W trakcie studiów w okresach wakacyjnych uczył się języków włoskiego, angielskiego, francuskiego i niemieckiego[2], wyjeżdżając do Perugii, Paryża, Brighton, Londynu i Pasawy[3].
Prezbiter
W latach 1982–1983 był duszpasterzem w kościele Jana Chrzciciela w Gnieźnie[2]. Organizował pielgrzymki diecezjalne[3] do Palestyny i Egiptu[2]. Wchodził w skład Biblijnej Komisji Przygotowawczej II Synodu Plenarnego[3].
Działalność naukowo-dydaktyczna
W 1982 został zatrudniony jako wykładowca w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie. Prowadził wykłady z archeologii biblijnej, historii Starego i Nowego Testamentu, wstępu ogólnego do Pisma świętego, ewangelii synoptycznych, pism Janowych, teologii biblijnej, a także lektoraty z języków angielskiego i niemieckiego. W latach 1986–1989 był wicerektorem seminarium. Ponadto wykładał egzegezę Starego Testamentu w Prymasowskim Instytucie Teologicznym dla świeckich w Gnieźnie, Prymasowskim Instytucie Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy oraz w Wyższym Seminarium Duchownym Misjonarzy św. Rodziny w Kazimierzu Biskupim[3].
1 lutego 1992 został mianowany biskupem pomocniczymarchidiecezji gnieźnieńskiej ze stolicą tytularnąRubicon. Święcenia biskupie otrzymał 25 marca 1992 w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie. Głównym konsekratorem był kardynał Józef Glemp, prymas Polski, zaś współkonsekratorami Bogdan Wojtuś, biskup pomocniczy gnieźnieński, i Gerard Bernacki, biskup pomocniczy katowicki[2]. Na swoje zawołanie biskupie przyjął słowa „Czynem i prawdą”, zaczerpnięte z Pierwszego Listu św. Jana (1 J 3,18)[5]. Od 1992 sprawował urząd wikariusza generalnego archidiecezji[2]. W archidiecezji zajmował się sprawami katechizacji i szkół katolickich, duszpasterstwem młodzieży, duszpasterstwem zakonów i stałą formacją prezbiterów[3]. Należał do kolegium konsultorów, rady kapłańskiej i rady duszpasterskiej[2]. Pełnił funkcje dyrektora Archidiecezjalnego Studium Pastoralnego dla Świeckich[2], sekretarza Międzynarodowego Komitetu Organizacyjnego Obchodów Tysiąclecia Śmierci św. Wojciecha, a także przewodniczącego Rady Wydawniczej Gaudentinum[3].
28 marca 2002 papież Jan Paweł II mianował go arcybiskupem metropolitą poznańskim[6][4]. Archidiecezję objął kanonicznie 2 kwietnia 2002, natomiast 20 kwietnia 2002 odbył ingres do archikatedry w Poznaniu. 29 czerwca 2002 na placu Świętego Piotra w Rzymie otrzymał od papieża paliusz[3]. W latach 2004–2008 przeprowadził synod archidiecezjalny. Przyczynił się do zorganizowania w Poznaniu w 2009 przez wspólnotę Taizé Europejskiego Spotkania Młodych[7]. W październiku 2024 ogłosił, że 29 czerwca 2024 w związku z osiągnięciem wkrótce wieku 75 lat złożył rezygnację ze sprawowanego urzędu[8].
W strukturach Konferencji Episkopatu Polski został w 1992 członkiem Komisji ds. Katolickiej Agencji Informacyjnej, a w latach 1994–1996 należał do Komisji ds. Duchowieństwa. W 1992 został wiceprzewodniczącym, a w 1994 przewodniczącym Komisji ds. Dialogu z Judaizmem, zaś w 1996 został wybrany na przewodniczącego Rady ds. Dialogu Religijnego. W 2002 wszedł w skład Rady Stałej. W latach 2004–2014 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego, a w latach 2014–2024 przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. W latach 2006–2016 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Duszpasterstwa. W latach 2009–2014 należał Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP. Ponadto w latach 1992–2014 był członkiem Rady Programowej Katolickiej Agencji Informacyjnej[3].
W latach 1995–2008 był konsultorem Papieskiej Komisji ds. Religijnych Relacji z Żydami[3]. W 2014 papież Franciszek mianował go członkiem Kongregacji Nauki Wiary[9][10]. W latach 2016–2021 był wiceprzewodniczącym Rady Konferencji Episkopatów Europy[11][12]. Wziął udział w sesjach Synodu Biskupów dotyczących głoszenia słowa Bożego (2008), nowej ewangelizacji (2012), rodziny (2014 i 2015), młodzieży (2018) i synodalności (2023)[3].
Zaangażowany na rzecz ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego[7]. Przyczynił się do utworzenia Poznańskiej Grupy Ekumenicznej[7], a także zainicjował Dni Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce[3]. Był członkiem Komitetu Budowy Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie[13], a następnie wszedł w skład Komitetu Wspierania tego muzeum[14].
W 1992 nadano mu tytuł honorowego obywatelaStrzelna, z którego zrezygnował w 1999 w związku z nieprzyznaniem podobnego wyróżnienia papieżowi Janowi Pawłowi II[17].
.png){kind=logo}