Metropolia gnieźnieńska

Metropolia gnieźnieńska
Metropoli Gnesnensis
Ilustracja
Bazylika Prymasowska
(główna świątynia metropolii)
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Siedziba

Gniezno

Data powołania

1000

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Metropolita

abp Wojciech Polak

Sufragan

Krzysztof Wętkowski
Krzysztof Włodarczyk

Dane statystyczne
Liczba diecezji

3

Liczba dekanatów

81

Położenie na mapie Gniezna
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego
Ziemia52°32′12,52″N 17°35′33,29″E/52,536811 17,592581
Strona internetowa

Metropolia gnieźnieńska – jedna z 14 metropolii obrządku łacińskiego w polskim Kościele katolickim. Jest najstarsza w Polsce, gdyż została powołana w 1000 roku przez papieża Sylwestra II.

Historia

Metropolia gnieźnieńska jest pierwszą w Polsce. Powołana została w 1000 roku w trakcie zjazdu gnieźnieńskiego, kiedy to cesarz Otton III odbył pielgrzymkę do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie. W jej skład weszły:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja kołobrzeska
  3. diecezja wrocławska
  4. diecezja krakowska
  5. diecezja poznańska (od ok. 1012)

Lata 1000–1386

Około 1007–1015 upadła diecezja kołobrzeska. Na jej miejsce powołano diecezję kruszwicką, którą zastąpiła diecezja kujawska ze stolicą we Włocławku. Ponadto powstały diecezja płocka (1075), lubuska (ok. 1124) i kamieńska (1140). W latach 1243–1246 metropolii podlegała diecezja chełmińska, która następnie weszła do metropolii ryskiej.

Około roku 1031 upadła diecezja wrocławska w wyniku reakcji pogańskiej (1031/1032) i najazdu czeskiego księcia Brzetysława I (1038). Na synodzie w Moguncji w październiku 1049 papież Leon IX zgodził się na reaktywowanie diecezji na Śląsku, prawdopodobnie podporządkowując ją metropolii magdeburskiej. W roku 1051 Kazimierz Odnowiciel restytuował diecezję śląską najprawdopodobniej w Ryczynie. Jej siedzibę przeniesiono z powrotem do Wrocławia w roku 1075[1].

Po napadzie księcia Brzetysława I na Gniezno w roku 1039 upadła metropolia gnieźnieńska. Najprawdopodobniej w roku 1075 król Polski Bolesław Śmiały przywrócił metropolię oraz reorganizował Kościół polski[2].

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja krakowska
  3. diecezja wrocławska (od 1000 do ok. 1031, restytuowana w 1051)
  4. diecezja płocka (od 1075)
  5. diecezja kruszwicka (ok. 1015 do przełomu XI i XII w.)
  6. diecezja kujawska (od ok. 1123)
  7. diecezja chełmińska (1243–1246)
  8. diecezja kamieńska (po 1373 podległa bezpośrednio papieżowi)
  9. diecezja lubuska

Lata 1386–1569

Po unii polsko-litewskiej w skład metropolii weszły nowe diecezje z Wielkiego Księstwa Litewskiego: wileńska (1388) i żmudzka (1421). W 1566 sekularyzowano diecezję lubuską, w tym samym roku metropolii podporządkowano diecezję chełmińską. Od XVI w. pod metropolię podlegała też diecezja łucka (wcześniej pod metropolię lwowską). Skład metropolii od 1569:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja poznańska
  3. diecezja chełmińska (od 1566)
  4. diecezja płocka
  5. diecezja kujawska
  6. diecezja lubuska (do 1566)
  7. diecezja łucka
  8. diecezja wileńska
  9. diecezja krakowska
  10. diecezja żmudzka
  11. diecezja wrocławska

Lata 1569–1772

Od 1621 metropolii podlegała powołana w 1583 diecezja inflancka. W 1618 powstała diecezja smoleńska. Skład metropolii do 1772:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja poznańska
  3. diecezja chełmińska
  4. diecezja płocka
  5. diecezja kujawska
  6. diecezja łucka
  7. diecezja wileńska
  8. diecezja inflancka
  9. diecezja krakowska
  10. diecezja żmudzka
  11. diecezja smoleńska
  12. diecezja wrocławska

Lata 1772–1815

W wyniku rozbiorów Polski i zmian terytorialnych zanikły diecezje smoleńska i inflancka. Diecezje łucka, wileńska, żmudzka weszły w skład metropolii mohylewskiej, a krakowska przejściowo w skład metropolii lwowskiej. Skład metropolii od 1815:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja poznańska
  3. diecezja chełmińska
  4. diecezja płocka
  5. diecezja kujawska
  6. diecezja wrocławska

