PROFILPELAJAR.COM

Konflikt laotański
	zimna wojna, wojny indochińskie
Czas	9 listopada 1953 – 2 grudnia 1975
Terytorium	Laos
Wynik	zwycięstwo komunistów,; utworzenie Laotańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej
Strony konfliktu
Pathet Lao; DR Wietnamu; Wsparcie:; Chiny; ZSRR; Korea Północna	Królestwo Laosu; Stany Zjednoczone; Wietnam Południowy; Tajlandia; Wsparcie:; Filipiny; Tajwan
Siły
48 000 (1970); 3000	50 000 (1954); 21 000 (1963)
Straty
ponad 3000 zabitych	15 000 zabitych
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Konflikt laotański^[1] – długotrwała wojna domowa w Laosie. Wojna rozegrała się pomiędzy partyzantką Pathet Lao a rządem królewskim. Obie strony zostały poparte przez sąsiednie państwa.

Geneza konfliktu

Osobny artykuł: I wojna indochińska.

Duży wpływ na sytuację w Laosie miały wydarzenia z lat 40. w sąsiednim Wietnamie. Już w 1945 roku działacze partyzanckiego Việt Minhu ogłosili utworzenie formalnie niepodległej Demokratycznej Republiki Wietnamu co umożliwiła kapitulacja okupującego ten kraj mocarstwa japońskiego^[2]. Tendencje niepodległościowe stały się coraz bardziej aktywne w samym Laosie jednak tamtejszy monarcha Sisavang Vong nie dysponował środkami które pomogłyby utrzymać niepodległość na wypadek interwencji Francji, której Indochiny (Laos, Kambodża i Wietnam) pozostawały kolonią. Jako że rząd królewski nie był zainteresowany niepodległością coraz więcej poparcia zdobywała Komunistyczna Partia Indochin która od lat 30. miała w swoim kraju własne sekcje. Już w 1945 roku do Laosu ponownie wkroczyły francuskie siły zbrojne^[3], w odpowiedzi, w październiku, przedstawiciele laotańskiego ruchu nacjonalistycznego o nazwie Lao Issara (Wolny Laos) utworzyli rząd Laosu w skład którego weszli trzej wykształceni w Europie książęta: Phetsarath Ratanavongsa, Souvanna Phouma i Tiao Souphanouvong^[4]. Zbrojna rebelia rozpoczęła się od buntu wietnamskich mieszkańców miasta Savannakhét. Książę Souphanouvong przejął wówczas dowództwo nad oddziałem partyzantów uzbrojonych w broń przejętą od lokalnej milicji. Francuska misja wojskowa w obliczu coraz większych strat została eskortowana z Laosu do Tajlandii przez oddziały chińskiego Kuomintangu. Ruch Lao Issara mimo ewakuacji Francuzów nie zdołał przejąć władzy w całym Laosie – wojska chińskich narodowców zajęły część obszarów, tereny na północnym wschodzie trafiły pod kontrolę Việt Minhu a na południu Francuzi przekazali spore obszary w posiadanie sprzyjającego im księcia Boun Ouma. Rok później rozpoczął się ponowny podbój Laosu przez Francję^[3]^[5].

