PROFILPELAJAR.COM

Komisariat Wewnętrzny Straży Granicznej nr 5 „Białystok”
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1929 i 1936
	Organizacja
Dyslokacja	Białystok
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Inspektorat Wewnętrzny SG; Egzekutywa KG SG (sł.); Inspektorat Graniczny „Lomża” (gosp.)

Komisariat Wewnętrzny Straży Granicznej nr 5 „Białystok” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w okresie międzywojennym.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W drugiej połowie 1927 przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[1]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[2]. Rozkazem nr 3 z 14 maja 1929 roku w sprawie utworzenia Inspektoratu Wewnętrznego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski utworzył Komisariat Wewnętrzny Straży Granicznej nr 5 „Białystok”^[3].

Rozkazem nr 7 z 23 października 1931 roku w sprawach organizacyjnych i etatowych, w związku z zarządzeniem Ministra Skarbu z 22 października 1930 roku znoszącym Inspektorat Okręgowy Nr VI, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski zarządził likwidację Inspektoratu Okręgowego nr VI z dniem 3 listopada 1930 roku^[4]. Zniósł komisariat „Warszawa”, a powołał Egzekutywę Oddziału II Komendy Straży Granicznej z przydziałem etatowym, ewidencyjnym i gospodarczym do Komendy Straży Granicznej. Komisariaty wewnętrzne zachowały swój terytorialny zakres działania^[4]. Komisariat Białystok przydzielono pod względem służbowym bezpośrednio do Komendy Straży Granicznej; etatowo, ewidencyjnie i gospodarczo do Inspektoratu Granicznego Łomża^[5]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach [...] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powtórnie utworzył komisariat wewnętrzny Straży Granicznej „Białystok”^[6]. Etat komisariatu: 1 oficer, 5 szeregowych, 1 motocykl z przyczepą, 5 kbk, 5 pistoletów^[6]. Z dniem 1 kwietnia 1938 posterunek SG „Ostrów Mazowiecka” został wyłączony z Obwodu „Łomża” i przekazany pod każdym względem do komisariatu wewnętrznego „Białystok”^[7]. Z dniem 1 sierpnia 1938 posterunek SG „Ostrów Mazowiecka” został zlikwidowany^[7].

Działania wywiadowcze

Teren działania w 1936^[6]:

na wschodzie – styk z terenem działania wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza
na południu – linia Brześcia (wł.), Siedlce (wył.)
na zachodzie – linia kolejowa Ostrołęka-Małkinia-Siedłce (wszystkie miejscowości wyłącznie),
na północy – Ostrów (wył.), Zambrów (wł.), Grudziądz (wył.).

Rozkazem nr 3 z 27 lipca 1936 roku w sprawach reorganizacji placówek i zmiany przydziałów, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski ustalił nowe rozgraniczenie pomiędzy inspektoratem „Łomża” a komisariatem wewnętrznym „Białystok”. Dla Inspektoratu Granicznego „Łomża” wyłącznie: wzdłuż drogi Małkinia- Kankowo-Niemiry-Zaręby, dalej drogą Zaręby-Nieszałty-Andrzejów-Grzymki- Polonia, dalej szosą Poloma-Osowiec-Zambrów-Menżęnin-Braniszewo-Tykocin- Krypno-Knyszyn-Jasionówka-Korycyn-Suchowok-Dombrowo-Lipsk^[8].

Kierownicy/komendanci komisariatu

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
podkomisarz	Ludomir Krzywieńczyk^[9]
komisarz SC	Józef Kozakiewicz	13 VI 1929^[10] –
komisarz	Józef Blum^[11]	–21 IV 1939	dyspozycja KG SG^[12]
aspirant	Mieczysław Padoł^[11]	19 IV 1939^[13] –

Przypisy

↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 42.
↑ ^a ^b Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 67.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 68.
↑ ^a ^b ^c Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 104.
↑ ^a ^b Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 55.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 111.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 43.
↑ Historia IG „Częstochowa” ↓, s. 11.
↑ ^a ^b Kronika IG „Łomża” ↓, s. 467.
↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 14/39.
↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 13/39.

Bibliografia

Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
Odpisy z kronik komisariatów Inspektoratu Granicznego „Łomża” w latach 1937–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.188/439.)
Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Częstochowa“ z lat 1928-1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)