Lata 1815–1918

W 1821 zawiązano unię personalną aeque principaliter archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. W tym samym roku diecezja wrocławska została podporządkowana Stolicy Apostolskiej. Diecezje płocka i kujawska (od 1818 kujawsko-kaliska) znalazły się w Królestwie Polskim w metropolii warszawskiej. Skład metropolii od 1821:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. archidiecezja poznańska
  3. diecezja chełmińska

Lata 1918–1945

Po zmianach granicznych i podpisaniu konkordatu w 1925 metropolii gnieźnieńskiej podporządkowano diecezję włocławską. metropolie gnieźnieńska i poznańska w unii personalnej aeque principaliter

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. archidiecezja poznańska
  3. diecezja chełmińska
  4. diecezja włocławska

Lata 1945–1972

W 1946 rozwiązano unię personalną metropolii gnieźnieńskiej i poznańskiej zawiązując unię in persona episcopi archidiecezji gnieźnieńskiej i metropolii warszawskiej, tworząc w ten sposób metropolię w składzie:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja chełmińska
  3. diecezja włocławska

Lata 1972–1992

Po zmianach terytorialnych i powołaniu nowych diecezji na Ziemiach Zachodnich w skład metropolii weszły diecezje: gdańska, szczecińsko-kamieńska, koszalińsko-kołobrzeska. Skład metropolii:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja chełmińska
  3. diecezja gdańska
  4. diecezja koszalińsko-kołobrzeska
  5. diecezja szczecińsko-kamieńska
  6. diecezja włocławska

Od roku 1992

Bullą papieską Totus Tuus Poloniae populus rozwiązano unię personalną i utworzono metropolię gnieźnieńską w składzie:

  1. archidiecezja gnieźnieńska
  2. diecezja włocławska
  3. diecezja bydgoska (od 2004)

Diecezje wchodzące w skład metropolii

  1. Archidiecezja gnieźnieńska
  2. Diecezja włocławska
  3. Diecezja bydgoska

Biskupi metropolii

Biskupi diecezjalni

Biskup pomocniczy

Biskupi seniorzy

Biskup rezydent

Główne świątynie metropolii

Bazylika katedralna we Włocławku
Katedra w Bydgoszczy

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Tomasz Jurek. Ryczyn biskupi. Studium z dziejów Kościoła polskiego w XI wieku. „Roczniki historyczne”. LX, s. 44, 45, 1994. 
  2. ↑ Tomasz Jurek. Ryczyn biskupi. Studium z dziejów Kościoła polskiego w XI wieku. „Roczniki historyczne”. LX, s. 56, 1994. 

Bibliografia

  • Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000.
Metropolie katolickie w Polsce
rzymskokatolickie
greckokatolickie

Read other articles:

Kompleks Peluncuran Antariksa 40 Cape Canaveral

Space Launch Complex 40SLC-40 sebelum peluncuran misi SpaceX CRS-13 pada Desember 2017, setelah menjalani perbaikan dan pembaharuan pada tahun 2016-2017Situs peluncuranCape Canaveral Air Force StationLokasi28°33′44″N 80°34′38″W / 28.562106°N 80.577180°W / 28.562106; -80.577180Koordinat: 28°33′44″N 80°34′38″W / 28.562106°N 80.577180°W / 28.562106; -80.577180Nama pendekSLC-40OperatorUnited States Air ForceTotal peluncuran10...

 

Daftar kabupaten dan kota administrasi di Daerah Khusus Ibukota Jakarta berdasarkan waktu pembentukan

Lambang Daerah Khusus Ibukota Jakarta Daerah Khusus Ibukota Jakarta Di Indonesia Peta kabupaten di Daerah Khusus Ibukota Jakarta Artikel utama: Daftar kabupaten di Indonesia menurut waktu pembentukan Berikut adalah artikel mengenai Daftar kabupaten dan/atau kota di Daerah Khusus Ibukota Jakarta berdasarkan waktu pembentukan yang diurutkan berdasarkan abjad. Referensi berdasarkan Undang-Undang Republik Indonesia yang pertama dikeluarkan saat pembentukan kabupaten/kota tersebut meskipun terdap...

 

The Violent Heart

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada November 2022. The Violent HeartSutradaraKerem SangaProduser Shawn Levy Dan Cohen Ed McDonnell Tobey Maguire Ditulis olehKerem SangaPemeran Grace Van Patten Jovan Adepo Mary J. Blige Lukas Haas Jahi Di'Allo Winston Kimberly Williams-Paisley Cress Williams Sinematogr...

