luceo Pluribus Impar (Latin)I do not shine differently from the othersHimne daerah: Hino do AcreKoordinat: 9°S 70°W / 9°S 70°W / -9; -70Koordinat: 9°S 70°W / 9°S 70°W / -9; -70Country BrazilCapitalRio BrancoPemerintahan • GovernorGladson Cameli (PP) • Vice GovernorMailza Gomes (PP) ...

 

The A.V. ClubTipeAlt-Weekly Entertainment NewspaperFormatPaper (included with The Onion) and InternetPemilikThe Onion, Inc.RedaksiKeith PhippsDidirikanMid-90s (see History)PusatChicagoSitus webwww.avclub.com The A.V. Club adalah sebuah koran hiburan dan website yang diterbitkan oleh The Onion. Didalamnya terdapat berbagai tinjauan tentang film, musik, televisi, buku, game dan DVD, termasuk juga wawancara dan juga pemberian regular yang memeriksa baik media baru maupun lama dan elemen lain dar...

Шалфей обыкновенный Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:РастенияКлада:Цветковые растенияКлада:ЭвдикотыКлада:СуперастеридыКлада:АстеридыКлада:ЛамиидыПорядок:ЯсноткоцветныеСемейство:ЯснотковыеРод:ШалфейВид:Шалфей обыкновенный Международное научное наз...

 

Wiki hosting service and domain Wikia redirects here. Not to be confused with Wiki. Fandom, Inc.Logo since August 2021Type of businessPrivateType of siteWiki hosting serviceAvailable inMultilingualFoundedOctober 18, 2004; 19 years ago (2004-10-18)HeadquartersSan Francisco, California, U.S.OwnerTPG Inc. (2018–present)[1]Founder(s)Jimmy WalesAngela Beesley StarlingKey peoplePerkins Miller (CEO)Jimmy Wales (president)Brandon Rhea (VP of Community)Products Wi...

 

UFC mixed martial arts event in 2013 UFC on Fuel TV: Silva vs. StannThe poster for UFC on Fuel TV: Silva vs. StannInformationPromotionUltimate Fighting ChampionshipDateMarch 3, 2013VenueSaitama Super ArenaCitySaitama, JapanAttendance14,682[1]Event chronology UFC 157: Rousey vs. Carmouche UFC on Fuel TV: Silva vs. Stann UFC 158: St-Pierre vs. Diaz UFC on Fuel TV: Silva vs. Stann (also known as UFC on Fuel TV 8) was a mixed martial arts event held by the Ultimate Fighting Championship o...

The Kargil Review Committee (KRC) was set up by the Government of India on 29 July 1999, three days after the end of the Kargil War. The committee was set up to examine the sequence of events and make recommendations for the future.[1][2][3] Site of the conflict The report was submitted to the Prime Minister of India, Atal Bihari Vajpayee, on 7 January 2000 Over a hundred senior military, civil service and intelligence officials, politicians, including former prime mi...

 

Television series Kung Fu: The Legend ContinuesCreated byEd SpielmanBased onKung Fuby Ed SpielmanJerry ThorpeHerman MillerStarring David Carradine Chris Potter Narrated byRichard AndersonComposerJeff DannaCountry of origin Canada United States No. of seasons4No. of episodes88 (list of episodes)ProductionExecutive producerMichael SloanProducers Gavin Mitchell Susan Murdoch John Hackett Running time44–46 minutesProduction company Warner Bros. Television Original releaseNetworkPrime Time Enter...

 

Provinsi Pegunungan Selatan Southern Highlands ProvinceProvinsi BenderaNegara Papua NuginiIbukotaMendiPemerintahan • GubernurWilliam Powi (2012-)Luas • Total9,200 sq mi (23.800 km2)Populasi • Total360.318 • Kepadatan39/sq mi (15/km2)Zona waktuUTC+10 Provinsi Pegunungan Selatan merupakan salah satu dari 21 provinsi Papua Nugini . Luas Provinsi ini adalah sekitar 23,800 km ² dan jumlah penduduk 546.265 pada tahun 2000. Ib...

ヨハネス12世 第130代 ローマ教皇 教皇就任 955年12月16日教皇離任 964年5月14日先代 アガペトゥス2世次代 レオ8世個人情報出生 937年スポレート公国(中部イタリア)スポレート死去 964年5月14日 教皇領、ローマ原国籍 スポレート公国親 父アルベリーコ2世(スポレート公)、母アルダその他のヨハネステンプレートを表示 ヨハネス12世(Ioannes XII、937年 - 964年5月14日)は、ロ...

 

A shantytown in Cape Flats, Cape Town Slums in South Africa exist in all major cities. There are also rural informal settlements.[1] The slums are listed below under the city or town they are nearest to. Amanzimtoti KwaMakhutha Ballito Shaka's Head Cape Town Khayelitsha in 2015 Bonteheuwel Crossroads Du Noon[2] Flamingo Crescent[3] Gugulethu Joe Slovo[4] Khayelitsha[3] Langa Mfuleni Mitchells Plain- 310,485 inhabitants in 2011.[5] Nyanga Philip...

 

French sculptors Jan and Joël Martel on the inauguration of their monument to Claude Debussy in 1932. Jan Martel (5 March 1896 – 16 March 1966) and Joël Martel (5 March 1896 – 25 September 1966) were French sculptors and identical twin brothers. The twins were born in Nantes and were among the founding members of Union des Artistes Modernes (UAM).[1] Their works include ornamental sculptures, statues, monuments and fountains displaying characteristics typical of the Art Deco and...

This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Greek Argentines – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2011) (Learn how and when to remov...

 

2007 British independent comedy film 12 in a BoxFilm posterDirected byJohn McKenzieWritten byJohn McKenzieProduced byBruce WindwoodStarringKenneth CollardMiranda HartBelle HithersayAnjella MackintoshGlynne SteeleKaty WixProductioncompanyMasses EntertainmentDistributed byCinevolveRelease date September 2007 (2007-09) (Zurich) Running time93 minutesCountryUnited KingdomLanguageEnglish 12 in a Box is a 2007 British independent comedy film written and directed by John McKenzie.[...

 

Women in Ivory CoastWoman in Abidjan, Ivory Coast, 2007General StatisticsMaternal mortality (per 100,000)400 (2010)Women in parliament11.0% (2012)Women over 25 with secondary education13.7% (2010)Women in labour force51.8% (2011)Gender Inequality Index[1]Value0.613 (2021)Rank155th out of 191 Global Gender Gap Index[2]Value0.632 (2022)Rank133rd out of 146 Part of a series onWomen in society Society Women's history (legal rights) Woman Animal advocacy Business Female ...

Place in Hellenic StateThe Eastern Sporades Τμήμα Ανατολικών ΣποράδωνFormer subdivision of Greece(1828–1830)The Eastern SporadesNickname: The Eastern IslandsCountryHellenic StateFounded on13 April 1828Founded byGreek governmentCapitalVathy, SamosGovernment • Extraordinary commissionerIoannis Kolettis (Karmanioloi)Time zoneUTC+2 (EET) • Summer (DST)UTC+3 (EEST) Eastern Sporades (Greek: Ανατολικές Σποράδες) or Eastern Islan...

 

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Боднарук. Николай Давыдович Боднарук Дата рождения 1942[1] Место рождения Букатинка, Черневецкий район, Винницкая область, Украинская ССР, СССР Дата смерти 2009[1] Страна  СССР Россия Род деятель...