Puchar Świata w Rugby 2015 – ósmy Puchar Świata, zawody o randze mistrzostw świata w rugby union rozgrywane co cztery lata. Turniej w dniach od 18 września do 31 października2015 roku przeprowadzany był w Anglii, która pokonała kandydatury Japonii, Włoch i RPA. Mecze zostały rozegrane na dwunastu angielskich stadionach oraz na Millennium Stadium w Cardiff.
Wybór organizatora
Wstępne głoszenia związków rugby chętnych do zorganizowania zarówno tego turnieju, jak i kolejnego, były przyjmowane przez IRB do 15 sierpnia 2008 roku. Na tym etapie żadne szczegóły nie były wymagane, toteż zgłosiła się rekordowa liczba dziesięciu państw: Anglia, Australia, Irlandia, Jamajka, Japonia, Rosja, RPA, Szkocja, Walia i Włochy, przy czym Jamajka i Rosja zgłosiły swe zainteresowanie jedynie turniejem w roku 2019[1]. W listopadzie tegoż roku IRB, z uwagi na kryzys ekonomiczny, ogłosiła, iż minimalna opłata na jej rzecz za zorganizowanie turnieju zostanie zmniejszona ze stu do osiemdziesięciu milionów funtów, zapowiedziała także wprowadzenie systemu podziału zysków uzyskanych ponad tę kwotę[2].
Z ośmiu federacji, które złożyły wstępne zgłoszenia, cztery przedstawiły oficjalne wnioski w wyznaczonym terminie 8 maja 2009[3], a kilka dni później zaprezentowały swoje kandydatury[4]. Irlandia wycofała się z kandydowania ze względów finansowych spowodowanych przez światowy kryzys[5], Szkocja natomiast nie znalazła współorganizatora, nie mając potrzebnej infrastruktury[6]. Australijczycy odpadli z rywalizacji nie mogąc zagwarantować wymaganego przez organizatorów wyniku finansowego – 80 mln funtów wpływu do kasy IRB[7]. Walijczycy wycofali swoją kandydaturę popierając Anglików w zamian za zorganizowanie kilku meczów w Cardiff[8].
Pozostałe cztery związki zagwarantowały sobie wsparcie rządów. RPA argumentowała swoją kandydaturę dużymi tradycjami rugby, pewnością zorganizowania rentownej imprezy oraz już gotową infrastrukturą, przygotowaną na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010[9][10]. Atutem Włochów miała być relatywnie nieduża odległość dla kibiców z Wysp Brytyjskich i Francji, duże stadiony, w tym jeden udostępniony przez Francuzów w Marsylii oraz sygnalizowaną przez IRB chęcią rozegrania turnieju w kraju rozwijającym się pod względem rugby[11][12]. Podobnie przedstawiała swoją kandydaturę Japonia – byłby to pierwszy Puchar Świata rozegrany w Azji, z meczami planowanymi również w Hongkongu i Singapurze, przez kraj z rozbudowaną infrastrukturą i doświadczeniem w organizacji największych sportowych imprez[9][13]. Anglia ostatecznie przedstawiła samodzielną kandydaturę[14][15], rozważając wcześniej wspólny wniosek wraz z krajami celtyckimi[16].
Rugby World Cup Limited, zarządzająca organizacją turniejów o Puchar Świata, 30 czerwca 2009 roku zarekomendowała Zarządowi IRB w swoim raporcie Anglię i Japonię jako potencjalnych gospodarzy kolejnych dwóch Pucharów Świata[17]. Argumentowała to maksymalizowaniem zysków w roku 2015 i możliwością zorganizowania wówczas kolejnego Pucharu Świata w regionie ważnym z punktu widzenia rozwoju dyscypliny[18]. Potwierdzająca tę rekomendację decyzja o przyznaniu Anglii i Japonii organizacji turniejów odpowiednio w 2015 i 2019 zapadła stosunkiem głosów 16 do 10 i została ogłoszona przez przewodniczącego IRB, Bernarda Lapasseta, w Dublinie 28 lipca 2009 roku[19].
Informacje ogólne
W kwietniu 2013 roku rozpoczęto proces wyboru baz dla uczestniczących w turnieju reprezentacji. Powinny one mieścić hotel, basen, siłownię i dwa obiekty treningowe – kryty i na otwartym powietrzu. Ponad osiemdziesiąt ośrodków złożyło aplikacje, a spośród nich zostanie wybranych około pięćdziesięciu, które zostały następnie przedstawione zespołom[20][21][22]. Wstępną selekcję przeszło sześćdziesiąt pięć kandydatur[23], a ostatecznie pod koniec sierpnia 2014 roku wybrano czterdzieści jeden[24][25][26]. Zespoły miały przybywać do Anglii pomiędzy 9 a 16 września[27], a na każdy z nich czekała przygotowana ceremonia powitalna[28].
