Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 20/11/2016.
Παιδιά σε προπόνηση τζούντο
Το Τζούντο (ιαπ: 柔道, σημασία: "ευγενής δρόμος") είναι σύστημα σωματικής, νοητικής, και ηθικής αγωγής που δημιουργήθηκε το 19ο αιώνα από τον καθηγητή Τζίγκορο Κάνο. Ως σύστημα φυσικής αγωγής αποτελεί μορφή πάλης που χαρακτηρίζεται από τη δυναμική χρήση όλου του σώματος με σκοπό την απώλεια της ισορροπίας του αντιπάλου και την ανατροπή του. Ως πολεμική τέχνη το τζούντο περιλαμβάνει όμως και χτυπήματα - τα Atemi Waza, τα οποία διδάσκονται και εφαρμόζονται στα Κάτα. Τα χτυπήματα και οι τεχνικές ρίψεων μπορούν να χρησιμεύσουν για αυτοάμυνα. Επίσης, είναι ολυμπιακό άθλημα από το 1964, και θεωρείται το δεύτερο δημοφιλέστερο άθλημα στον κόσμο ως προς τον αριθμό εξασκούμενων.[1]
Η Ιστορία του Τζούντο
Ο ιδρυτής του τζούντο
Το τζούντο γεννήθηκε στην Ιαπωνία το 1882 από τον καθηγητή Τζίγκορο Κάνο (1860-1938), πτυχιούχο πολιτικών και οικονομικών επιστημών, και γνώστη της φυσικής αγωγής και των πολεμικών τεχνών.
Κοντός και σωματικά αδύναμος σαν παιδί, ο Κάνο ενδιαφέρθηκε για τις πολεμικές τέχνες, συγκεκριμένα για ζίου ζίτσου, πρώτη φορά σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών για να μπορεί να αμυνθεί εναντίον δυνατότερων συμμαθητών του που τον αντιμετώπιζαν περιπαικτικά και βίαια. Έχοντας υποστεί σχολική βία για αρκετά χρόνια, και αφότου ο πατέρας του αρνήθηκε το αίτημά του να του βρει δάσκαλο ζίου ζίτσου, θεωρώντας την εκμάθηση της εν λόγω τέχνης μη απαραίτητη, ο Κάνο αποφάσισε να ξεκινήσει μόνος την αναζήτηση δασκάλου.[2]
Λέγεται ότι ο Κάνο κατέληξε στο Τζούντο αναζητώντας τρόπους και νέες τεχνικές με τις οποίες θα αντιμετώπιζε τους μεγαλύτερους μαθητές του ζίου ζίτσου. Η αλήθεια είναι ότι υιοθέτησε πολλές από τις τεχνικές του Ζίου Ζίτσου και ταυτόχρονα εφάρμοσε καινούργιες, χρησιμοποιώντας όμως την αρχή της αποδοτικότερης χρήσης της ενέργειας, όπως την ονόμασε. Ο Κάνο έθεσε ως βασικό στόχο του αθλήματος, εκτός από τη διάπλαση του ανθρώπινου σώματος και τη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα, μέσω της πνευματικής και ηθικής πειθαρχίας. Αυτό μετέτρεψε το Τζούντο από μια νέα πολεμική τέχνη, σε πραγματικό τρόπο ζωής με πάρα πολλά οφέλη. Το 1882 ο Τζιγκόρο Κάνο ίδρυσε το Kadokan Judo που σιγά-σιγά άρχισε να εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ιαπωνία. Το 1907 υπολογίζεται ότι είχε ήδη 10.000 αθλητές - μέλη.
Το 1903 ο Γιαμασίτα κατ’ εντολή του Κάνο πήγε στις ΗΠΑ όπου διέδωσε το Τζούντο, εκπαιδεύοντας ακόμη και τον Αμερικανό πρόεδρο Θεόδωρο Ρούσβελτ.
Παρά τις φυσιολογικές αλλαγές, οι βασικοί κανόνες του Τζούντο παραμένουν ίδιοι όπως και η βασική φιλοσοφία του πατέρα του Τζούντο ο οποίος ήθελε μια νέα πολεμική τέχνη, ένα άθλημα, με τους λιγότερους δυνατούς τραυματισμούς.
