W roku 2011 do Kościoła katolickiego w Stanach Zjednoczonych należało 68 202 492 wiernych (22% ludności kraju), co czyni go – pod względem liczby wiernych – największą grupą wyznaniową spośród wszystkich obecnych w tym kraju[1].
Historia
Ruiny kościoła misyjnego w Arizonie.Andrew White podczas chrztu rdzennej ludności.
Pierwsi katolicy pojawili się w Stanach Zjednoczonych przed reformacją, wraz z hiszpańskimi osadnikami w 1513 roku, na terenie obecnej Florydy, oraz w południowo-zachodnich stanach. Pierwsza msza św. odbyła się w Pensacola na Florydzie (ang.St Michael rekord).
Od początku XVI wieku Królestwo Hiszpanii prowadziło misje na terenie La Florida, a tym samym zapewniało sobie kontrolę nad tym obszarem i zapobiegało kolonizacji tych terenów przez Anglików i Francuzów. Kolejne misje były prowadzone m.in. w regionie Georgii w latach 1568–1684. Misjonarze hiszpańscy z zakonu franciszkanów w latach 1769–1823 szerzyli wiarę chrześcijańska wśród rdzennej ludności Ameryki w Kalifornii, a w Teksasie misje zakładali dominikanie, jezuici i franciszkanie.
W wyniku kolonizacji angielskiej w roku 1634, zostaje założona Prowincja Maryland przez jezuitów[4]. Maryland była jedną z nielicznych angielskich kolonii, gdzie głównym wyznaniem chrześcijańskim był katolicyzm. Angielska wojna domowa i porażka „kawalerów”[5] w 1646 doprowadziła do surowych ustaw wobec katolików i ekstradycji znanych jezuitów z angielskich kolonii, m.in. Andrew White oraz zniszczenia szkoły w Calverton Manor[6].
Początki antykatolicyzmu
Amerykańskie początki antykatolicyzmu wiążą się z reformacją, która rozwijała niechęć wobec Kościoła rzymskokatolickiego. Założenia reformacji zostały przywiezione do Nowego Świata przez brytyjskich kolonialistów, którzy byli głównie wyznania protestanckiego; a kto należał nie tylko do Kościoła katolickiego ale również do Kościoła anglikańskiego, który utrzymywał katolickie doktryny i praktyki, był uznawany za niepełnego reformatora.
Ponieważ wiele brytyjskich kolonistów należało do nurtu purytanizmu i do Kościoła reformowanego, którzy uciekali przed prześladowaniami religijnymi w Kościele anglikańskim, ich antykatolicyzm był o wiele bardziej skrajny wśród wyznań protestanckich.
Monsignor John Tracy Ellis pisał:
Uniwersalne antykatolickie uprzedzenia zostały wprowadzone do Jamestown w 1607 i są energetycznie praktykowane we wszystkich trzynastu koloniach od Massachusetts po Georgia. (ang. Universal anti-Catholic bias was brought to Jamestown in 1607 and vigorously cultivated in all the thirteen colonies from Massachusetts to Georgia.)[7]
Kolonialne prawa i ustawy zawierały proskrypcje przeciwko katolikom. Monsignor Ellis uważał, że wspólna nienawiść wobec Kościoła katolickiego może zjednoczyć anglikańskie duchowieństwo i purytanizm mimo różnic i konfliktów.
W 1790 roku w Stanach Zjednoczonych było 35 tys. katolików. Natomiast już w 1820 ich liczba wynosiła 195 tys., a w 1850 katolików w Stanach Zjednoczonych było już 1,6 mln. W latach 1860–1890 liczba ludność wyznania rzymskokatolickiego wzrosła do 12 mln, główną przyczyną tego wzrostu była imigracja ludności z Europy.