Na początku września 2013 roku organizatorzy zaprezentowali design[29], a w połowie sierpnia roku następnego samą oficjalną piłkę turniejową[30] przygotowaną przez firmę Gilbert, dla której miał być to już szósty turniej w tej roli[31][32]. We wrześniu 2013 roku podany został orientacyjny harmonogram sprzedaży i zakres cen biletów – od 7 funtów za ulgowy bilet na mecze fazy grupowej do 715 GBP za najdroższą wejściówkę na finał[21]. Zgodnie z zapowiedziami w listopadzie tego roku potwierdzono rozpiętość cenową wejściówek i ramowy plan ich sprzedaży, a także szczegółowe ceny biletów na każde ze spotkań – podkreślając, iż spośród 2,3 miliona biletów ponad milion będzie dostępnych w cenie poniżej 100 GBP[33][34]. Po sprzedaży pakietów meczowo-hotelowo-wycieczkowych[35] i półmilionowej puli wejściówek dla lokalnych klubów rugby z Anglii i Walii we wrześniu 2014 roku rozpoczęły się zapisy na zakup biletów dla szerokiej publiczności[36][37][38]. Mimo iż do dyspozycji było około miliona wejściówek[39], ponadpięciomilionowy popyt znacznie przekroczył podaż i w każdym z 48 spotkań przynajmniej w jednej grupie cenowej bilety musiały zostać przydzielone metodą losowania, a w dwudziestu trzech we wszystkich[40][41]. Pozostałe bilety, w liczbie około trzystu tysięcy, trafiły do sprzedaży w listopadzie 2014 roku z priorytetem dla osób, które nie miały szczęścia we wcześniejszym losowaniu[42]. W tej turze rozeszło się sto pięćdziesiąt tysięcy, reszta zaś pozostała dostępna aż do ich wyprzedania[43]. Organizatorzy dodatkowo rozpoczęli kampanię zniechęcającą do zakupu biletów od nieautoryzowanych dystrybutorów[44], zapowiedziano także utworzenie platformy do wymiany lub odsprzedaży biletów po cenie zakupu[45]. Uruchomiona ona została w marcu 2015 roku[46] i w kolejnych miesiącach pojawiały się na niej bilety pochodzące ze zwrotów od komerycyjnych partnerów, zmian w konfiguracji stadionów powiększających ich pojemność oraz od osób pragnących je odsprzedać[47][48][49][50][51][52][53]. Design biletów został zaprezentowany w czerwcu 2015 roku: w pięciu wariantach prócz Pucharu Webba Ellisa zawierający podobizny czterech zwycięskich kapitanów – Johna Ealesa, Francois Pienaara, Martina Johnsona i Richiego McCaw – oraz Jonny’ego Wilkinsona wykonującego zwycięskiego dropgola w finale edycji 2003[54]. Pomimo zapewnienia przez organizatorów platformy do odsprzedaży biletów i ostrzeżeń o możliwym niehonorowaniu wejściówek zakupionych od nieautoryzowanych sprzedawców ich ceny na rynku wtórnym osiągały ceny nawet ponad stukrotnie wyższe od nominalnych ściągając krytykę opozycji na gabinet Davida Camerona za niezablokowanie możliwości takiej odsprzedaży podobnie jak to było w przypadku Letnich Igrzysk Olimpijskich 2012 i Igrzysk Wspólnoty Narodów 2014[55][56][57][58]. City of London Police dodatkowo na początku września 2015 roku odkryła, że w obiegu pojawiły się podrobione bilety[59], ostrzegała także, żeby fani nie dali naciągnąć się na scam[60].