Menara Churchill

Artikel ini membahas mengenai bangunan, struktur, infrastruktur, atau kawasan terencana yang sedang dibangun atau akan segera selesai. Informasi di halaman ini bisa berubah setiap saat (tidak jarang perubahan yang besar) seiring dengan penyelesaiannya. Untuk kegunaan lain, lihat Churchill. Churchill TowersInformasi umumLokasiDubai, Uni Emirat ArabPerkiraan rampung2008Data teknisJumlah lantaiPenghunian - 61 Perkantoran - 43Desain dan konstruksiArsitekDAR ConsultPengembangDubai Properties Churc...

 

Congo belga

Disambiguazione – Se stai cercando l'attuale Stato, vedi Repubblica Democratica del Congo. Congo belga (dettagli) (dettagli) Motto: (FR) Travail et progrès(IT) Lavoro e progresso Congo belga - Localizzazione Dati amministrativiNome completoCongo belga Nome ufficiale(FR) Congo belge(NL) Belgisch-Congo Lingue ufficialifrancese, olandese InnoLa Brabançonne CapitaleLéopoldville/Leopoldstad (1929-1960) Altre capitaliBoma (1908-1929) Dipendente da Belgio PoliticaForma di StatoColonia Re ...

 

STMIK Widya Utama

Widya Utama School of Computer and Informatics ManagementLogo ResmiMotoSmart - Winner - UniverseDidirikan1999AlamatJl. Sunan Kalijaga, Dusun III, Berkoh, Kecamatan Purwokerto Selatan, Purwokerto, Banyumas, Jawa Tengah, 53146, IndonesiaKampusTeknikSitus webswu.ac.id STMIK Widya Utama adalah sebuah perguruan tinggi swasta yang terdapat di Kabupaten Banyumas, Jawa Tengah, Indonesia. STMIK Widya Utama berdiri berdasarkan SK Mendikbud No.147/D/O/1999 dan telah Terakreditasi resmi oleh BAN-PT. Prog...

イスラームにおける結婚

イスラームにおける結婚（イスラームにおけるけっこん）とは、二者の間で行われる法的な契約である。新郎新婦は自身の自由な意思で結婚に同意する。口頭または紙面での規則に従った拘束的な契約は、イスラームの結婚で不可欠だと考えられており、新郎と新婦の権利と責任の概要を示している[1]。イスラームにおける離婚は様々な形をとることができ、個�...

 

Malaysian Expressway System

System of expressways in Malaysia Malaysian Expressway System(Sistem Lebuh Raya Ekspres Malaysia) Symbol and highway shield of the Malaysian expresswaysMap of Malaysian expressway network as of 2018, dotted line denotes under construction/planning expresswaySystem informationMaintained by respective concessionaire companies; numbers and routings assigned by Malaysian Highway Authority (MHA).[1]Length2,001 km[3] (1,243 mi)Formed1966 [2]Highway namesExpres...

 

فولتا الغارف 2012

فولتا الغارف 2012 تفاصيل السباقسلسلة38. فولتا الغارفمنافسةطواف أوروبا للدراجات 2012 2.1‏مراحل5التواريخ15 – 19 فبراير 2012المسافات745٫2 كمالبلد البرتغالنقطة البدايةلولينقطة النهايةبُرتِماوالفرق20عدد المتسابقين في البداية159عدد المتسابقين في النهاية139متوسط السرعة39٫12 كم/سالمنصة�...

Renato Augusto

For other people named Renato Augusto, see Renato Augusto (disambiguation). Brazilian footballer (born 1988) In this Portuguese name, the first or maternal family name is Soares de Oliveira and the second or paternal family name is Augusto. Renato Augusto Augusto with Brazil in 2016Personal informationFull name Renato Soares de Oliveira Augusto[1]Date of birth (1988-02-08) 8 February 1988 (age 36)Place of birth Rio de Janeiro, BrazilHeight 1.86 m (6 ft 1 in) ...

 

Rudolf Querner

German Nazi, Higher SS and Police Leader, SS-Obergruppenführer Rudolf Querner, 1940 Rudolf Querner (10 June 1893 – 27 May 1945) was a German SS functionary during the Nazi era. He served as the Higher SS and Police Leader in Austria and Germany and was responsible for the evacuations and death marches from concentration camps at the end of the war. Arrested by the Allied authorities, he committed suicide in prison. Early life Querner, the son of a manor owner, was born in Lehnsdorf near Ka...

 

Satrio Tjai

Satrio Tjai (lahir 03 Agustus 1983) adalah salah satu mantan Managing Director Corporate Affairs Rajawali Corpora. Kehidupan Satrio Tjai bekerja di PricewaterhouseCoopers Indonesia sejak 2004. Ia bergabung dengan Grup Rajawali sejak 2009. Pendidikan Universitas Tarumanagara (2000-2004) Universitas Indonesia (2005-2006) Jabatan Assurance Assistant Manager PT PricewaterhouseCoopers Indonesia (2004-2009) KPI and Performance Improvement Manager PT Rajawali Corpora (2009-2010) Personal Assistant t...