Siły Lao Issara zostały pokonane przez wojsko francuskie do września 1946 roku a jego przywódcy udali się na emigrację do Bangkoku w Tajlandii. Część działaczy która pozostała w kraju sprzymierzyła się z Wietnamczykami z Północy i założyła nową organizację nacjonalistyczną o nazwie Pathet Lao, która na terenie Wietnamu założyła swoje bazy szkoleniowe. 11 maja 1947 roku król Sisavang Vong nadał Laosowi konstytucję według której kraj stał się formalnie niepodległy w praktyce pozostając jednak częścią Unii Francuskiej. Król rozpoczął organizację państwa i ustanowił Królewską Armię Laosu pozbawionej jednak oficerów i broni^[6]. W rezultacie rząd królewski musiał liczyć na pomoc wojska francuskiego^[7]. W opozycji do rządu rozwijał się Pathet Lao który w styczniu 1949 roku utworzył pierwsze oddziały partyzanckie^[8]. Lao Issara w tym samym roku rozpadła się a książę Souphanouvong przybył do Wietnamu, gdzie rozpoczął wspieranie laotańskiego ruchu partyzanckiego^[4]. W sierpniu 1950 roku Souphanouvong został przywódcą ruchu Pathet Lao i jego politycznego skrzydła Neo Lao Hat Sat (Laotański Front Patriotyczny). W kwietniu 1953 roku żołnierze północnowietnamscy i znajdujący się w Wietnamie partyzanci laotańscy dokonali interwencji zbrojnej w Laosie. Na czele wojsk wietnamsko-laotańskich stał generał Võ Nguyên Giáp prowadzący 4000 żołnierzy (w tym 2000 żołnierzy Pathet Lao wiernych Souphanouvongowi). 9 listopada formalnie rozpoczęła się wojna domowa w której wzmocnione po wietnamskiej interwencji oddziały Pathet Lao starły się z Francuzami i siłami rządowymi. W międzyczasie odbyła się konferencja genewska, która podzieliła Wietnam na Wietnam Północny i Południowy rządzony przez frakcje prozachodnie^[9].

Przebieg wojny

Zobacz też: Zaangażowanie CIA w Laosie.

Od połowy lat 50. coraz większe zaangażowanie w Laosie prowadziły Stany Zjednoczone Ameryki, które za cel postawił sobie niedopuszczenie do władzy partyzantów Pathet Lao. W związku z wycofaniem się Francuzów z Laosu po konferencji genewskiej, Amerykanie rozpoczęli usilne próby modernizacji armii królewskiej Laosu i szkolenie partyzantów Hmongów którzy mieli stać się główną siłą tajnej wojny prowadzonej przez USA przeciwko siłom Pathet Lao. W 1956 roku doszło do zawieszenia broni, a rok później doszło do reorganizacji rządu^[10], w wyniku którego pozwolono na wybory parlamentarne z udziałem lewicy. W konsekwencji, aż jedna trzecia miejsc w parlamencie należała do organizacji sprzyjających Pathet Lao. Na skutek interwencji Amerykanów rząd został zmuszony do ustąpienia a pomoc amerykańska dla króla została zawieszona. Amerykanie zastąpili dotychczasowy umiarkowany rząd rządem konserwatystów, który zgodnie z wolą USA przystąpił do ponownej zbrojnej akcji przeciwko Pathet Lao^[11]. W 1959 roku doszło do ponownej interwencji Północnego Wietnamu w Laosie. Interwencja zakończyła się sukcesem wojsk wietnamskich i sojuszniczych wobec nich grup Pathet Lao które zdołały przejąć kontrolę nad sporymi północnymi obszarami państwa^[12]. Na skutek porażki wojsk królewskich w kampanii, w 1960 roku doszło do puczu wojskowego Konga Le. Celem puczystów według nich samych było doprowadzenie do likwidacji obcych wpływów w Laosie i likwidacja powszechnej korupcji^[13]. Kong Le jeszcze w tym samym roku został odsunięty od władzy przez proamerykańskie oddziały wojska. Kong Le wraz z wiernymi sobie oddziałami wycofał się na prowincje, gdzie zawarł sojusz z Pathet Lao skierowany przeciwko nowemu rządowi^[14]. Pomiędzy 1962 i 1971 rokiem USA dostarczyły władzom Laosu około 500 milionów USD pomocy wojskowej, nie licząc kosztów wyposażenia i wyszkolenia oddziałów paramilitarnych i nieregularnych (partyzantki antykomunistycznej)^[15].

