Maʻa Nonu (ur. 21 maja 1982 w Wellington) – nowozelandzki rugbysta samoańskiego pochodzenia, grający na pozycji środkowego ataku, reprezentant kraju. Zdobywca Pucharu Świata w Rugby w 2011 i triumfator IRB Sevens World Series w sezonie 2003/2004.
Kariera klubowa
Grać w rugby zaczął w wieku czterech lat w Oriental Rongotai RFC, w którym grali również jego ojciec i starsi bracia, i po ukończeniu Rongotai College[1], gdzie występował w pierwszej drużynie[2], powrócił do gry w tym klubie[3][4]. W jego barwach sporadycznie występuje przez całą karierę, gdy pozwalają mu na to jego profesjonalne zobowiązania[5][6][7].
W 2002 roku zadebiutował w drużynie Wellington Lions w krajowych rozgrywkach National Provincial Championship, natomiast w następnym sezonie znalazł się również w składzie Hurricanes reprezentującego tę prowincję w Super 12[2]. Swój pierwszy występ zanotował w inauguracyjnej rundzie rozgrywek w meczu przeciwko obrońcom tytułu – Crusaders, zaliczając przyłożenie[8] i powtórzył ten wyczyn również w kolejnym meczu[9]. W obydwu klubach rywalizował o miejsce w składzie z takimi zawodnikami jak Conrad Smith i Tana Umaga, do którego był często porównywany[10][11][12]. Powodowało to częste zmiany pozycji zawodnika, który grał zarówno jako skrzydłowy, jak i na obydwu pozycjach środkowego ataku[2][13]. W 2005 roku na siedem meczów został kapitanem Wellington[14][15], a w 2006 roku był w składzie, który doprowadził Hurricanes do jedynego w historii klubu finału Super 14. Mecz, ironicznie nazwany Goryle we mgle[16], rozegrany został w trudnych warunkach atmosferycznych, a górą z niego wyszli gracze Crusaders[17].
Podczas dziesięciu lat gry w Wellington jego drużyna sześciokrotnie gościła w finale NPC – w latach 2003-2009 opuszczając tylko finał z 2005 – nie wygrywając jednak żadnego z tych pojedynków. Dodatkowo 20 września 2008 roku zdobyła pierwszy raz od dwudziestu sześciu lat Ranfurly Shield wygrywając mecz z Auckland[18], w kolejnym roku tracąc to trofeum na rzecz Canterbury[19].
W sezonie 2009 Super 14 znalazł się na czele listy zawodników z największą ilością przyłożeń[20], a w marcu 2011 jako trzeci w historii gracz Hurricanes przekroczył barierę stu meczów rozegranych dla tej drużyny[21]. W czerwcu 2011 szefostwo Hurricanes ogłosiło, że nie przedłuży umowy z zawodnikiem na kolejny sezon[22]. Łączony był z przejściem do Chiefs[23], jednak na początku lipca Nonu podpisał dwuletni kontrakt z drużyną Blues z Auckland, zawierający klauzulę pozwalającą zawodnikowi na kilkumiesięczne występy w japońskim klubie Ricoh Black Rams[24]. Pod koniec 2011 roku oficjalnie ogłoszono, że mimo odejścia z Hurricanes gracz pozostanie związany z podlegającym im klubem Wellington Lions[25]. W Japonii Nonu opuściwszy tylko jeden mecz[26] wystąpił w dwunastu spotkaniach[27] swojej drużyny zdobywając sześć przyłożeń[28][29], zespół natomiast zajął miejsce w środku ligowej tabeli i odpadł w eliminacjach do All-Japan Rugby Football Championship 2011/2012.
Dla Blues Nonu zadebiutował w trzeciej kolejce sezonu 2012[30], jednak podobnie jak rok wcześniej zarówno drużyna, jak i zawodnik, nie zachwycali formą[31]. Postanowił zatem zmienić zespół, aktywując opcję odejścia po jednym sezonie, i związał się z Highlanders[32][33]. W Highlanders zaliczył kolejny sezon słabych występów podkreślonych kontuzjami oraz żółtymi i czerwonymi kartkami, zyskał też opinię gracza kontrowersyjnego, dzielącego drużynę[34][35][36][37]. Strony nie uzgodniły też przedłużenia umowy[38], następnie okazało się, że żaden z nowozelandzkich zespołów Super Rugby nie był zainteresowany zawodnikiem[39][40]. Kilkumiesięczna epopeja[41][42], podczas której pojawiały się oferty z zagranicy[43][44][45], zakończyła się, gdy w październiku ogłoszono, iż Nonu powróci do Blues podpisawszy dwuletnią umowę[46][47]. Jego pierwszy występ w sezonie 2014 był odkładany z uwagi na rehabilitację po operacji kostki[48][49]. Na boisku pojawił się dopiero w połowie marca[50], wkrótce jednak błysnął formą znaną z reprezentacji[51]. Odejście trenera Marka Hammetta otworzyło zawodnikowi powrót do zespołu Hurricanes, podpisał zatem umowę na występy w sezonie 2015[52][53]. Jego usługami już po tym terminie były zainteresowane kluby z Anglii, Francji i Japonii[54][55], a w grudniu 2014 roku ogłoszono, iż od sezonu 2015/2016 Nonu zasili szeregi RC Toulonnais[56][57].