Για τριάντα χρόνια ο Τζιγκόρο Κάνο αφιέρωσε τη ζωή του στη διάδοση και εξάπλωση του αθλήματος. Βασικός συνεργάτης του Βαρόνου Πιερ Ντε Κουπερτέν, είχε ενεργό ρόλο στο Ολυμπιακό Κίνημα, όντας και μέλος της ΔΟΕ.
Ο Τζιγκόρο Κάνο δεν πρόλαβε να δει εν ζωή (πέθανε το 1938), την είσοδο του Τζούντο στους Ολυμπιακούς Αγώνες (το 1964 στο Τόκιο) ούτε την ίδρυση της Διεθνούς Ομοσπονδίας (το 1951), την οποία είχε προτείνει ο ίδιος από τη δεκαετία του ‘30. Για την ακρίβεια ήταν 12 Μαΐου του 1951 όταν σε ένα δωμάτιο του κινέζικου εστιατορίου Choy’ s στο Λονδίνο, εννέα χώρες υπέγραψαν την ιδρυτική διακήρυξη της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας. Αυτή τη στιγμή η Διεθνής Ομοσπονδία Τζούντο (IJF) έχει στα μητρώα της περισσότερες από 200 χώρες-μέλη. Νωρίτερα, το 1948, είχε ιδρυθεί η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τζούντο ενώ το 1951 διεξήχθη και το πρώτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.
Η εισαγωγή των κατηγοριών επηρέασε άμεσα την ανάπτυξη του Τζούντο, ενώ οκτώ χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, το 1964, στην ίδια πόλη, διεξήχθη το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα με συμμετοχή 31 αθλητών από 21 χώρες.
Το 1980 διεξήχθη, για πρώτη φορά, Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και για τις γυναίκες. Δώδεκα χρόνια, αργότερα, το 1992 στη Βαρκελώνη το Τζούντο γυναικών συμπεριλαμβάνεται και στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Αν και οι μεγάλες δυνάμεις του αθλήματος θεωρούνται η Γαλλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Κούβα και η Ρωσία, η διασπορά των μεταλλίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι αρκετά μεγάλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ τα 56 μετάλλια του αθλήματος μοιράστηκαν 25 χώρες, μια περισσότερη σε σχέση με τους αγώνες της Αθήνας το 2004.
Στην Ελλάδα το Τζούντο εμφανίστηκε λίγο μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Το 1977 αναγνωρίστηκε επίσημα, ως άθλημα και εντάχθηκε στον ΣΕΓΑΣ ενώ το 1985 ιδρύθηκε η Ελληνική Ομοσπονδία Τζούντο που σήμερα αριθμεί 150 και πλέον σωματεία με μια δύναμη 6.000 αθλητών και αθλητριών.
Κανόνες
Αγώνας Τζούντο
Τα βασικά στοιχεία των κανονισμών
Οι δύο αθλητές (τζουντόκα) φορώντας την χαρακτηριστική στολή (τζουντόγκι), ο ένας μπλε και ο άλλος λευκή, αγωνίζονται για τέσσερα λεπτά. Μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ οι τζουντόκα φορούσαν μόνο λευκές στολές. Στο Σίδνεϊ καθιερώθηκε και το μπλε τζουντόγκι για την ευκολότερη διάκριση των αθλητών.
Ο αγώνας διευθύνεται από έναν κεντρικό διαιτητή και δύο κριτές με ισότιμη γνώμη. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με τον κανόνα της πλειοψηφίας και το αποτέλεσμα ανακοινώνεται από το διαιτητή με χαρακτηριστική κίνηση του χεριού και αναφώνηση του βαθμού ή της ποινής.
Ένας αθλητής αναδεικνύεται νικητής αμέσως όταν πάρει ippon (ένας βαθμός = 10 πόντοι) πραγματοποιώντας μία επιτυχημένη τεχνική με την οποία ρίχνει τον αντίπαλό του στο έδαφος κάτι που σημαίνει ότι τελειώνει ο αγώνας.
Υπάρχουν τεχνικές, οι οποίες αξιολογούνται με μικρότερης αξίας βαθμούς όπως waza-ari (7 πόντοι), yuko (5 πόντοι) και koka (3 πόντοι). Υπάρχουν και αντίστοιχης αξίας ποινές που μπορούν να δοθούν σε ένα αθλητή για μικρές παραβάσεις, shido (=koka), 2 shido (=yuko), 3 shido (=waza-ari) και 4 shido (=ippon). Υπάρχει επίσης και ποινή για μεγάλες παραβάσεις, hansoku make (=ippon), που όπως και στην περίπτωση των τεσσάρων shido, αποφέρει την άμεση ήττα του αθλητή.
