PROFILPELAJAR.COM

Batalion KOP „Berezwecz”
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1937
Rozformowanie	1939
Nazwa wyróżniająca	„Berezwecz”
	Organizacja
Kryptonim	123
Dyslokacja	Berezwecz
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza

Batalion KOP „Berezwecz” – odwodowy pododdział piechoty Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozkazem dowódcy KOP z 23 lutego 1937 została zapoczątkowana pierwsza faza reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza „R.3”^[2]. Jej wynikiem było między innymi utworzenie batalionu odwodowego KOP „Berezwecz”^[3]. Zarządzeniem dowódcy KOP gen. bryg. Jana Kruszewskiego w sprawie zmian w kwatermistrzostwie KOP, dniem 1 kwietnia 1939 utworzone zostało podkwatermistrzostwo batalionu^[4]. Pod względem gospodarczym przydzielony został do batalionu KOP „Podświle”^[4]. Tym samym zarządzeniem, z dniem 1 kwietnia 1939 utworzono w batalionie etat adiutanta w stopniu kapitana^[5].

Batalion zmobilizowano w ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939^[6] i przesunięto w rejon: Żywiec, Chabówka, Nowy Sącz^[7]. Zmobilizowany batalion został włączony w struktury 1 Brygady Górskiej, jako I batalion 2 pułku piechoty KOP, dzieląc losy innych jednostek Armii Kraków (Bitwa pod Węgierską Górką).

Po odejściu batalionu przeznaczonego dla 1 Brygady Górskiej, garnizon i kadra jednostki w Berezweczu nie odtworzyła batalionu i skoncentrowała się na wsparciu organizacyjnym dla odtwarzanych batalionów „Łużki” i „Podświle”.

Struktura organizacyjna

Dowództwo batalionu^[8]

1 kompania szkolna strzelecka^[b]
- drużyna gospodarcza
- trzy plutony strzeleckie po trzy drużyny
2 kompania szkolna strzelecka^[c]
- drużyna gospodarcza
- dwa plutony po trzy drużyny
kompania szkolna ckm^[d]
- drużyna gospodarcza
- dwa szkolne plutony ckm po trzy drużyny
- 3 szkolny pluton broni towarzyszących

Stan osobowy^[8]

oficerów – 12
podoficerów zawodowych – 29
podoficerów nadterminowych – 11
podoficerów i szeregowców służby zasadniczej – 346

Razem – 398 żołnierzy

Żołnierze batalionu

Dowódcy batalionu

mjr Kazimierz Czarkowski^[e] (24 II 1937^[11]-1939)^[12]

Obsada personalna w marcu 1939

Ostatnia „pokojowa” obsada personalna batalionu^[13]^[f]:

dowódca batalionu – mjr Kazimierz Władysław Czarkowski
adiutant batalionu – por. Bohdan Antoni Zygfryd Beuth
kwatermistrz – vacat
oficer materiałowy – vacat
oficer płatnik – vacat
lekarz medycyny – kpt. dr Bolesław Węgrzynowski
dowódca plutonu łączności – por. Stanisław Mazur
dowódca 1 kompanii szkolnej strzeleckiej – kpt. Aleksander II Chrzanowski^[g]
dowódca plutonu – por. Bawej Władysław
dowódca plutonu – por. Jarczewski Józef
dowódca 2 kompanii szkolnej strzeleckiej – por. Tadeusz Kade^[h]
dowódca plutonu – por. Chyczewski Janusz Paweł
dowódca plutonu – por. Pietraszkiewicz Ryszard
dowódca kompanii szkolnej karabinów maszynowych – kpt. Mikołaj Krzyński^[i]
dowódca plutonu – por. Szalay Jerzy Wacław
dowódca plutonu – por. Anioł Antoni Julian
dowódca plutonu – chor. Władysław Sak

Żołnierze batalionu – ofiary zbrodni katyńskiej

Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, zamordowani w Charkowie, zamordowani w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i zamordowani z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego^[17]

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Szulikowski Józef	podporucznik rezerwy	nauczyciel	kier. szkoły w Ahalmicy	Katyń
Biały Tadeusz Edward	podporucznik rezerwy			Katyń
Kopaliński Franciszek	podporucznik rezerwy	urzędnik	praca w samorządzie w Głebokiem	Katyń
Mohl Andrzej	podporucznik rezerwy	handlowiec	Izba Przemysłowo-Handlowa w Wilnie	Katyń
Pietraszkiewicz Ryszard^[18]	porucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Wojnicz Franciszek	podporucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła w Pietkuniszkach	Katyń
Wyrzykowski Mieczysław	podporucznik rezerwy	nauczyciel	szkoła powszechna w Głębokiem	Katyń
Lutyński Józef	podporucznik rezerwy	urzędnik		Charków