W XIX wieku fala imigrantów z Irlandii, Niemiec, Włoch, Europy Wschodniej i Imperium Rosyjskiego (głównie Polacy) oraz ludność frankokanadyjska osiedlała się w Nowej Anglii. Napływ ten spowodował zwiększenie siły politycznej Kościoła rzymskokatolickiego w Stanach Zjednoczonych i tym samym zwiększyły się obawy przed „zagrożeniem” ze strony katolików. W latach 1820–1860 ponad jedna trzecią imigrantów stanowili Irlandczycy, w latach 40. XIX wieku niemal połowę.
W 1829 roku powstał pierwszy zakon czarnych kobiet w Stanach Zjednoczonych, Sióstr Opatrzności; założony w Baltimore przez małą grupkę amerykańskich Haitanek. Wkrótce po otrzymaniu papieskiego zatwierdzenia, siostry utworzyły szkoły i domy dla czarnych dzieci. Drugi czarny zakon, Sióstr Świętej Rodziny powstał w 1842 w Nowym Orleanie założony przez Henriette Delille i Juliette Gaudin.
W latach 1852, 1866 i 1884 miała miejsce Sesja Rady Baltimore (ang.Plenary Councils of Baltimore), która znormalizowała dyscyplinę w amerykańskim kościele i napisała Katechizm Baltimore (ang.Baltimore Catechism). Został również założony Katolicki Uniwersytet Ameryki.
Duży wkład w rozwój Kościół katolicki w Stanach Zjednoczonych mieli imigranci z Polski pod koniec XIX wieku i w początkach XX wieku.
Taką pierwszą stałą polonijną parafią, była, założona przez ks. Leopolda Moczygembę, parafia Panna Maria (ang.The Virgin Mary), założona przez 100 śląskich rodzin z miejscowości Plużnica w osadzie Panna Maria w Teksasie w 1854 roku. Kolejnym regionem rozwoju katolicyzmu etnicznego polskiego były polonijne parafie rzymskokatolickie w Nowej Anglii, których rozwój zapoczątkował ks. Franciszek Chałupka.
Niektóre organizacje antyimigracyjne i natywistyczne, np.: Know Nothing i Ku Klux Klan były również antykatolickie. W rzeczywistość przez większy okres w historii Stanów Zjednoczonych katolicy byli prześladowani. Ku Klux Klan powszechnie dyskryminował katolików (podobnie jak Żydów i Afroamerykanów) irlandzkich, włoskich, polskich, niemieckich, hiszpańskich i innych etnicznych grup[9]. Dopiero kadencja Johna F. Kennedy’ego spowodowała, że katolicy zaczęli żyć w Stanach Zjednoczonych jako wolni nie dyskryminowani ludzie. Protestancka część Stanów Zjednoczonych (środkowy zachód i północ) określała katolików mianem anty-Amerykanów (papizm) oraz jako ludzi niezdolnych do samodzielnego myślenia bez zgody papieża.
XX i XXI wiek
Na początku XX wieku około jedna szósta mieszkańców Stanach Zjednoczonych była katolikami. Współcześnie katolicy przybywają do Stanów Zjednoczonych głównie z Filipin, Polski i Ameryki Łacińskiej (szczególnie z Meksyku). Ta wielokulturowość i różnorodność w znacznym stopniu wpłynęła na wygląd Kościoła katolickiego w Stanach Zjednoczonych. W wielu diecezjach Msza św. odprawiana jest poza językiem angielskim w wielu językach. Powszechne są etniczne kościoły dla imigrantów z Irlandii, Włoch, Polski i innych krajów.
W 1928 Al Smith był pierwszym katolickim kandydatem na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych i jego przynależność religijna stała się problemem w trakcie kampanii. Protestanci obawiali się, że Al Smith będzie podporządkowywał się rozkazom z Watykanu w sprawach decyzji podejmowanych w kraju. Pierwszym katolickim prezydentem Stanach Zjednoczonych został John F. Kennedy.
Przed Soborem Watykańskim II w Stanach Zjednoczonych statystyki odnotowywały rocznie ok. 170 tys. konwersji na katolicyzm, a po Soborze – jedynie kilkaset[10].
W dniu 22 stycznia 1973 roku Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych w sprawie Roe v. Wade wydał orzeczenie pozwalające na dokonywanie aborcji. Kościół katolicki był jedną z niewielu instytucji głoszącą sprzeciw.
