|
Góra Świętej Anny
 Góra Świętej Anny (niem. Sankt Annaberg) – najwyższe wzniesienie grzbietu Chełma na Wyżynie Śląskiej o wysokości 408 m n.p.m.[1] w obrębie gminy Leśnica. Wysokość względna mierzona od dna doliny Odry (przepływającej w odległości 6,7 km) wynosi około 220 m. Na szczycie i stokach wzgórza znajduje się wieś o tej samej nazwie.  NazwaPierwotnie góra zwana była Górą Chełmską lub Chełmem[2]. Wymieniona w 1561 jako Georgenberg[3]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił górę w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: D. Annae mons[4], a w 1679 wymieniona jest po łacinie jako monte Heim. W języku niemieckim nazywana jest Sankt Annaberg, śl: Świyntô Ana[5], Anaberg[6]. Polską nazwę Chełm, górę na „1350 stóp wysoką, Swiętojańską zwaną” w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[7]. GeografiaZ geograficznego punktu widzenia nie jest to góra, lecz wysokie wzgórze. Jest twardzielcem nefelinitowym w obrębie zrębu Chełma, zbudowanego z wapiennych skał triasu. Nefelinity i zawarte w nich wielkie (do 80 m) bloki wapieni triasu i kredy oraz kredowych piaskowców, a także piroklastyki związane są z zapadnięciem się wulkanu istniejącego tu 27 mln lat temu (oligocen) i powstaniem kaldery. Obecnie odsłaniające się skały pochodzą z najgłębszej części kaldery, znajdującej się kilkadziesiąt metrów poniżej powierzchni, na której stał stożek wulkaniczny[8]. Sam stożek został całkowicie zerodowany w neogenie. Miejscami stoki wzgórza przykryte są lessami związanymi ze zlodowaceniem północnopolskim. Na południowym stoku wzgórza istnieją nieczynne kamieniołomy: nefelinitu (Rezerwat przyrody Góra Św. Anny) oraz dwa wapienia. W rezerwacie występuje niewielka krasowa Jaskinia w Rezerwacie o długości 5 m, a po drugiej stronie krawędzi znajduje się trochę mniejsza jaskinia[8]. Rezerwat, od 2006, udostępniony jest turystom dzięki ścieżce dydaktycznej. Spośród chronionych zwierząt można tam napotkać m.in.: żmiję zygzakowatą, gniewosza i padalca. Klasztor franciszkański na Górze św. AnnyObecnie na Górze św. Anny znajduje się bazylika i sanktuarium, z figurką św. Anny Samotrzeciej (XV wiek) z jej relikwiami, franciszkański zespół klasztorny z Rajskim Placem (dziedzińcem arkadowym) z lat 1733-1749, na którym stoi 15 stuletnich konfesjonałów, jest także grota wykonana na wzór groty z Lourdes oraz 40 kaplic kalwaryjnych z lat 1700–1709. Na szczycie Góry św. Anny zbudowano w latach 80. XV wieku klasztor i kościół, który od XVIII wieku jest ważnym centrum pielgrzymkowym. Bitwa w rejonie Góry św. Anny w 1921 r.Góra św. Anny była miejscem walk z Freikorpsem w czasie III powstania śląskiego. Wieś Góra św. AnnyNa zachodnich oraz północnych stokach wzgórza rozlokowana jest duża wieś o nazwie Góra św. Anny, na południowym stoku znajdują się liczne stacje drogi kalwaryjnej, a na wschodnim stoku cmentarz oraz zabudowania Domu Pielgrzyma klasztoru franciszkańskiego. Pomnik Xawerego Dunikowskiego i amfiteatrJest to główne miejsce uroczystości poświęconych pamięci poległych w powstaniach śląskich i jeden z bardziej znanych tego typu obiektów na Śląsku. Park Krajobrazowy Góra św. AnnyGóra św. Anny jest najwyższym wzniesieniem powołanego w 1988 roku Parku Krajobrazowego o tej samej nazwie. Obszar Parku Krajobrazowego obejmuje tereny o bogatej rzeźbie, licznie występują tu chronione gatunki grzybów i roślin. Głównymi zagrożeniami przyrody Parku są zanieczyszczenia atmosferyczne oraz wybudowana autostrada A4, która podzieliła Park na dwie części, a której budowa wywołała protesty społeczne poparte przez ludzi nauki i kultury[9]. Rejon Góry św. Anny jest uznany za geopark od 2010[10]. Góra Świętej Anny w literaturze
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Information related to Góra Świętej Anny |
||||||||||||||||||||||