Uwagi

↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1].
↑ Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii strzeleckiej pułku KOP „Głebokie”^[9].
↑ Przemianowana z dotychczasowej kompanii odwodowej pułku KOP „Głebokie”^[9].
↑ Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii ckm pułku KOP „Głebokie”^[9].
↑ Kazimierz Włodzimierz Czarkowski, mjr piech., w KOP od 1932. Do marca 1939 dowódca baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca I baonu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami pod Dachnowem 15 września 1939^[10].
↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[14].
↑ Aleksander II Chrzanowski, kpt. piech., w KOP od 1936. Do marca 1939 dowódca 1 kompanii szkolnej baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. W kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP^[10].
↑ Tadeusz Kade, por. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca 2 szkolnej kompanii strzeleckiej baonu KOP odwodowego „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca 2 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami 3 września 1939 pod Węgierską Górką^[15].
↑ Mikołaj Krzyński (1902-1940), kpt. piech., w KOP od 1938. Do mobilizacji dowódca szkolnej kompanii ckm baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca kompanii ckm I baonu 2 pułku piechoty KOP. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD^[16].

Przypisy

↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 425.
↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 157.
↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 1.
↑ ^a ^b Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 624.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 625.
↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 71.
↑ Prochwicz i 4/1994 ↓, s. 5.
↑ ^a ^b Prochwicz 2003 ↓, s. 351.
↑ ^a ^b ^c Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 4.
↑ ^a ^b Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 713.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 669.
↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 12.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 927.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 723.
↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 728.
↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
↑ Księgi Cmentarne – wpis 2837.

Bibliografia

Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
IwonaI. Wiśniewska IwonaI., KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013 .
Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937. (sygn.177/132.)

[2] Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1].

[11] Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii strzeleckiej pułku KOP „Głebokie”^[9].

[12] Przemianowana z dotychczasowej kompanii odwodowej pułku KOP „Głebokie”^[9].

[13] Przemianowana z dotychczasowej szkolnej kompanii ckm pułku KOP „Głebokie”^[9].

[15] Kazimierz Włodzimierz Czarkowski, mjr piech., w KOP od 1932. Do marca 1939 dowódca baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca I baonu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami pod Dachnowem 15 września 1939^[10].

[20] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[14].

[21] Aleksander II Chrzanowski, kpt. piech., w KOP od 1936. Do marca 1939 dowódca 1 kompanii szkolnej baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. W kampanii wrześniowej dowódca 1 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP^[10].

[23] Tadeusz Kade, por. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dowódca 2 szkolnej kompanii strzeleckiej baonu KOP odwodowego „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca 2 kompanii piechoty I batalionu piechoty 2 pułku piechoty KOP. Ranny w walkach z Niemcami 3 września 1939 pod Węgierską Górką^[15].

[25] Mikołaj Krzyński (1902-1940), kpt. piech., w KOP od 1938. Do mobilizacji dowódca szkolnej kompanii ckm baonu odwodowego KOP „Berezwecz”. We wrześniu 1939 dowódca kompanii ckm I baonu 2 pułku piechoty KOP. Więzień obozu w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD^[16].

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001425-1] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 425.

[CITEREFProchwicz3/1994157-3] Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 157.

[CITEREFZarządzenie_nr_L.500/Tjn.Og.Org/371-4] Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 1.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001624-5] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 624.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001625-6] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 625.

[CITEREFProchwicz200371-7] Prochwicz 2003 ↓, s. 71.

[CITEREFProchwicz4/19945-8] Prochwicz i 4/1994 ↓, s. 5.

[CITEREFProchwicz2003351-9] Prochwicz 2003 ↓, s. 351.

[CITEREFZarządzenie_nr_L.500/Tjn.Og.Org/374-10] Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 4.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001713-14] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 713.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001669-16] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 669.

[CITEREFWiśniewskaPromińska201312-17] Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 12.

[CITEREFRocznik_oficerski1939927-18] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 927.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-19] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001723-22] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 723.

[CITEREFJabłonowskiJankowskiPolakProchwicz2001728-24] Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 728.

[26] Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.

[27] Księgi Cmentarne – wpis 2837.

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[b]

[c]

[d]

[e]

[11]

[12]

[13]

[f]

[g]

[h]

[i]

[17]

[18]

[1]

[9]

[10]

[14]

[15]

[16]