Δύο waza-ari προστίθενται για να γίνουν ippon. Το ίδιο ισχύει και όταν ένας αθλητής έχει ήδη πάρει waza-ari και ο αντίπαλός του στη συνέχεια δέχεται τρίτο shido. Το yuko και το koka δεν προστίθενται.
Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ippon, νικητής αναδεικνύεται ο αθλητής που έχει τον μεγαλύτερης αξίας βαθμό, μετά το πέρας των πέντε λεπτών.
Ο βαθμός ippon δίνεται όταν ο αθλητής, εφαρμόζοντας μία τεχνική ρίψεων, ρίξει τον αντίπαλό του με την πλάτη με πολλή δύναμη, ταχύτητα και έλεγχο. Το Waza-ari δίνεται όταν ο διαιτητής και οι κριτές θεωρήσουν ότι λείπει ένα από τα στοιχεία του ippon από μια ρίψη. Για παράδειγμα εάν ο αντίπαλος δεν πέσει με την πλάτη ή όταν θεωρήσουν ότι ο αθλητής δεν βάλει αρκετή δύναμη.
Το Yuko δίνεται όταν λείπουν δύο από τα απαιτούμενα στοιχεία στη ρίψη. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί όταν π.χ. ο αντίπαλος έχει πέσει πλάγια και χωρίς ταχύτητα.
Το Κοkα δίνεται όταν ο αντίπαλος πέσει με τον ώμο, με το μηρό ή με τους γλουτούς.
Επίσης, ο βαθμός ippon δίνεται όταν ο αθλητής, εφαρμόζοντας μία τεχνική ακινητοποίησης, κρατήσει τον αντίπαλό του στο έδαφος για 20 δευτερόλεπτα. Ο διαιτητής ανακοινώνει την αρχή και το τέλος της ακινητοποίησης ‘osaekomi’.
Το ippon δίνεται όταν ο αντίπαλος ξεφύγει από την ακινητοποίηση σε χρόνο ίσο με 20’’.
Το Wazari δίνεται όταν ο αντίπαλος ξεφύγει από την ακινητοποίηση σε χρόνο ίσο με 10’’.
Tέλος, ο βαθμός ippon δίνεται όταν ο αθλητής, εφαρμόζοντας τεχνική πνιγμού ή τεχνική εξάρθρωσης, αναγκάσει τον αντίπαλό του να εγκαταλείψει τον αγώνα χτυπώντας ελαφρά δύο ή περισσότερες φορές με το χέρι ή το πόδι του ή λέγοντας ‘maitta’ (‘εγκαταλείπω’).
Κατηγορίες κιλών
Στο Τζούντο υπάρχουν 7 κατηγορίες κιλών για τους άνδρες και 7 για τις γυναίκες:
Άντρες
Γυναίκες
-60
-48
-66
-52
-73
-57
-81
-63
-90
-70
-100
-78
+100
+78
Υπάρχει επίσης η Όπεν κατηγορία η οποία δεν συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Τζουντόγκι
Τζουντόγκι
Το Τζούντο έχει το δικό του ντύσιμο. Πρόκειται για μία χοντρή βαμβακερή φόρμα, το τζουντόγκι, που αποτελείται από σακάκι, παντελόνι και μία ζώνη, τα οποία οι ασκούμενοι φορούν τόσο στις προπονήσεις όσο και στους αγώνες.
Το τζουντόγκι, το οποίο άρχισε να χρησιμοποιείται το 1907, είναι λευκού χρώματος (σ.σ. από το 1998, χρησιμοποιείται στις διεθνείς διοργανώσεις υποχρεωτικά η μπλε φόρμα για τον έναν από τους δύο «μονομάχους»), ενώ το χρώμα της ζώνης εξαρτάται από το επίπεδο του τζουντόκα σε βαθμούς.
Το σακάκι είναι κατασκευασμένο από πολύ χοντρό ύφασμα, για να αντέχει τα τραβήγματα των τεχνικών αλλά και για να προστατεύει τον τζουντόκα στις πτώσεις. Όσον αφορά στο παντελόνι, έχει ενίσχυση στα γόνατα και δένει στη μέση με κορδόνι.
