Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Aden'in Fethi

Aden'in Fethi
Osmanlı-Portekiz Savaşları

İngilizlerin 1839'da Aden'i ele geçirdiklerinde buldukları I. Süleyman döneminden kalma top
Tarih26 Şubat 1548
Bölge
Sebep Tavlakilerin Aden'i ele geçirip Portekiz'den yardım istemeleri
Sonuç Osmanlı İmparatorluğu, Aden'ı tekrar ele geçirdi.
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu Portekiz İmparatorluğu Portekiz İmparatorluğu
Tavlakiler
Komutanlar ve liderler
Osmanlı İmparatorluğu Pîrî Reis Âli bin Süleyman el-Tavlakî
Portekiz İmparatorluğu João de Castro
Güçler
65 gemi 3.000 Arap askeri, 3 Portekiz gemisi, 120 Portekizli denizci
Kayıplar
3 Portekiz gemisi yakıldı, 120 Portekizli denizci esir edildi, Âli bin Süleyman el-Tavlakî öldürüldü, Arap birlikleri ağır kayıplar verdi

Aden'in Fethi, 1547 yılında yerel Arap şeyhlerinin eline düşen Aden'in Portekiz İmparatorluğu'nun eline geçme tehlikesine karşı, 26 Şubat 1548'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından tekrar ele geçirilişi.

Arka plan

Yemen ve en önemli limanı Aden, Memlûk Sultanlığı'na bağlı iken 1517 yılında Ridaniye Muharebesi'nin ardından bu ülkenin tüm topraklarıyla birlikte Osmanlı Devleti'nin egemenliğine geçti. Tahiriler soyundan hükümdarların yönettiği bölgenin stratejik önemi ve yerel yöneticilerin Kızıldeniz coğrafyasında giderek daha büyük tehlike arzeden Portekiz'e meyletmeleri nedeniyle, Yemen ve Aden'in doğrudan Osmanlı idaresine bağlanması düşünüldü.

1538'de Gucerat Sultanı Bahadır Şah'ın Portekiz İmparatorluğu'na karşı yardım talebine cevaben Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın görevlendirdiği Hadım Süleyman Paşa Hindistan'a yönelmeden Yemen ve Aden'i ele geçirerek doğrudan Osmanlı yönetimine bağlamıştı[1][1][2]

1546 yılında Aden'den yola çıkan Osmanlı filosu Güney Arabistan kıyılarındaki Osmanlı egemenliğini pekiştirirken, 1547 yılında Osmanlı Devleti'ni yüzyıllarca uğraştıracak Yemen isyanlarının ilki başladı. Bu esnada, Âli bin Süleyman el-Tavlakî adlı Arap şeyhi Aden'i ele geçirdi ve Hürmüz'deki Portekiz komutanına haber göndererek kaleyi koruyabilmek için askeri destek istedi.[3]

Askeri harekat

Osmanlı Devleti bu önemli limanına bir Portekiz askeri kuvvetinin yerleşmesinin Mekke ve Medine ile Kızıldeniz seyrüsefer güvenliğini tehlikeye atacağını hemen gördü ve Piri Reis'i Aden'in geri alınmasıyla görevlendirdi. Piri Reis bu amaçla 29 Ekim 1547’de çeşitli boyutlarda 60 gemiden oluşan bir donanmayla Süveyş’ten hareket etti. Yemen’in Muha limanına varınca Yemen Beylerbeyi Ferhad Paşa’nın beş gemilik takviyesini donanmasına kattı ve Aden’e yöneldi. Sancakbeyi Kasım Bey komutasındaki bir Türk birliği Aden’i karadan kuşattı.[4]

Donanma 15 Kasım 1547’de Aden yakınlarına ulaştığında olan Âli bin Süleyman el-Tavlakî yaklaşık 3.000 kişilik bir kuvvetle Türk birliğine hücum ederek, donanmanın gelişinin öncesinde kuşatmayı yarmaya çalıştıysa da ağır kayıplara uğradı ve kendisini de muharebe meydanında öldü. Bozgun halindeki Arap kuvvetleri tekrar kaleye çekilirken Ali bin Süleyman'ın oğlu Muhammed komutayı devraldı.

