PROFILPELAJAR.COM

Estrutura química da fosfatidiletanolamina. Verde e azul: ácidos graxos; negro: glicerol, vermello: fosfato; violeta: etanolamina.

A fosfatidiletanolamina (PE), tamén chamada cefalina (non confundir co alcaloide cefaelina) é un fosfolípido do grupo dos fosfoglicéridos presente nas membranas celulares, un dos máis abundantes nos tecidos humanos. Está composta por un glicerol esterificado nos hidroxilos 1 e 2 por dous ácidos graxos, e no hidroxilo 3 por un grupo fosfato que, á súa vez, se esterifica co aminoalcohol etanolamina ^[1]^[2].

A fosfatidiletanolamina presenta xeralmente ácido palmítico, ácido esteárico ou ácido oleico en posición 1 e un ácido graxo poliinsaturado de cadea longa, como o ácido araquidónico, en posición 2. É, xunto coa fosfatidilcolina, un dos fosfolípidos máis frecuentes na bicapa lipídica das membranas celulares.^[3]

Función

É un constituínte das membranas. A fosfatidiletanolamina é un lípido anfipático, que se atopa en todas as células vivas, e no corpo humano é especialmente abundante no tecido nervioso. E é o principal fosfolípido das membranas bacterianas (nos animais o principal é a fosfatidilcolina).

A fosfatidiletanolamina orixina membranas máis viscosas ca as orixinadas pola fosfatidilcolina. Por exemplo, se o lípido ten dúas cadeas de ácido palmítico, a fosfatidiletanolamina fundirá a 63 °C mentres que a fosfatidilcolina fundirá a 41 °C ^[4]. Temperaturas de fusión menores corresponden, en xeral, con membranas máis fluídas.

Biosíntese

A principal ruta metabólica de síntese de fosfatidiletanolamina ten lugar no retículo endoplasmático e implica diversos pasos biosintéticos:

Fosforilación da etanolamina. O primeiro paso, catalizado polo encima etanolamina quinase transfire un grupo fosfato do ATP á etanolamina, para formar fosfoetanolamina.
Formación de CDP-etanolamina. Seguidamente, o encima fosfoetanolamina citidiltransferase une unha CTP á fosfoetanolamina, para formar CDP-etanolamina.
A reacción final está catalizada pola fosfoetanolamina citidilitransferase que une a CDP-etanolamina a un diacilglicérido, liberando CMP.

Outra vía minoritaria nos humanos de formación de fosfatidiletanolamina dáse nas mitocondrias dos hepatocitos. A fosfatidiletanolamina fórmase aquí por descarboxilación da fosfatidilserina.

A S-adenosilmetionina pode metilar o grupo amino da etanolamina dunha fosfatidiletanolamina, transformándoa en fosfatidilcolina.

Notas

↑ PubChem Compound Phosphatidylethanolamine
↑ ChemSpider L-1-Phosphatidylethanolamine
↑ Devlin, T. M. 2004. Bioquímica, 4ª edición. Reverté, Barcelona. ISBN 84-291-7208-4
↑ Wan et al. Biochemistry 47 (2008)