Οι άντρες τζουντόκα πρέπει να φορούν το τζουντόγκι κατάσαρκα, ενώ οι γυναίκες φορούν από μέσα λευκό μπλουζάκι ή κορμάκι. Σε ό,τι αφορά τις διαστάσεις, τα μανίκια του τζουντόγκι πρέπει να φτάνουν 5 εκατοστά πριν από τους καρπούς όταν ο αθλητής έχει τα χέρια σε πρόταση, ενώ τα μπατζάκια πρέπει να φτάνουν τα πέντε εκατοστά πριν από τους αστραγάλους όταν ο αθλητής βρίσκεται σε στάση προσοχής.
Ζώνες
Η ζώνη στο τζούντο αντικατοπτρίζει το επίπεδο γνώσεων του ασκούμενου.
Η ζώνη πρέπει να έχει αρκετό μάκρος ώστε να τυλίγει δύο φορές το σώμα του τζουντόκα στη μέση, να δένεται με σταυρόκομπο και προεξέχει κατά τουλάχιστον 20 εκατοστά σε κάθε άκρη.
Το επίπεδο του τζουντόκα σε βαθμούς αντιστοιχεί στους παρακάτω χρωματισμούς:
6ο Κίου:Λευκή Ζώνη
5ο Κίου: Κίτρινη Ζώνη
4ο Κίου: Πορτοκαλί Ζώνη
3ο Κίου: Πράσινη Ζώνη
2ο Κίου: Μπλε Ζώνη
1ο Κίου: Καφέ Ζώνη
1ο-5ο Νταν: Μαύρη Ζώνη
6ο-7ο-8ο Νταν: Κόκκινη-λευκή Ζώνη
9ο-10ο Νταν: Κόκκινη Ζώνη
Να σημειωθεί ότι όσοι κατέχουν βαθμούς πάνω από 5 Νταν, μπορούν εφόσον το επιθυμούν να φορούν μαύρη ζώνη, ενώ όσον αφορά τις γυναικείες ζώνες έχουν μία λευκή γραμμή στη μέση.
Τεχνικές
Υπάρχουν 67 αναγνωρισμένες τεχνικές ρίψεων (Nage waza) οι οποίες μεταφράζονται ως εξής:
Τεχνικές από όρθια θέση (Tach waza)
15 Τεχνικές χεριών (Te waza)
11 τεχνικές γοφού (Koshi waza)
21 τεχνικές ποδιών (Ashi waza)
Τεχνικές αυτοθυσίας (Sutemi waza)
5 τεχνικές αυτοθυσίας προς την πλάτη (Ma sutemi waza)
15 τεχνικές αυτοθυσίας προς το πλάι (Yoko sutemi waza)
Επίσης έχουν αναγνωρισθεί διεθνώς και 29 τεχνικές εδάφους (Katame waza) οι οποίες είναι:
7 τεχνικές ακινητοποίησης (Οsae waza)
12 τεχνικές πνιγμού (Shime waza)
10 τεχνικές εξάρθρωσης (Kansetsu waza)
Αναλυτικότερα:
Nage-waza (投げ技): Τεχνικές ρίψεων
Τεχνικές ρίψεων
Te-waza (手技): Τεχνικές χεριών
Ippon seoinage (本背負い投げ, or 本背負投): Ρίψη από τον ώμο με το ένα χέρι
Kata guruma (肩車): Τροχός στον ώμο
Kibisu gaeshi ( 踵返): Τρικλοποδιά στη φτέρνα
Kouchi gaeshi (小内返): Αντεπίθεση στο μικρό εσωτερικό θέρισμα
Kuchiki taoshi (朽木落): Ρίψη με το ένα χέρι
Morote gari (双手刈): Θέρισμα με τα δύο χέρια
Obi otoshi (帯落): Πιάσιμο της ζώνης
Seoi nage (背負い投げ, or 背負投): Ρίψη ώμου
Seoi otoshi (背負落): Ρίψη ώμου
Sukui nage (掬投): Σαρωτική ρίψη
Sumi otoshi (隅落): Γωνιακή ρίψη
Tai otoshi (体落): Πτώση του σώματος
Uchi mata sukashi (内股透): Ξεγλίστημα από ρίψη με θέρισμα του εσωτερικού του μηρού
Uki otoshi (浮落): Αιωρούμενη ρίψη
Yama arashi (山嵐): Θυελλώδης ρίψη
Μη αναγνωρισμένες τεχνικές:
Te guruma: Τροχός χεριού
Koshi-waza (腰技): Τεχνικές γοφού
Daki age (抱上): Ψηλό σήκωμα
Hane goshi (跳腰): Εκτίναξη γοφού
Harai goshi (払腰): Σάρωμα γοφού
Koshi guruma (腰車): Τροχός στο γοφό
O goshi (大腰): Μεγάλη ρίψη γοφού
Sode tsurikomi goshi (袖釣込腰): Ρίψη γοφού με σήκωμα/τράβηγμα του μανικιού
Tsuri goshi (釣腰): Ρίψη με ανασηκωμένο γοφό
Tsurikomi goshi (釣込腰): Ρίψη γοφού με σήκωμα/τράβηγμα
Uki goshi (浮腰): Ρίψη με υπερυψωμένο γοφό
Ushiro goshi (後腰): Πίσω ρίψη γοφού
Utsuri goshi (移腰): Μετατόπιση του γοφού
Μη αναγνωρισμένες τακτικές:
Tobi goshi
Ushiro guruma
Ashi-waza (足技): Τεχνικές ποδιών
Ashi guruma (足車): Τροχός στο πόδι
Deashi harai (出足払): Σάρωμα μπροστινού ποδιού
Hane goshi gaeshi (跳腰返): Αντεπίθεση στην εκτίναξη γοφού
Harai goshi gaeshi (払腰返): Αντεπίθεση στο σάρωμα του γοφού
Harai tsurikomi ashi (払釣込足): Σάρωμα ποδιού με σήκωμα/τράβηγμα
Hiza guruma (膝車): Τροχός στο γόνατο
Kosoto gake (小外掛): Μικρό εξωτερικό αγκρίστρωμα
Kosoto gari (小外刈): Μικρό εξωτερικό θέρισμα
Kouchi gari (小内刈): Μικρό εσωτερικό θέρισμα
O guruma (大車): Μεγάλος τροχός
Okuri ashi harai (送足払): Σάρωμα ποδιού
Osoto gaeshi (大外返): Αντεπίθεση στο μεγάλο εξωτερικό θέρισμα
Osoto gari (大外刈): Μεγάλο εξωτερικό θέρισμα
Osoto guruma (大外車): Μεγάλος εξωτερικός τροχός
Osoto otoshi (大外落): Μεγάλη εξωτερική ρίψη
Ouchi gaeshi (): Αντεπίθεση στο μεγάλο εσωτερικό θέρισμα
Ouchi gari (大内刈): Μεγάλο εσωτερικό θέρισμα
Sasae tsurikomi ashi (支釣込足): Ρίψη στο πόδι που στηρίζει με σήκωμα/τράβηγμα
Tsubame gaeshi (燕返): αντεπίθεση του χελιδονιού, αντιτεχνική στο ντεάσι-χαράι
Uchi mata (内股): Ρίψη με θέρισμα του εσωτερικού του μηρού
Uchi mata gaeshi (内股返): Αντεπίθεση στη ρίψη με θέρισμα του εσωτερικού μηρού
Sutemi-waza (捨身技): Τεχνικές αυτοθυσίας
Ma-sutemi (真捨身技): Ύπτιες τεχνικές αυτοθυσίας
Hikikomi gaeshi (引込返): Αντίστροφη ώθηση
Sumi gaeshi (隅返): Διαγώνια ρίψη
Tawara gaeshi (俵返):
Tomoe nage (巴投): Κυκλική ρίψη
Ura nage (裏投): Οπίσθια ρίψη
Yoko-sutemi (橫捨身技): Πλάγιες τεχνικές αυτοθυσίας
Daki wakare (抱分): Υψηλός διαχωρισμός
Hane makikomi (跳巻込): Ρίψη με αναπήδηση και τύλιγμα
Harai makikomi (払巻込): Ρίψη σαρώματος του γοφού με τύλιγμα
Kani basami (蟹挟): Ρίψη ψαλιδιού
Kawazu gake (河津掛): Εμπλοκή με το πόδι
Osoto makikomi (大外巻込): Ρίψη με μεγάλο εξωτερικό τύλιγμα
Soto makikomi (外巻込): Ρίψη με εξωτερικό τύλιγμα
Tani otoshi (谷落): Ανατροπή της κοιλάδας
Uchi makikomi (内巻込): Ρίψη με εσωτερικό τύλιγμα
Uchi mata makikomi (内股巻込): Ρίψη του εσωτερικού του μηρού με τύλιγμα
.JPG)