Sąd Najwyższy Pensylwanii opublikował w sierpniu 2018 raport przedstawiający przypadki przestępstw pedofilii w sześciu diecezjach tamtejszego Kościoła katolickiego. Raport wymienia 300 duchownych dopuszczających się tego przestępstwa w ciągu minionych 70 lat, a liczbę pokrzywdzonych dzieci określa na ponad 1000 osób[11].
Amerykańska organizacja pozarządowa Bishops Accountability oceniła, że w latach 1950–2016 w Stanach Zjednoczonych przestępstw pedofilii dopuściło się 6721 księży, zaś liczba ofiar wynosi 18 565 dzieci[11].
Procentowy udział poszczególnych wyznań chrześcijańskich w Stanach Zjednoczonych - katolicy oznaczeni kolorem niebieskim
Kościół posiada 41 406 diecezjalnych i zakonnych księży, a także ponad 30 000 świeckich duchownych. Sióstr zakonnych jest 63 032, braci 5040, 16 kardynałów, 424 czynnych i emerytowanych biskupów oraz 5029 seminarzystów. W Stanach Zjednoczonych Kościół rzymskokatolicki zatrudnia ponad milion pracowników. Budżet wynosi prawie 100 miliardów dolarów, który przeznaczany jest na utrzymanie szkół podstawowych, średnich, domów opieki, szpitali i innych instytucji wchodzących w skład Kościoła[12].
↑Emily Clark, Masterless Mistresses: The New Orleans Ursulines and the Development of a New World Society (Chapel Hill: University of North Carolina Press(ang.), 2007).
↑Zwolennicy króla podczas rewolucji angielskiej (1640–1660). Nosili długie włosy , w przeciwieństwie do wielu żołnierzy Cromwella (Okrągłe Głowy – Roundheads).
↑Nicolas Kanellos, „Thirty Million Strong: Reclaiming the Hispanic Image in American Culture” (ang.), Golden, Colorado: Pulcrum Publishing, 1998, s. 24-25.
↑Romano Amerio, Iota Unum. Analiza zmian w Kościele katolickim w XX wieku, Wydawnictwo Antyk, 2009, s. 645.
Abell, Aaron. American Catholicism and Social Action: A Search for Social Justice, 1865–1950(ang.), Garden City, NY: Hanover House, 1960
Bales, Susan Ridgley. When I Was a Child: Children's Interpretations of First Communion(ang.), Chapel Hill: University of North Carolina, 2005
Carroll, Michael P. American Catholics in the Protestant Imagination: Rethinking the Academic Study of Religion(ang.), Baltimore, Md.: Johns Hopkins University Press, 2007
Christiano, Kevin. „The Catholic Church and Recent Immigrants to the United States: A Review of Research,” in Helen Rose Ebaugh, ed., Vatican II and American Catholicism: Twenty-five Years Later(ang.), Greenwich, Ct.: JAI Press, 1991
D’Antonio, William V., James D. Davidson, Dean R. Hoge, and Katherine Meyer. American Catholics: Gender, Generation, and Commitment(ang.), Huntington, Ind.: Our Sunday Visitor Visitor Publishing Press, 2001
Deck, Allan Figueroa, S.J. The Second Wave: Hispanic Ministry and the Evangelization of Cultures(ang.), New York: Paulist, 1989
Dolan, Jay P. The Immigrant Church: New York Irish and German Catholics, 1815–1865(ang.), Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1975
Donovan, Grace. „Immigrant Nuns: Their Participation in the Process of Americanization,” in Catholic Historical Review(ang.), 77, 1991, s .194-208.
Ellis, John Tracy. Documents of American Catholic History(ang.), 2nd ed. Milwaukee: Bruce Publishing Co., 1956
Ellis, J.T. American Catholicism(ang.), 2nd ed. Chicago: University of Chicago Press, 1969
Fialka, John J. Sisters: Catholic Nuns and the Making of America(ang.), New York: St. Martin Press, 2003
Finke, Roger. „An Orderly Return to Tradition: Explaining Membership Growth in Catholic Religious Orders,” in Journal for the Scientific Study of Religion (ang.), 36, 1997, s. 218-230.
