1 Gwardyjska Brygada Pancerna

1-я гвардейская танковая Чертковская дважды ордена Ленина Краснознамённая орденов Суворова, Кутузова и Богдана Хмельницкого бригада имени маршала бронетанковых войск М. Е. Катукова.

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	1941
Rozformowanie	1945
Tradycje
Rodowód	4 Brygada Pancerna
Dowódcy
Pierwszy	płk Michaił Katukow
Ostatni	płk Wasilij Ziemliakow
Działania zbrojne
II wojna światowa operacja wiślańsko-odrzańska walki o Aleksandrów Łódzki bitwa o Białogard
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	Armia Czerwona
Rodzaj wojsk	wojska pancerne
Podległość	8 Gwardyjski Korpus Zmechanizowany
Odznaczenia
, , , , ,

1 Gwardyjska Brygada Pancerna (ros. 1-я гвардейская танковая бригада) – jednostka pancerna Armii Czerwonej z okresu II wojny światowej, uczestniczyła w walkach przeciw najeźdzcom niemieckim m.in. na ziemiach polskich.

1 Gwardyjska Brygada Pancerna (1 BPancGw) została utworzona razkazem z 11 listopada 1941 przez przemianowanie 4 Brygady Pancernej w jednostkę gwardyjską. Jej szlak bojowy w walce z niemieckim najeźdzcą prowadził z rejonu Pokrowskoje m.in. przez Wołokołamsk, Woroneż, Charków, Kijów, Zbaraż, Obertyn, Jarosław, Sandomierz, Puławy, Łódź, Konin, Poznań, Świebodzin, Wejherowo, Rumia, i Sulęcin, a zakończył się w rejonie Fürstenwalde^[1].

W czasie ofensywy styczniowej brygada dowodzona przez płka Abrama Tiemnika o świcie 18 stycznia 1945 z marszu zajęła Aleksandrów Łódzki. Nie czekając na nadejście sił głównych kontynuowała natarcie co spowodowało, że Niemcy zajęli miasto ponownie. W tym czasie 1 BPancGw wchodziła w skład 8 Gwardyjskiego Korpusu Zmechanizowanego^[2].

Pełniąca funkcję zastępcy dowódcy 1 batalionu w 1 Gwardyjskiej Brygadzie Pancernej Ukrainka A. Samysenko poległa w czasie bitwy o Białogard, była weteranką walk w obronie Republiki Hiszpańskiej^[3]. Udział dowódcy 2 batalionu kpt.Władimira Boczkowskiego w bitwie o Białogard doceniły w 1970 władze miasta nadając mu tytuł honorowego obywatela Białogardu^[3].

Dowódcy:

• płk Michaił Katukow (11.11.1941 - 02.04.1942)
• płk Nikołaj Czuchin (02.04.1942 - 18.09.1942)
• płk Władimir Gorełow (18.09.1942 - 05.07.1944)
• ppłk Władimir Mindlin (05.07.1944 - 24.08.1944)
• płk Aleksandr Borodin (24.08.1944 - 25.09.1944)
• płk Abram Tiemnik^[2] (25.09.1944 - 27.04.1945)
• płk Wasilij Ziemliakow (02.05.1945 - 10.06.1945)^[1].

Szefowie sztabu:

• ppłk Paweł Kulbiński (01.11.1941 - 31.03.1942)
• płk Nikołaj Byliński (01.03.1942 - 31.07.1942)
• ppłk Nison Rabinowicz (01.07.1942 - 31.12.1942)
• ppłk Michaił Sołowiew (01.12.1942 - 31.08.1944)
• płk Jewdokim Kaszyrski (01.08.1944 - 10.06.1945)^[1].

• 1 batalion czołgów,
• 2 batalion czołgów,
• 3 batalion czołgów.
• batalion piechoty zmotoryzowanej (Моторизованный батальон автоматчиков) i inne^[4].

• Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.