Pod koniec lat 60. wojska Pathet Lao odnosiły kolejne sukcesy militarne rozbijając oddziały królewskie (wspierane przez wojsko amerykańskie i tajskie)^[16]. Pathet Lao wzięło do niewoli na terytorium Laosu pewną liczbę amerykańskich jeńców wojennych, jak np. Davida Hrdlickę^[17]. W 1973 roku po upadku prawicowego rządu doszło do zawarcia koalicji rządowej przez Pathet Lao i neutralistów czyli zwolenników generała Konga Le. Ostateczne zwycięstwo Pathet Lao umożliwił upadek Wietnamu Południowego na skutek wojny wietnamskiej prowadzonej przez Wietkong walczący z wojskiem Południa i amerykańskim. Komuniści wietnamscy wsparli Pathet Lao co przyczyniło się do zakończenia w grudniu 1975 roku okresu długoletniej wojny domowej, likwidacji monarchii i utworzenia Laotańskiej Republiki Ludowo–Demokratycznej. Na czele republiki jako prezydent stanął książę Souphanouvong. Souphanouvong zawarł z socjalistycznym Wietnamem sojusz militarny który pozwolił wojskom wietnamskim na stacjonowanie w kraju do 1988 roku – Wietnamczycy wspomogli likwidację niedobitków wspieranej przez Amerykanów partyzantki Hmongów^[18].

Przypisy

↑ Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek (1996) Leksykon historii XX wieku s. 300
↑ G. Esper (1986), The Eyewitness History of the Vietnam War, s. 6. Ballantine Booksm ISBN 978-0345342942
↑ ^a ^b Shadow War: The CIA's Secret War in Laos. s. 2.
↑ ^a ^b At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 – 1975. s. 7.
↑ War in Laos. s. 5.
↑ Shadow War: The CIA's Secret War in Laos. s. 3–4.
↑ War in Laos. s. 4,5.
↑ Shadow War: The CIA's Secret War in Laos. s. 3.
↑ At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 – 1975. s. 7, 142–143.
↑ Stuart-Fox, Martin, A history of Laos, s. 103.
↑ Martin, s. 105.
↑ General Vang Pao's Last War, New York Times Magazine
↑ At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government 1955–1975. s. 20.
↑ At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government 1955 – 1975. s. 21–25, 27.
↑ Kenneth Conboy: War in Laos 1954-1975. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications, 1994. s.11, ISBN 0-89747-315-9.
↑ Blond Ghost: Ted Shackley and the CIA's Crusaders. s. 154–156.
↑ Rod Colvin, First heroes: the POWs left behind in Vietnam
↑ K. Conboy, War in Laos, s.61.

[1] Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek (1996) Leksykon historii XX wieku s. 300

[2] G. Esper (1986), The Eyewitness History of the Vietnam War, s. 6. Ballantine Booksm ISBN 978-0345342942

[ReferenceA-3] Shadow War: The CIA's Secret War in Laos. s. 2.

[ReferenceB-4] At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 – 1975. s. 7.

[5] War in Laos. s. 5.

[6] Shadow War: The CIA's Secret War in Laos. s. 3–4.

[7] War in Laos. s. 4,5.

[8] Shadow War: The CIA's Secret War in Laos. s. 3.

[9] At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government, 1955 – 1975. s. 7, 142–143.

[10] Stuart-Fox, Martin, A history of Laos, s. 103.

[11] Martin, s. 105.

[12] General Vang Pao's Last War, New York Times Magazine

[13] At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government 1955–1975. s. 20.

[14] At War in the Shadow of Vietnam: U.S. Military Aid to the Royal Lao Government 1955 – 1975. s. 21–25, 27.

[15] Kenneth Conboy: War in Laos 1954-1975. Carrollton, Texas: Squadron/Signal Publications, 1994. s.11, ISBN 0-89747-315-9.

[16] Blond Ghost: Ted Shackley and the CIA's Crusaders. s. 154–156.

[17] Rod Colvin, First heroes: the POWs left behind in Vietnam

[18] K. Conboy, War in Laos, s.61.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

PROFILPELAJAR.COM

Konflikt laotański

Geneza konfliktu

Przebieg wojny

Przypisy

Read other articles:

Stadion Geoffroy Guichard

Zathura

Roman Hubník

Vale (album)

Pierino Bissolotti

Kamorta

Ulvaceae

Avenida La Plata (Buenos Aires Underground)

Thatching

Cam Gigandet

Sainteny

Longshan Temple metro station

The Photograph (2007 film)

Cama

Bateaux Mouches

PNU-282,987

يزدانفر

Palestine Railways

12 Hours of Reims

The Whispering Star