Black Mountains (North Carolina)

Mountain range in western North Carolina, US Black MountainsThe Black Mountains immersed in a snowstormHighest pointPeakMount MitchellElevation6,684[1] ft (2,037 m)Coordinates35°45′53″N 82°15′55″W / 35.76472°N 82.26528°W / 35.76472; -82.26528GeographyBlack Mountains CountryUnited StatesStateNorth CarolinaParent rangeBlue Ridge MountainsGeologyOrogenyAlleghenian The Black Mountains are a mountain range in western North Carolina, in the...

 

New Union Party

United States political party New Union Party FounderJeffrey MillerFounded1980Dissolved2005Merger ofLSRNew Unionist groupIdeologyDe LeonismPolitical positionLeft-wingPolitics of the United StatesPolitical partiesElections The New Union Party was a De Leonist political party based primarily in the U.S. state of Minnesota from 1980 to 2005. Its ideology was primarily based on the ideas of Daniel De Leon. According to De Leonist theory, militant industrial unions are the vehicle of cla...

 

Legenda Minangkabau

Tradisi adu kerbau di Sumatera Barat, 1932–1934. Legenda Minangkabau menceritakan kisah asal usul nama Minangkabau. Menurut legenda ini, nama Minangkabau berasal dari gabungan dua kata, minang (menang) dan kabau (kerbau). Kisah Legenda ini menceritakan tentang perselisihan wilayah antara penduduk di wilayah Sumatera Barat sekarang dengan penguasa pendatang dari negeri seberang. Untuk menghidari perang, penduduk setempat mengusulkan agar pertempuran dilakukan secara simbolis dengan kerbau pi...

Virginia Department of Transportation

State government agency in Virginia Virginia Department of Transportation (VDOT)Agency overviewFormed1906; 118 years ago (1906)Preceding agenciesVirginia Department of Highways (VDH) (1927-1974)Virginia Department of Highways and Transportation (VDHT) (1974-1986)TypeDepartmentJurisdictionCommonwealth of VirginiaHeadquarters1401 E. Broad Street, Richmond, Virginia, 23219[1]37°32′16″N 77°25′48″W / 37.53778°N 77.43000°W / 37.53778; -7...

 

Drishyam 2 (2022 film)

2022 film directed by Abhishek Pathak For the original film made in Malayalam that was released in 2021, see Drishyam 2. Drishyam 2Theatrical release posterDirected byAbhishek PathakWritten byScreenplay: Aamil Keeyan Khan Abhishek Pathak Story byJeethu JosephBased onDrishyam 2by Jeethu JosephProduced byBhushan KumarKrishan KumarKumar Mangat PathakAbhishek PathakStarring Ajay Devgn Akshaye Khanna Tabu Shriya Saran CinematographySudhir K. ChaudharyEdited bySandeep FrancisMusic byDevi Sri Prasad...

 

Rumbia

Untuk arti yang lain, lihat Rumbia (disambiguasi). Rumbia Kebun rumbia.Darmaga, Bogor. Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae (tanpa takson): Tracheophyta (tanpa takson): Angiospermae (tanpa takson): Monokotil (tanpa takson): Komelinid Ordo: Arecales Famili: Arecaceae Genus: Metroxylon Spesies: M. sagu Nama binomial Metroxylon saguRottb.[1] Sinonim Metroxylon hermaphroditum Hassk. Metroxylon micracanthum Mart. Metroxylon sago K.D.Koenig Sagus inermis Roxb. Sagus rumphii Willd. Sele...

生殖

セイロンベンケイ（Kalanchoe pinnata）の葉縁に沿って新しい個体が生まれる。手前の小さな株の高さは約1 cm (0.4 in)。「個体」という概念は、この無性生殖の過程によって明らかに拡張される。 生殖（せいしょく、英: reproduction, or procreation）は、新しい個体の生物、すなわち「子孫（英語版）」が「親」または両親から生み出される生物学的な過程である。生殖�...

 

1998 in the sport of athletics

1998 in athleticsMajor world eventsWorld ChampionshipsWorld Indoor ChampionshipsIAAF Athletes of the YearHaile GebrselassieMarion Jones← 1997 1999 → Overview of the events of 1998 in the sport of athletics Years in the sport of athletics ← 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 → 1998 in sports Air sports American football Aquatic sports Association football Athletics Australian rules football Badminton Baseball Basketball Canadian football Chess Climbing Combat sports Sumo Cricke...