Na turnieju zjawić się miało 920 graczy i działaczy, dwa tysiące dziennikarzy prasowych i fotografów, tysiąc osób obsługi telewizyjnej i radiowej oraz ponad sześćdziesięciu arbitrów i innych oficjeli. Dla potrzeb zawodników przygotowane zostało 740 pokojów hotelowych i 151 tysięcy posiłków, zaś obsługiwać ich miało łącznie 1100 osób. W czasie turnieju potrzebne było 1400 piłek, dwadzieścia bramek, dwieście podstawek do kopów, sto rowerów treningowych, dwieście worków do trenowania szarży oraz dwadzieścia maszyn do treningu młyna. Infrastruktura techniczna objęła zaś 11 kilometrów światłowodów i 42 kilometry przewodów miedzianych, zaś w sprawnym przeprowadzeniu turnieju pomagało 6000 wolontariuszy[61]. Rekrutacja wolontariuszy rozpoczęła się w marcu 2014 roku, a trzy czwarte z nich miało pochodzić z angielskich i walijskich klubów rugby[62]. Wstępnie zgłosiło się około dwudziestu tysięcy chętnych, a ich kwalifikacje były sprawdzane w drugiej połowie roku 2014[63]. Dodatkowo ponad setka młodych graczy nominowanych przez swoje kluby otrzymała szansę na uczestniczenie w tym wydarzeniu jako część tzw. ball teams[64].
Organizatorzy uruchomili także dodatkowe inicjatywy takie jak Posts in the Parks[65], strefy dla fanów[66], kampanię informującą o możliwych problemach komunikacyjnych w meczowych dniach[67] czy objazd Pucharu Webba Ellisa po kraju[21][68] oraz świecie[69][70]. Dzieciom rugby miał zaś przybliżyć Baranek Shaun[71]. Honorowym prezydentem komitetu organizacyjnego został książę Harry[72].
W połowie listopada 2014 organizatorzy opublikowali przygotowany przez EY raport dotyczący wpływu turnieju na gospodarkę. Szacowany był on na 2,2 mld GBP, z czego blisko miliard miałby przełożyć się na wzrost PKB[73], wartości te były w zgodzie z raportem zamówionym w Deloitte przez IRB w roku 2008[74][75].
W tych zawodach – po raz pierwszy w dużym turnieju rugby – została zastosowana znana m.in. z tenisa czy siatkówki technologia Hawk-Eye. Wspomóc miała ona w podejmowaniu decyzji zarówno TMO, jak i meczowych komisarzy odpowiedzialnych za karanie zawodników grających sprzecznie z fair play oraz personel medyczny monitorujący urazy głowy. Jej debiut nastąpił w rozegranych pod koniec sierpnia 2015 roku przedturniejowych meczach międzynarodowych[76][77][78][79].
Terminarz
W maju 2012 roku IRB ustaliła ramy czasowe turnieju – mecz otwarcia zaplanowany został na 18 września, a finał na 31 października 2015 roku na Twickenham Stadium[80]. Rok później, wraz z ogłoszeniem listy stadionów, przedstawiono terminarz zawodów – faza grupowa trwać będzie od 18 września do 11 października, mecze ćwierćfinałowe odbędą się w dniach 17 i 18 października, półfinały w dniach 24 i 25 października, mecz o trzecie miejsce rozegrany zostanie 30 października, finał zaś dzień później[81][82]. Zgodnie ze wcześniejszymi zapowiedziami[21] w listopadzie 2013 roku ogłoszono godziny rozpoczęcia meczów[83][84], które następnie uległy nieznacznym zmianom[85].
W turnieju głównym uczestniczyć będzie dwadzieścia zespołów. Automatyczny awans uzyskało dwanaście drużyn, które w swoich grupach Pucharu Świata w Rugby 2011 zajęły jedno z trzech pierwszych miejsc[86]. O pozostałe osiem miejsc zostały rozegrane kilkustopniowe eliminacje.
Podczas spotkania szefów związków rugby najlepszych zespołów świata 10 października 2011 delegaci jednogłośnie wyrazili poparcie dla utrzymania takiej samej liczby zespołów i systemu rozgrywek jak w trwającej wówczas edycji. Rekomendacje to zostały przekazane do IRB, który miał podjąć decyzje dotyczące tych kwestii po zakończeniu Pucharu Świata 2011[87].
Na początku stycznia 2012 roku RWCL ogłosiła, iż oficjalne decyzje odnośnie do kwalifikacji zostaną ogłoszone w marcu[88], natomiast te dotyczące potwierdzenia dat turnieju, stadionów i rozstawienia drużyn do końca tegoż roku[89].
W marcu 2012 roku został ogłoszony schemat kwalifikacji, w których o osiem miejsc rywalizowało osiemdziesiąt reprezentacji z sześciu zamieszkanych kontynentów, które w sumie rozegrały 184 mecze[90][91]. Rozpoczęły się one w marcu 2012 roku meczem pomiędzy Meksykiem a Jamajką sędziowanym przez arbitra finału poprzedniego turnieju, Craiga Jouberta[92], zakończyły zaś drugim meczem barażowym Urugwaj–Rosja w październiku 2014 roku[93].
