|
Powstanie w Sarawaku
Powstanie w Sarawaku – konflikt zbrojny toczący się w latach 1962–1990 między siłami bezpieczeństwa Malezji a partyzantami z grup Ludowych Sił Partyzantów Sarawaku i Ludowej Armii Północnego Kalimantanu. Podobnie jak wcześniejsze powstanie malajskie (1948–1960), powstańcy byli głównie Chińczykami przeciwnymi kolonialnym rządom Wielkiej Brytanii, a następnie przyłączeniu Sarawaku do nowo utworzonej Federacji Malezji[1]. Rebelia została wywołana wybuchem powstania w Brunei, sprowokowanego przez lewicową Partię Ludową przeciwną uczestnictwu Brunei w Federacji Malezji[2]. Do 1965 roku partyzanci byli wspierany przez rząd Sukarno z Indonezji, który prowadził politykę konfrontacji indonezyjsko-malezyjskiej. Jednak po zakończeniu konfrontacji, indonezyjskie siły zbrojne rozpoczęły współpracę z rządem Malezji przeciwko dotychczasowym sprzymierzeńcom z ruchu rebelianckiego[2]. Rebelia zakończyła się podpisaniem porozumienia pokojowego w dniu 17 października 1990 roku[3][1]. GenezaRuchy partyzanckie Sarawaku wywodziły się ze zdominowanych przez etnicznych Chińczyków organizacji komunistycznych, jak Organizacja Komunistyczna Sarawaku (będącej lokalnym odpowiednikiem Malajskiej Partii Komunistycznej)[1]. Organizacja liczyła około 24 tys. działaczy[4]. Popularność ruchu komunistycznego związana była z rozpowszechnieniem maoizmu w Sarawaku w latach 40. XX wieku, głównie pośród studentów. Wpływy maoistowskie pojawiły się również w ruchu robotniczym, związkach zawodowych, chińskojęzycznych mediach oraz w powstałej w czerwcu 1959 roku Zjednoczonej Ludowej Partii Sarawaku będącej pierwszą partią polityczną działającą w Sarawaku (skupiała ona w swoich szeregach głównie Chińczyków)[5]. Celem ruchu maoistowskiego w Sarawaku było przede wszystkim uzyskanie niepodległości i likwidacja kolonializmu, innym postulatem było ustanowienie społeczeństwa komunistycznego. Taktyką maoistów było stworzenie „jednolitego frontu” antybrytyjskiego wraz z innymi grupami lewicowymi i antykolonialnymi[6]. PrzebiegPowstanie w Sarawaku rozpoczęło się po wybuchu rebelii na Brunei w 1962 roku (choć grupy maoistowskie przeprowadziły pierwszy antybrytyjski atak już w kwietniu 1952 roku). Z siłami kolonialnymi starły się Ludowe Siły Guerilli Sarawaku i Ludowa Armia Północnego Kalimantanu stawiające sobie za cel utworzenie niepodległego Północnego Kalimantanu, (Kalimantan). Dzięki polityce prezydenta Indonezji Sukarno, który miał z ówczesną kolonialną Malezją złe relacje, partyzanci zyskali pomoc indonezyjską. Około 700-800 młodych Chińczyków, których dotknęły represje ze strony rządu, uciekło do indonezyjskiego Kalimantanu, gdzie przeszli szkolenie militarne[7]. Od tamtego czasu organizacje niepodległościowe Sarawaku działały z terenów indonezyjskich. Sytuacja zmieniła się w 1965 roku, gdy dyktatorską władzę w Indonezji objął Suharto, który usunął z kraju separatystów oraz rozpoczął walkę przeciwko nim[8]. W 1966 roku rząd Malajów zaoferował rebeliantom amnestię, jednak z oferty skorzystało tylko około 40 partyzantów[9]. W ciągu pierwszej połowy lat 70. wojska rebelianckie zostały w dużej mierze rozbite, a rząd przekonał kilka grup powstańczych do złożenia broni. Po udanych negocjacjach w 1989 roku, w wyniku których zakończyło się drugie powstanie malajskie, rebelianci z Sarawaku zgodzili się na rozmowy z rządem. Porozumienie pokojowe podpisano w 1990 roku i tym samym zakończyła się trwająca od początku lat 60. separatystyczna rebelia na wyspie[1]. Przypisy
Bibliografia
Information related to Powstanie w Sarawaku |
||||||||||||||||||||||||||
