|
Most Powstańców Śląskich w Krakowie
Most Powstańców Śląskich (dawniej most Krakusa) – most drogowy w Krakowie na Wiśle łączący Kazimierz (ul. Starowiślna) z Podgórzem (ul. Na Zjeździe). NazwaPomimo nadania mu w 1918 roku nazwy mostu Krakusa[1], krakowianie w dwudziestoleciu międzywojennym i po wojnie używali nadal nazwy III most[2]. Po remoncie w 1971 roku ZBoWiD wystąpił z propozycją nadania mostowi imienia Powstańców Śląskich uzasadniając to faktem, że „oddanie mostu zbiegło się z 50 rocznicą wybuchu III Powstania śląskiego”[3]. Po podjęciu decyzji przez Prezydium Rady Narodowej m. Krakowa 12 października 1971 roku nastąpiło nadanie nazwy mostowi, powiązane z odsłonięciem na wschodnim przyczółku mostu tablicy upamiętniającej to wydarzenie[4]. Historia mostuRozpoczęcie budowyDzisiejszy most nie jest pierwszym mostem, jaki stał w tym miejscu. W latach 1908–1913 wybudowano tu most Krakusa (fotografia) łączący ul. Starowiślną z ulicą Juliusza Słowackiego na Podgórzu[5]. Został on zaprojektowany przez wiedeńskiego budowniczego Edwarda Zittera[6], a konstrukcje żelazne wykonały zakłady Zieleniewskiego[7]. Prace rozpoczęto w 1908 roku[8]. Wykonawcą była lwowska firma Sosnowski i Zacharysiewicz, a pracami kierował Walerian Marzec, potem inż. Hajduk[9]. Nadzór ze strony namiestnictwa pełnił inż. Warchałowski[8], a później inż. Adolf Schneider[9]. Zawalenie się w 1911 roku18 lutego 1911 roku 52-metrowa konstrukcja żelazna budowanego mostu runęła do wody[7]. Przyczyną było nagłe ruszenie lodów i niedostateczne zabezpieczenie konstrukcji[7]. Runęła część środkowa i fragment od strony Podgórza[10]. Ocalały filary i przyczółki[7]. W kwietniu 1911 roku rozpoczęto prace przy wydobywaniu zatopionej konstrukcji[11]. Prowadziła je krakowska firma Zieleniewskiego[11]. Oddanie do eksploatacjiMost został oddany do użytku 20 stycznia 1913[12][13]. Równocześnie otwarto nową normalnotorową linię tramwajową prowadzącą od III mostu do Salwatora. Linia miała dwa tory i prowadziła ulicą Wawrzyńca, Dajwór, Starowiślną, przez plac Dominikański i ulicę Zwierzyniecką[14].  Był to most żelazny, kratownicowy, złożony z 3 przęseł[13] swym kształtem nasuwał skojarzenia np. z mostami budapeszteńskimi. Na moście tym 4 lipca 1915 miało miejsce uroczyste połączenie Krakowa z Podgórzem, w którym wzięli udział prezydent Krakowa Juliusz Leo i ostatni burmistrz Podgórza Franciszek Maryewski[15]. W lutym 1917 roku przez most przeprowadzono linię tramwajową, wydłużając istniejącą linię do Rynku Podgórskiego[16]. Po odzyskaniu niepodległości na początku grudnia 1918 roku zdjęto umieszczone na żelaznej konstrukcji austriackie, a umieszczono polskie srebrne orły[17]. Odbudowa w 1945 roku.jpg) Most (podobnie jak inne mosty Krakowa) został wysadzony przez wycofujące się wojska niemieckie w styczniu 1945 roku. W lutym tego samego roku rozpoczęto odbudowę. Powstał Komitet Odbudowy Mostów na Wiśle w Krakowie[18]. Najwcześniej zostały odbudowane: Most Dębnicki i III Most. Prace wykonały Oddziały Techniczne Armii Czerwonej, mieszkańcy Krakowa i firma Zieleniewski[18]. 23 lutego 1945 roku odbyło się uroczyste otwarcie obu mostów zakończone defiladą wojskową i odegraniem przez orkiestrę hymnów: polskiego i radzieckiego[19]. Remont w 1971 rokuProjektantem przebudowy był Józef Szulc z krakowskiego „Mostostalu”[20]. Obok ciągle otwartego III mostu zbudowano nowy. 19 marca w nocy zamknięto ruch i zdemontowano jezdnię starego mostu, aby rano ustawić nowy w ciągu kilku godzin na starych filarach[20]. 20 lipca 1971 roku remont został ukończony[21]. Wykonawca remontu – krakowski Mostostal został z tej okazji decyzją Prezydium Rady Narodowej m. Krakowa odznaczony złotą odznaką „za pracę społeczna dla miasta Krakowa”[21]. Stara konstrukcja III mostu została zdemontowana i barkami przewieziona do portu w Nowej Hucie, skąd miała być przewieziona do Leżajska[22]. W 1978 roku dokończono remont uruchamiając dojazd do mostu od strony Zabłocia ul. Na Zjeździe[23]. Dane techniczneMost ma 148 metrów długości i 19 metrów szerokości. Jest konstrukcją stalową, powłokową z płytą ortotropową[24]. Podparty jest na 4 filarach, dwóch rzecznych i dwóch nabrzeżnych[25]. Podczas przebudowy w 1971 roku pozostawiono oryginalne filary z 1913 roku[20]. Na moście w każdym kierunku prowadzą po 1 pasie ruchu samochodowego rozdzielone torowiskiem tramwajowym, a po bokach znajdują się chodniki dla pieszych. Przypisy
 Widok z zachodu, za nim most kolejowy na linii średnicowej, w tle po prawej Most Kotlarski, po lewej wieżowiec Błękitek.
Information related to Most Powstańców Śląskich w Krakowie |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