Kariera reprezentacyjna
W kadrze narodowej zadebiutował przegranym meczem z Anglią 14 czerwca 2003 roku[58]. Nie znalazł się w składzie na Puchar Trzech Narodów 2003, ale w tym samym roku został powołany na Puchar Świata rozgrywany w Australii[59]. Zagrał tam w trzech meczach, przeciwko reprezentacjom Włoch, Tonga i Kanady, w meczu z tą ostatnią zdobywając swoje pierwsze w karierze międzynarodowej przyłożenie[60][61]. Nie został już wytypowany do gry w fazie pucharowej, natomiast z drużyną rugby siedmioosobowego wygrał IRB Sevens World Series w sezonie 2003/2004[62][63][64][65].
Słabsza forma w Super 12 ponownie spowodowała brak powołania Nonu do reprezentacji na Puchar Trzech Narodów 2004, jednak dobre występy w NPC zaowocowały występami z ławki rezerwowych podczas wygranych listopadowych meczów Nowozelandczyków w Europie. Podobnie w 2005 roku – mimo iż pominięty w składzie na Puchar Trzech Narodów, był częścią drużyny, która w listopadzie zdobyła pierwszy od 1978 roku, a drugi w historii All Blacks, Wielki Szlem po zwycięstwach nad czterema reprezentacjami z Wysp Brytyjskich wychodząc na boisko w trzech z tych meczów[66]. Dodatkowo w trakcie tournée British and Irish Lions po Nowej Zelandii zagrał przeciw nim w dwóch meczach – jako reprezentant Wellington[67] i All Blacks[68].
W 2006 roku konieczność przeprowadzenia operacji po kontuzji kciuka wykluczyła go z występów w reprezentacji w pierwszej połowie sezonu[69], zagrał jednak we wszystkich meczach listopadowej wyprawy kadry narodowej do Europy[70].
Rok 2007 przyniósł, przy wysokiej formie graczy formacji ataku, odsunięcie Nonu od pierwszej reprezentacji, bez szans na grę w Pucharze Świata. Kontuzje podstawowych zawodników spowodowały jego powrót do drużyny narodowej jedynie na dwa mecze z Francją[70][71], następnie dołączył do Junior All Blacks na dwa ostatnie mecze w zwycięskiej kampanii w Pucharze Narodów Pacyfiku, w obu z nich zdobywając po przyłożeniu[72][73]. Rozczarowanie skłoniło go jednak do rozważań nad przejściem do rugby league[2].
W kolejnych latach stał się podstawowym środkowym All Blacks – nie wystąpił tylko w 7 z 55 meczów rozegranych w latach 2008-2011 przez nowozelandzką reprezentację – jedyna dłuższa nieobecność była spowodowana kontuzją[74]. Lata 2008 i 2010 zaowocowały wygranymi w Pucharze Trzech Narodów oraz zdobyciem kolejnych dwóch Wielkich Szlemów w meczach na północnej półkuli[75]. Ponadto Nonu, wspólnie z czterema innymi zawodnikami, zaliczył najwięcej przyłożeń w Pucharze Trzech Narodów 2011[76], a Nowa Zelandia przez te cztery lata utrzymała Bledisloe Cup.
Powołany na Puchar Świata w Rugby w 2011 zawodnik[77] zagrał w sześciu z siedmiu meczów swojej drużyny zdobywając trzy przyłożenia[78]. Jego drużyna pokonała zaś w finale reprezentację Francji 9-8 po dwudziestu czterech latach odzyskując to trofeum[79]. Otrzymał również nominację do nagrody dla najlepszego zawodnika roku 2011 według IRB[80].
Z uwagi na konkurencję ze strony Sonny Billa Williamsa i słabszą formę w sezonie ligowym został pominięty w składach na testmecze w czerwcu 2012 roku[81], były to jednak trzy z sześciu opuszczonych w latach 2012–2013 spotkań. W pozostałych dwudziestu dwóch wychodził na boisko w podstawowym składzie, a Nowozelandczycy w tym czasie wygrali obie edycje The Rugby Championship oraz w drugim z nich jako pierwsza drużyna w epoce profesjonalnego rugby nie odnieśli porażki w roku kalendarzowym[82]. Aktywnie przyczynił się do triumfu w trzymeczowej serii z Anglikami w czerwcu 2014 roku[83], wziął następnie udział w pierwszej połowie zwycięskiego The Rugby Championship 2014, z pozostałych spotkań w sezonie wyeliminowała go bowiem złamana w meczu ze Springboks ręka[84][85].
Przypisy
Bibliografia
Składy reprezentacji Nowej Zelandii
