Woroneż (ros.Воронеж) – miasto obwodowe w Rosji, nad rzeką Woroneż (dopływ Donu). Znajduje się 486 km na południe od Moskwy, przy federalnej magistrali M4 „Don”. Aglomeracja woroneska liczy ponad 1,3 mln mieszkańców, a samo miasto (2020) 1 058 261 mieszkańców[1].
Pod koniec XVII wieku car Piotr I rozkazał zbudować w Woroneżu stocznię rzeczną (Rosja nie posiadała wtedy na południu dostępu do morza). W 1700 roku rozpoczęto budowę pierwszego statku (Predestynacja (1700)), dlatego Woroneż jest znany w Rosji jako „kolebka floty rosyjskiej”. W XVIII wieku Woroneż stał się jednym z większych ośrodków na południu ówczesnej Rosji. Prawa miejskie otrzymał w 1779 roku.
W 1868 roku do miasta doprowadzono kolej. W roku 1919 w okolicach miasta przebiegały ciężkie walki bolszewików z oddziałami białogwardyjskimi. Większość budynków miasta została zniszczona podczas walk radziecko-niemieckich w 1943 roku. W latach 50. XX wieku miasto odbudowano w stylu socrealistycznym.
Gospodarka
Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektronicznego, chemicznego, lekkiego, spożywczego oraz materiałów budowlanych[2].
W 1870 r. w Woroneżu urodził się Marcin Woyczyński, doktor medycyny, pułkownik lekarz Wojska Polskiego. W Woroneżu inżynier chemik Antoni Wołk-Łaniewski ukończył gimnazjum, a rotmistrz Mikołaj Maciejowicz szkołę wojskową. Podczas I wojny światowej Karol Koźmiński zorganizował w Woroneżu Związek Wojskowy Polaków, a internowany w mieście był pisarz Jan Parandowski. Po wojnie był tu więziony przez bolszewików wojskowy Stanisław Magnuszewski. W Woroneżu zmarli:
Joachim Leśniewicz – kapitan wojska polskiego, działacz niepodległościowy, powstaniec listopadowy, po zsyłce na Syberię spędził tu ostatnie lata życia
Aniela Gajewska – szarytka, skazana za pomoc powstańcom styczniowym, zmarła w drodze na zesłanie na Syberię
Artur Hausner – poseł na Sejm II RP, więziony tu przez Rosjan w czasie II wojny światowej
Bohdan de Nisau – działacz socjalistyczny i komunistyczny, inżynier chemik, więziony tu przez Rosjan