Fogarty, Gerald P., S.J. Commonwealth Catholicism: A History of the Catholic Church in Virginia(ang.), ISBN 978-0-268-02264-8.
Galloway, Patricia K., ed., La Salle and His Legacy: Frenchmen and Indians in the Lower Mississippi Valley(ang.), Jackson: University of Mississippi Press, 1982
Garraghan, Gilbert J. The Jesuits of the Middle United States(ang.), Vol. II, Chicago: Loyola University Press, 1984
Greeley, Andrew. „The Demography of American Catholics, 1965–1990” in The Sociology of Andrew Greeley(ang.), Atlanta: Scholars Press, 1994
Godfrey, Donal. Gays and Grays: The Story of the Gay Community at Most Holy Redeemer Catholic Church(ang.), Lanham, Md: Lexington, 2007
Greer, Allan. Mohawk Saint: Catherine Tekakwitha and the Jesuits(ang.), Oxford: Oxford University Press, 2005
Hall, Gwendolyn Midlo. The Development of Afro-Creole Culture in the Eighteenth Century(ang.), Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1995, Interesting note on Afro-Creole Catholic culture.
Horgan, Paul. Lamy of Santa Fe(ang.), Toronto: McGraw-Hill, 1975
John, Elizabeth A. H. Storms Brewed in Other Men's Worlds: Confrontation of Indians, Spanish, and French in the Southwest: 1540–1795(ang.), 2nd ed., Norman: University of Oklahoma Press, 1996
Jonas, Thomas J. The Divided Mind: American Catholic Evangelists in the 1890's(ang.), New York: Garland Press, 1988
Jones, Arthur. Pierre Toussaint(ang.), New York: Doubleday, 2003
Maynard, Theodore The Story of American Catholicism(ang.), Volumes I and II, New York: Macmillan Company, 1960
McDermott, Scott. Charles Carroll of Carrollton--Faithful Revolutionary(ang.), ISBN 1-889334-68-5.
McKevitt, Gerald. Brokers of Culture: Italian Jesuits in the American West, 1848–1919(ang.), Stanford: Stanford University Press, 2006
McMullen, Joanne Halleran and Jon Parrish Peede, eds. Inside the Church of Flannery O’Connor: Sacrament, Sacramental, and the Sacred in Her Fiction(ang.), Macon, Ga.: Mercer University Press, 2007
Milanich, Jerald T. „Francisan Missions and Native Peoples in Spanish Florida,” in Hudson and Tesser, eds., Forgotten Centuries(ang.), Athens: University of Georgia Press, 1994, s. 276-303.
O’Malley, John, SJ. The First Jesuits(ang.), Cambridge: Harvard University Press, 1993
Poyo, Gerald E. Cuban Catholics in the United States, 1960–1980: Exile and Integration(ang.), Notre Dame: Notre Dame University Press, 2007
Sanders, James W. The Education of an urban Minority: Catholics in Chicago, 1833–1965(ang.), New York: Oxford University Press, 1977
Schroth, Raymond A. The American Jesuits: A History(ang.) New York: New York University Press, 2007
Schultze, George E. Strangers in a Foreign Land: The Organizing of Catholic Latinos in the United States(ang.), Lanham, Md:Lexington, 2007
Shannon, James P. Catholic Colonization on the Western Frontier(ang.), New haven: Yale University Press, 1957
Walch, Timothy. Parish School: American Catholic Parochial Education from Colonial Times to the Present(ang.), New York: Crossroad Publishing, 1996
Weber, David J. The Spanish Frontier in North America(ang.), New Haven: Yale University Press, 1992. Spainish missionaries present
Wood, Peter H. „La Salle: Discovery of a Lost Explorer,” American Historical Review(ang.), LXXXIX, Kwiecień 1984, 294-323.
