PROFILPELAJAR.COM

Komitet Bezpieczeństwa Państwa
	KDS
	; Odznaka KDS
Państwo	Bułgaria
	Historia
Data sformowania	1944
Data rozformowania	1990
Pierwszy dowódca	Dimo Diczew
	Dane podstawowe
Podporządkowanie	Dyrekcja Milicji Ludowej

Komitet Bezpieczeństwa Państwa (bułg. Комитет за държавна сигурност, KDS), określany potocznie jako Държавна сигурност (Bezpieczeństwo państwowe) – bułgarska policja polityczna, działająca w okresie rządów Todora Żiwkowa.

Historia

Pierwsze struktury odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa utworzono w Bułgarii już w 1925. Na bazie tych struktur w 1944 utworzono specjalny wydział bezpieczeństwa w ramach Dyrekcji Milicji Ludowej (Дирекция на Народната Милиция). Określano go skrótem DS (Държавна сигурност, Bezpieczeństwo państwowe). Kierował nim Dimo Diczew. Zadaniem funkcjonariuszy DS było zdobywanie informacji o charakterze politycznym, ochrona władz partyjno-państwowych i eliminacja tzw. elementów kontrrewolucyjnych. W ramach DS utworzono w 1964 specjalny oddział, pod dowództwem płk Petko Kowaczewa, który miał się zająć eliminacją bułgarskich dysydentów i dezinformacją, co do ich rzeczywistej działalności. Funkcjonariusze DS w latach 80. odegrali kluczową rolę w tzw. procesie odrodzeniowym (bułgaryzacji mniejszości tureckiej). Bułgarskiej policji politycznej przypisywano także zabójstwo pisarza Georgi Markowa niedaleko londyńskiego mostu Waterloo i udział w zamachu na papieża Jana Pawła II w 1981.

W 1990 DS została podzielona na trzy odrębne struktury, zajmujące się wywiadem, ochroną bezpieczeństwa państwa i ochroną przedstawicieli władz Bułgarii. W 1990, zgodnie z rozkazem nr ІV-68 gen. Atanasa Semerdżiewa, ówczesnego ministra spraw wewnętrznych, zniszczono ok. 40% dokumentów, wytworzonych przez DS.

Struktura

Dyrektoriat 1: wywiad zagraniczny
Dyrektoriat 2: Kontrwywiad
Dyrektoriat 3: Kontrwywiad wojskowy
Dyrektoriat 4: Inwigilacja
Dyrektoriat 5: Ochrona władz państwowych
Dyrektoriat 6: Policja polityczna
- wydział 1: kontrola środowisk inteligenckich i artystycznych
- wydział 2: kontrola środowisk uniwersyteckich
- wydział 3: kontrola duchowieństwa, Żydów, Ormian i „białych” Rosjan
- wydział 4: kontrola mniejszości tureckiej i macedońskiej
- wydział 5: kontrola środowisk politycznych (agraryści, socjaldemokraci)
- wydział 6: obserwacja działalności antypartyjnej, w tym środowisk maoistowskich
- wydział 7: analiza informacji
Dyrektoriat 7: Praca informacyjna

Dowódcy KDS

	Imię i nazwisko	Okres pełnienia funkcji
1	Dimo Diczew(inne języki)	1944–1947
2	Rusi Christozow	1947–1949
3	Iwan Rajkow(inne języki)	1949–1951
4	Georgi Kumbilijew(inne języki)	1952–1960
5	Angeł Sołakow	1960–1969
6	Mirczo Spasow	1969–1973
7	Grigor Szopow	1973–1990

Pokłosie

Ocalałe dokumenty DS budzą do dziś poważne kontrowersje w Bułgarii. Stan zachowania dokumentów nie pozwala na przeprowadzenie pełnej procedury lustracji. W 2002 gen. Atanas Semerdżiew został uznany winnym zniszczenia 144 235 teczek osobowych, zgromadzonych w archiwach DS. Następnie orzeczenie to uchylono, a w 2006 wycofano zarzuty^[1].

Przypisy

↑ Bulgaria’s Former Vice President Atanas Semerdzhiev Dies at 90. novinite.com, 8 maja 2015. [dostęp 2020-02-28]. (ang.).

Bibliografia

Jordan Baev, Kostadin Grozev, Bulgaria, [w:] A Handbook of the Communist Security Apparatus, red. Krzysztof Persak i Łukasz Kamiński, Warszawa 2005
TadeuszT. Czekalski TadeuszT., Bułgaria, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2010, ISBN 978-83-7436-252-8, OCLC 751435356 .
Strona internetowa Komisji badającej archiwa byłej KDS

[1] Bulgaria’s Former Vice President Atanas Semerdzhiev Dies at 90. novinite.com, 8 maja 2015. [dostęp 2020-02-28]. (ang.).

[1]