19 Ocak 1548 tarihinde yardıma gelen Portekiz filosu Osmanlı donanmasını Aden açıklarında görünce yüzgeri etti. Takip edilen gemiler Osmanlı Devleti'nin Somali kıyısındaki limanı Zeyla açıklarıyla yakalandı ve 120 Portekizli gemici esir edildi. Gemiler de yakıldı.

Bu zaferin üzerine Aden şehri denizden de kuşatılırken, karaya çıkarılan toplar surları ateşe tuttu. Kuşatmanın dördüncü günü Arap karşı taarruzu püskürtüldü. 18 gün süren topçu ateşi kalede büyük hasar yaratmayı başaramazken, kaleye egemen konumdaki Kuful adlı tepe ele geçirilip, toplar buraya yerleştirildikten sonra surlara büyük tahribat verildi ve 3 Şubat 1548 tarihindeki genel taarruz sonucunda kale düştü.[5]

Portekiz'in Hint Okyanusu'ndaki sömürgelerinin merkezi Goa'dan gönderilen büyük çaplı yardım 20 Mart 1548'de Aden açıklarına ulaştıysa da herhangi bir harekâta girişemeden geri döndü.[6]

Sonuçlar

Yemen çapındaki ayaklanma 1548'de tamamen bastırılırken güneydeki stratejik liman Aden'de Osmanlı egemenliği tekrar kuruldu. Kent, Osmanlı Devleti'nin 1580'lerin sonuna kadar Hint Okyanusu'ndaki askerî harekâtlarının en önemli üssü olmaya devam ettiyse de, ticari açıdan Yemen'in Kızıldeniz kıyılarındaki Moha limanının gerisinde kaldı.

1550 yılına gelindiğinde Osmanlı Devleti, Portekizlilerin Hint Okyanusu ve Basra Körfezi'ndeki varlığına son verememiş olsa da, ticaret hacmi yeniden 1450'lerdeki en yüksek rakamlarına ulaştı.

Güney Arabistan Seferi (1546) ve Aden'in fethiyle Güney Arabistan'da Türk egemenliğini kesinleştiren Piri Reis bundan sonra Basra Körfezi'ndeki Portekiz varlığını sonlandırmayı hedefledi ve tarihe II. Hint Seferi olarak geçen askerî harekâtın hazırlıklarına başladı.

Aden'de Türk egemenliği

1627 yılında Zeydi İmamlarının başlattıkları ayaklanma sonucu Aden bir kez daha elden çıktı. 1635 yılında Osmanlı Devleti'nin Yemen'den tamamen çekilmesiyle Aden'deki Türk egemenliği resmen sona erdi ve bir daha hiç kurulamadı.

1839 yılında İngiltere, Hindistan sömürgeleri yolunda gemilerinin lojistik gereksinimleri için Aden'de bir kömür deposu kiraladı ve daha sonra burada tam egemenlik kurdu. 1870'lerde Yemen'de yeniden egemenliğini kuran Osmanlılar I. Dünya Savaşı sırasında Aden'i kuşattılarsa da şehri ve kaleyi alamadılar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b McGregor, Andrew James (2006). A Military History of Modern Egypt: From the Ottoman Conquest to the Ramadan War. Greenwood Publishing Group. ss. sf. 30. ISBN 0-275-98601-2. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2012. 
  2. ^ Kour, Zaka Hanna (1981). The history of Aden, 1839-72. ss. sf. 2. ISBN 0714631019. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2012. 
  3. ^ R. B. Serjeant, The Portuguese off the South Arabian Coast, Hadrami Chronicles, Oxford, 1963, s. 20.
  4. ^ "Pîrî Reis'in Hürmüz Seferi ve İdamı Hakkındaki Türk ve Portekiz Tarihçilerinin Düşünceleri, Ertuğrul Önalp, s. 5" (PDF). 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2014. 
  5. ^ "Pîrî Reis'in Hürmüz Seferi ve İdamı Hakkındaki Türk ve Portekiz Tarihçilerinin Düşünceleri, Ertuğrul Önalp, s. 6" (PDF). 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2014. 
  6. ^ "The Portuguese off the South Arabian Coast. Hadrami Chronicles. With Yemeni and European Accounts of Dutch Pirates off Mocha in the Seventeenth Century, R. B. Serjeant, Londra (1963), s. 108-109". 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2014. 

