Most Trajana

most Trajana
	; Rzymski most Trajana wg E. Duperrex, 1907
Państwo	Rumunia
Miejscowość	Drobeta-Turnu Severin
Państwo	Serbia
Miejscowość	Kladovo
	Podstawowe dane
Przeszkoda	Dunaj
Długość	1135; 1032 m
Data budowy	103–105
Data zburzenia	III w.
Projektant	Apollodoros z Damaszku
	Położenie na mapie Serbii most Trajana
	44°37′25,6″N 22°40′01,3″E/44,623778 22,667028
	Multimedia w Wikimedia Commons

Most Trajana – niezachowany rzymski most spinający brzegi Dunaju koło współczesnych miejscowości Drobeta-Turnu Severin w Rumunii i Kladovo w Serbii, pierwszy most w dolnym biegu Dunaju.

Został wzniesiony w II wieku, z rozkazu cesarza Trajana. Częściowa rozbiórka tej konstrukcji nastąpiła już za rządów jego następcy, Hadriana. Ostatecznie most został zniszczony, z polecenia cesarza Aureliana w III stuleciu. Do XXI wieku zachowały się ruiny jednego filaru.

Historia

Most wzniesiono z rozkazu cesarza Trajana (53–117), by umożliwić przemarsz wojsk rzymskich podczas II wojny dackiej (101–105)^[3]. W 104 roku Trajan zlecił jego budowę rzymskiemu architektowi Apollodorosowi z Damaszku (60–130)^[1]^[3]^[2]. Jego budowa trwała podobno rok^[4]. Był to pierwszy most w dolnym biegu Dunaju^[5]. Apollodoros miał napisać traktat o jego budowie, który jednak zaginął^[2]. Most został uwieczniony na reliefie kolumny Trajana (również zaprojektowanej przez Apollodorosa), wzniesionej w 113 roku w Rzymie na Forum Trajana dla upamiętnienia zwycięstw cesarza nad Dakami^[2]. Na jednej z płaskorzeźb przedstawione jest bóstwo, personifikujące rzekę Dunaj, przypatrujące się żołnierzom rzymskim przechodzącym przez most^[4]. Fragmentaryczne przedstawienie tej konstrukcji mogło zdobić rewers monety okolicznościowej Trajana, wybitej dla upamiętnienia jej budowy^[2]. Na początku III w. most opisał rzymski historyk Kasjusz Dion (163/164–235), chociaż sam go nigdy nie widział^[2]. Dion pisał, że drewniane przęsła mostu zostały rozebrane z rozkazu cesarza Hadriana (76–138), który obawiał się kontrataków Daków^[2]. Ostatecznie zburzył go cesarz Aurelian (214–275) po wycofaniu wojsk z Dacji^[1]^[5].

Pozostałości mostu zostały odkryte w XIX wieku^[2]. Do XXI w. zachowały się ruiny dwóch początkowych filarów, jeden po serbskiej, drugi po rumuńskiej stronie. Mają one status zabytku o szczególnym znaczeniu^[6].

Opis

Według Diona most miał spoczywać na dwudziestu kamiennych filarach, wysokich na ponad 45 m i szerokich na ponad 18 m, rozstawionych w odstępach ok. 52 m, mierzonych od środka filaru i ok. 32,5 m mierzonych od ściany filaru^[2]. Na tej podstawie długość mostu została obliczona na 1032 m^[2]. Według innych źródeł rozstępy między filarami wynosiły 35-38 m, długość mostu ponad 1100 m, a szerokość od 13 do 19 m. Filary spoczywały na wypełnionych betonem skrzyniach, licowanych kamieniem. Przyczółki mostowe murowane były z cegły i łączone mocno wiążącą zaprawą^[4].

Relief na kolumnie Trajana przedstawia pięć z dwudziestu filarów mostu, połączonych płaskimi drewnianymi przęsłami wraz z drogą z bali drewnianych, pokrytych najprawdopodobniej betonem lub gliną, ograniczoną balustradą^[2]. Uważa się, że pomost mostowy wykonano z drewna na specjalne żądanie Trajana, aby w razie niespodziewanego ataku nieprzyjaciela można go było szybko zniszczyć, a następnie ewentualnie odbudować^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Apollodorus-Brücke über die Donau. [w:] Structurae.de [on-line]. [dostęp 2017-01-04]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Roger Bradley Ulrich: Roman Woodworking. Yale University Press, 2007, s. 104–107. ISBN 978-0-300-10341-0. [dostęp 2017-01-04]. (ang.).
↑ ^a ^b N. J. E. Austin, N. B. Rankov: Exploratio: Military & Political Intelligence in the Roman World from the Second Punic War to the Battle of Adrianople. Routledge, 2002, s. 177. ISBN 978-1-317-59385-0. [dostęp 2017-01-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d A. Rosset: Starożytne drogi i mosty, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1970, s. 167-168
↑ ^a ^b Trajan’s Bridge, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-01-04] (ang.).
↑ Pontes. [w:] Cultural monuments in Serbia [on-line]. [dostęp 2017-01-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne

National Museum in Belgrade – Archaeological Museum Đerdap: Trajan’s Bridge Complex. [w:] Danube Virtual Museum [on-line]. [dostęp 2017-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-28)]. (ang.).
Ранко Јаковљевић: Трајанов мост код Кладова. [w:] Projekt Rastko [on-line]. [dostęp 2017-01-04]. (serb.).