Wywiad przemytniczy Straży Granicznej – wyspecjalizowana służba Straży Granicznej II Rzeczypospolitej.

W 1928 roku, w ramach nowo tworzonej formacji granicznej (Straży Granicznej), rozpoczęto organizowanie służby wywiadowczej.

Z uwagi na zakres terytorialny działania wywiadu przemytniczego, teren państwa podzielono na trzy obszary^[1]:

• strefa „A” – obszar pograniczny
• strefa „B” – obszar wewnętrzny
• strefa „C” — obszar działania Korpusu Ochrony Pogranicza (obszar wschodni i północno-wschodni).

Służba wywiadowcza Straży Granicznej działała w strefie A i B. Podlegała komendantowi Straży Granicznej, który kierował nią przez szefa oddziału informacyjnego (kierownika oddziału II Straży Granicznej)^[1].

Na szczeblu inspektoratu okręgowego służbą wywiadowczą bezpośrednio kierował zastępca do spraw informacyjnych. Obszar każdego inspektoratu okręgowego dzielił się na teren bezpośredniego działania inspektoratu okręgowego i poszczególnych inspektoratów granicznych. Teren działania inspektoratów granicznych dzielił się na teren bezpośredniego działania oraz poszczególnych komisariatów. Na terenie bezpośredniego działania służba wywiadowcza podlegała oficerowi wywiadowczemu inspektoratu granicznego, a w komisariatach kierował nią kierownik komisariatu. Na obszarze bezpośredniego działania inspektoratów okręgowych tworzono komisariaty drugiej linii, podległe oficerowi informacyjnemu inspektoratu. W strefie obszaru wewnętrznego służba wywiadowcza podlegała szefowi oddziału II Komendy Straży Granicznej, który kierował nią za pośrednictwem Egzekutywy^[1].

Podstawową jednostką granicznej służby wywiadowczej były placówki drugiej linii. Nie były to placówki zakonspirowane. Były rozmieszczone w miejscach postoju wszystkich komisariatów, inspektoratów granicznych, inspektoratów okręgowych oraz innych. Zakonspirowana była sieć płatnych agentów. Funkcjonariusze, w zależności od potrzeb, byli umundurowani lub działali ubraniach cywilnych. W większych ośrodkach handlowych, turystycznych i innych o zwiększonym ruchu osobowym i towarowym, placówki drugiej linii wystawiały posterunki wywiadowcze^[2].

Obsada personalna placówek II linii w czerwcu 1939^[3].

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.