This information is adapted from Wikipedia which is publicly available.

Read other articles:

Este artigo não cita fontes confiáveis. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Julho de 2017) Áreas protegidas da região floral do Cabo ★ Património Mundial da UNESCO Protea-gigante, Protea cynaroides Critérios N (ix) (x) Referência 1007 en fr es País África do Sul Coordenadas 34º 10' 00 S 18º 22' 30 E Histórico de inscriç

Artikel ini tidak memiliki referensi atau sumber tepercaya sehingga isinya tidak bisa dipastikan. Tolong bantu perbaiki artikel ini dengan menambahkan referensi yang layak. Tulisan tanpa sumber dapat dipertanyakan dan dihapus sewaktu-waktu.Cari sumber: Daftar bintang tamu Running Man – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR Banyak para bintang tamu berpartisipasi dalam Running Man. Berikut ini adalah daftar bintang tamu dan jumlah episode merek…

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2019) الشرور الثلاثة هو وصف تستخدمه الحكومة الصينية في إشارة إلى الإرهاب والنزعة الانفصالية والتطرف الديني. ويستخدم المصطلح عادة في سياق الحديث عن أعمال مكافحة الإ…

China Airlines Penerbangan 611Pesawat yang terlibat dalam kecelakaan B-1866 terdaftar mendarat di Bandara Internasional Kai Tak, Hong Kong pada 13 Desember 1996Ringkasan peristiwaTanggal25 Mei 2002RingkasanKelalaian perawatan, mengakibatkan ledakan dekompresi di udara akibat kelelahan logam.Lokasi23 mil laut (26 mi; 43 km) Timur laut Makung, Penghu Islands, Selat Taiwan23°59′23″N 119°40′45″E / 23.98972°N 119.67917°E / 23.98972; 119.67917Koordinat: 23…

Country in North Africa This article is about the country. For other uses, see Algeria (disambiguation). People's Democratic Republic of Algeriaالجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية (Arabic)al-Jumhūriyah al-Jazāʾiriyah ad-Dīmuqrāṭiyah ash‑Shaʿbiyah Flag Emblem Motto: بِالشَّعْبِ و لِلشَّعْبِBil-shaʿb wa lil-shaʿbBy the people and for the people[1][2]Anthem: قَسَمًاQasamanWe PledgeLocatio…

Legendary workshop in the story of Santa Claus For other uses, see Santa's workshop (disambiguation). Santa's workshopA representation of the exterior view of the workshop from the 2009 Santa Claus Parade in Toronto, CanadaGeneral informationTypeWorkshopLocationNorth PoleOwnerSanta Claus In Christmas folklore and legends, Santa's Workshop is the workshop where Santa Claus and his elves live and make the toys and presents given out at Christmas. The exact location of Santa's workshop varies depen…

Josh CooleyCooley di tahun 2019Lahir23 Mei 1979 (umur 44)[1]Berkeley, California, A.SPekerjaanAnimator, sutradara, artis papan cerita, penulis naskah, dan pengisi suaraTahun aktif2003–sekarangTempat kerjaPixar Animation Studios (2003–2020)Dikenal atasToy Story 4Inside OutUpRatatouilleGeorge and A.J.Riley's First Date?Small Fry Josh Cooley adalah seorang animator, sutradara, artis papan cerita, penulis naskah, dan pengisi suara Amerika. Ia dikenal atas karyanya pada film ani…

