Το Πανελλήνιο πρωτάθλημα ελληνορωμαϊκής πάλης διοργανώνεται κάθε χρόνο από την Ελληνική Ομοσπονδία Πάλης (ΕΛΟΠ).
Ιστορικό
Το άθλημα της ελληνορωμαϊκής υπαγόταν αρχικά στον ΣΕΓΑΣ και για πολλά χρόνια περιλαμβανόταν στο πρόγραμμα των Πανελληνίων Αθλητικών Αγώνων. Διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 1906 [1], και τελευταία φορά το 1935.
Το 1935 ιδρύεται η Ελληνική Ομοσπονδία Φιλάθλων Πάλης, Πυγμαχίας, Άρσης Βαρών (Ε.Ο.Φ.Π.Π.Α.Β.) [2] που ξεκινά τη διοργάνωση του πρωταθλήματος από το 1936. Τα αθλήματα της πυγμαχίας (1951) και άρσης βαρών (1972) αργότερα ανεξαρτητοποιήθηκαν, με την ομοσπονδία να έχει από το 1972 υπό την εποπτεία της αποκλειστικά το άθλημα της πάλης.
Πολυνίκης σύλλογος του θεσμού είναι ο ιστορικός Εθνικός Αθηνών με 37 κατακτήσεις σε 78 διοργανώσεις. Ο κάτοχος του τίτλου για το 2024 είναι ο Π.Α.Ο.Κ. καθώς πρώτευσε για όγδοη συνεχόμενη φορά, στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα που έγινε στο κλειστό γυμναστήριο των Τρικάλων.
Κατηγορίες βάρους
Οι παλαιστές αγωνίζονται στις παρακάτω κατηγορίες βάρους:
Το 1982 δημιουργήθηκε το διασυλλογικό πρωτάθλημα, μια διοργάνωση ομαδικού χαρακτήρα. Μάλιστα το ίδιο έτος καταργήθηκε η ομαδική βαθμολογία από το πανελλήνιο πρωτάθλημα, με σκοπό ο πρωταθλητής σύλλογος να αναδεικνύεται πλέον από τη διασυλλογική διοργάνωση. Στην διοργάνωση του 1982 οι αθλητές των συλλόγων κατατάχθηκαν ατομικά ανά κατηγορία βάρους, στα πρότυπα του καθιερωμένου πανελληνίου πρωταθλήματος. Στην διοργανώσεις του 1983 και 1984 οι σύλλογοι αγωνίζονταν σε αναμετρήσεις στα πρότυπα των ομαδικών σπορ με σύνθεση δέκα παλαιστών (ένας για κάθε κατηγορία βάρους). Ο σύλλογος με τις περισσότερες ατομικές νίκες, αναδεικνυόταν νικητής της αναμέτρησης, ενώ υπήρχε και το ενδεχόμενο ισοπαλίας. Ο νικητής μίας αναμέτρησης λάμβανε 3 βαθμούς, ο ηττημένος έναν, ενώ σε περίπτωση ισοπαλίας λάμβαναν από δύο βαθμούς.
Η τελική φάση του πρώτου διασυλλογικού πρωταθλήματος διεξήχθη στις 11 και 12 Δεκεμβρίου 1982[47] με τη συμμετοχή οκτώ συλλόγων ύστερα από προκριματικούς αγώνες που είχαν προηγηθεί. Πρωταθλητής αναδείχθηκε ο Εθνικός Αθηνών με 46 βαθμούς, και ακολούθησαν Παναθηναϊκός (35), Πανελλήνιος (30), Άτλας Καλλιθέας (28), Ηρακλής Θεσ. (21), ΒΑΟ (20), Άρης Θεσ. (18) και Αρχέλαος Κατερίνης (11).
Το 1983 οι οκτώ καλύτεροι σύλλογοι συγκρότησαν την Α΄ Εθνική, χωρισμένοι κατά την προκριματική φάση σε όμιλο νότου (Εθνικός Αθηνών, Άτλας Καλλιθέας, Πανελλήνιος και Παναθηναϊκός) και βορρά (Ηρακλής, ΒΑΟ, Άρης και Αρχέλαος Κατερίνης). Οι δύο πρώτοι από κάθε όμιλο μετείχαν στην τελική φάση που διεξήχθη στις 10 και 11 Δεκεμβρίου[48] στο γυμναστήριο του Πανελληνίου. Ο Άτλας Καλλιθέας αναδείχθηκε πρωταθλητής με 8 βαθμούς, κι ακολούθησαν Εθνικός Αθηνών με 7, Ηρακλής με 6 και ΒΑΟ με 3. Διεξήχθη και πρωτάθλημα Β' Εθνικής. Στην τελική φάση μετείχαν οι Ολυμπιακός, Μίλων, Τρίκκη Τρικάλων, Δημόκριτος Ξάνθης, Ναύαρχος Βότσης, με πρωταθλητή τον Ολυμπιακό. [49]
Το τρίτο διασυλλογικό πρωτάθλημα είχε προγραμματιστεί για το 1984 με τη συμμετοχή 12 συλλόγων στην Α' Εθνική (Εθνικός Γ.Σ., Παναθηναϊκός, Άτλας Καλλιθέας, Πανελλήνιος, Ολυμπιακός, ΑΟΝΣ Μίλων στο νότο και Τρίκκη Τρικάλων, Αρχέλαος Κατερίνης, Δημόκριτος Ξάνθης, Ηρακλής, Άρης, ΒΑΟ στο βορρά). Διεξήχθη μόνο η προκριματική φάση, ενώ η τελική φάση ματαιώθηκε και η διοργάνωση στη συνέχεια καταργήθηκε.
↑Για άγνωστους λόγους, δεν διεξήχθησαν πανελλήνιοι αγώνες μέσα στο ημερολογιακό έτος του 1975. Διεξήχθησαν δύο φόρες μέσα στο 1976, οι πρώτοι τον Φεβρουάριο, και οι δεύτεροι στα τέλη Νοέμβρη.
↑Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας "Ριζοσπάστης" (6/12/1983 σελίδα 10) οι αγώνες που αρχικά επρόκειτο να διεξαχθούν τον Αύγουστο αναβλήθηκαν, και ορίστηκαν για τον Ιανουάριο του 1984 (άγνωστο αν τελικά πραγματοποιήθηκαν στη νέα ημερομηνία)