Automatycznie zakwalifikowane drużyny zostały podzielone na trzy koszyki według rankingu IRB przygotowanego po zakończeniu serii testmeczów, które odbyły się w listopadzie i na początku grudnia 2012 roku[94][95], w pozostałych dwóch koszykach znajdowały się natomiast zespoły, które walczyły w kwalifikacjach[96].
Transmitowane w Internecie losowanie grup turnieju głównego odbyło się 3 grudnia 2012 roku w Londynie. W jego wyniku powstały cztery grupy. Potwierdzono jednocześnie, iż system rozgrywek nie ulegnie zmianie w porównaniu z Pucharem Świata 2011[97].
Każda reprezentacja uczestnicząca w turnieju mogła wystawić drużynę składającą się z trzydziestu jeden zawodników. Termin przesyłania składów do World Rugby upłynął 31 sierpnia 2015 roku. Po tym terminie zgłoszony gracz mógł być zastąpiony za zgodą World Rugby jedynie w przypadku kontuzji. Raz zastąpiony zawodnik nie mógł ponownie zagrać w turnieju, a zastępujący go gracz uprawniony był do wzięcia udziału w meczu po upływie 48 godzin.
Sędziowie
W kwietniu 2015 roku World Rugby podała listę arbitrów wyznaczonych do sędziowania zbliżającego się turnieju[98], tydzień przed turniejem wyznaczono także osoby odpowiedzialne za utrzymywanie dyscypliny i karanie za nieprzestrzeganie zasad gry[99]. Przydzielenie sędziów do meczów fazy grupowej nastąpiło 1 lipca tegoż roku[100][101].
Po oficjalnej decyzji przyznającej Anglii organizację Pucharu Świata RFU przedstawił wstępną listę stadionów, na których miałyby odbywać się mecze mistrzostw. Wybrano jedenaście angielskich obiektów i jeden w Walii[102]. Przeniesienie niektórych spotkań do Cardiff RFU argumentowało pojemnością tamtejszego stadionu i lepszą dostępnością dla publiczności z zachodniej części Anglii. Konieczne w tym wypadku było wyrażenie zgody przez IRB[103], którą otrzymano w maju 2009 roku[104]. Dwa z tych stadionów były narodowymi stadionami rugby (Twickenham i Millennium Stadium), kolejne dwa klubowymi stadionami rugby (Welford Road Stadium i Kingsholm Stadium), a pozostałe służyły przede wszystkim do rozgrywania meczów piłki nożnej[105]. Zgodnie ze wstępnymi założeniami, wszystkie stadiony miały gościć mecze w fazie grupowej, a w fazie pucharowej finał, obydwa półfinały i jeden z ćwierćfinałów miały się odbyć na Twickenham, jeden ćwierćfinał na Wembley, a dwa pozostałe na Millennium Stadium, na Emirates Stadium natomiast mecz o trzecie miejsce[106].
Kwalifikacja do ćwierćfinałów oraz automatycznie kwalifikuje się do Pucharu Świata 2019
Odpada z dalszych rozgrywek, ale automatycznie kwalifikuje się do Pucharu Świata 2019
Odpada z dalszych rozgrywek
Dwadzieścia zespołów uczestniczących w Pucharze Świata podzielonych zostało podczas losowania 3 grudnia 2012 roku na cztery grupy liczące po pięć drużyn. O awansie do ćwierćfinału dwóch najlepszych z każdej grupy drużyn decydowała suma punktów zgromadzonych w czterech meczach rozgrywanych w grupie systemem kołowym. Zwycięzca meczu zyskiwał cztery punkty, za remis przysługiwały dwa punkty, porażka nie była punktowana, a zdobycie przynajmniej czterech przyłożeń lub przegrana nie więcej niż siedmioma punktami premiowana była natomiast punktem bonusowym. W przypadku równej liczby punktów, o tym, która drużyna zostanie wyżej sklasyfikowana decydowało kolejno[128]:
wynik meczu pomiędzy zainteresowanymi drużynami;
lepsza różnica punktów zdobytych i straconych we wszystkich meczach grupowych;
lepsza różnica przyłożeń zdobytych i straconych we wszystkich meczach grupowych;
liczba punktów zdobytych we wszystkich meczach grupowych;
liczba przyłożeń zdobytych we wszystkich meczach grupowych;
,_8_August_2012.jpg)