Ini adalah nama Batak Toba, marganya adalah Panjaitan.Basaria PanjaitanWakil Ketua Komisi Pemberantasan Korupsi RIMasa jabatan21 Desember 2015 – 20 Desember 2019PendahuluDr. Bambang Widjojanto, S.H.Staf Ahli Sosial Politik KapolriMasa jabatan3 September 2015 – 20 Desember 2015PendahuluIrjen. Pol. Tubagus Anis AngkawijayaPenggantiIrjen. Pol. Iza Fadri Informasi pribadiLahir20 Desember 1957 (umur 65)Pematangsiantar, Sumatera UtaraAlma materSepamilsukwan Polri (1984)Karie…

2020 Lithuanian parliamentary election ← 2016 11 October 2020 (first round)25 October 2020 (second round) 2024 → All 141 seats in the Seimas71 seats needed for a majorityTurnout47.81% (2.80pp) Party Leader % Seats +/– TS–LKD Gabrielius Landsbergis 25.77 50 +19 LVŽS Ramūnas Karbauskis 18.07 32 −22 DP Viktor Uspaskich 9.77 10 +8 LSDP Gintautas Paluckas 9.58 13 −4 LP Aušrinė Armonaitė 9.45 11 New LRLS Viktorija Čmilytė-Nielsen 7.04 13 −1 LLRA–KŠS Valdemar T…

EastEnders character Soap opera character Adam BestEastEnders characterPortrayed byDavid ProudDuration2009–2010First appearanceEpisode 385610 September 2009 (2009-09-10)Last appearanceEpisode 403619 July 2010 (2010-07-19)ClassificationFormer; regularIntroduced byDiederick SanterIn-universe informationOccupationStudentMotherManda Best Adam Best is a fictional character from the BBC soap opera EastEnders, played by David Proud, the first adult ac…

British baronet Sir(Charles) Nicholas ManderBaronetBorn23 March 1950 (1950-03-23) (age 73)Wolverhampton, Staffordshire, EnglandNationalityBritish and GermanEducationDownside SchoolAlma materTrinity College, CambridgeSpouse Karin Margareta née Norin ​ ​(m. 1972)​Children Sarra Maryam Mander Charles Marcus Septimus Gustav Mander Benedict Edward Arthur Mander Hugo Richard Theodore Mander Fabian Edmund Quentin Mander Sir Charles Nicholas Mander, 4th…

Hubungan Prancis–Rusia Prancis Rusia Hubungan Prancis–Rusia (bahasa Rusia: Российско-французские отношения) dimulai pada periode modern awal. Dalam jajak pendapat BBC World Service 2013, 25% dari orang Prancis memandang pengaruh Rusia secara positif, dengan 63% mengekspresikan pandangan negatif, sementara 49% dari orang Rusia memandang pengaruh Prancis secara positif, dengan 10% mengekspresikan pandangan negatif.[1] Sejarah Dmitry Medvedev (kanan), Pr…

American businessman and perennial candidate In this Spanish name, the first or paternal surname is De La Fuente and the second or maternal family name is Guerra. Rocky De La FuenteBornRoque De La Fuente Guerra (1954-10-10) October 10, 1954 (age 69)San Diego, California, U.S.Alma materNational Autonomous University of MexicoPolitical partyRepublican (2018–present)Alliance (2020–present)Democratic (2016–2017)Reform (2016, 2020)American Delta (2016)SpouseKatayoun Yazdani …

American abstract artist, poet and philosopher (1902–1971) I. Rice PereiraPereira, 1938BornIrene Rice(1902-08-05)August 5, 1902Chelsea, Massachusetts, USDiedJanuary 11, 1971(1971-01-11) (aged 68)Marbella, SpainEducationArt Students League of New York, Traphagen School of FashionKnown forPainting, writing, poetry, philosophyMovementBauhausSpouse(s)Humberto Pereira (m. 1929–1938; divorced), George Wellington Brown (m. 1941–?; divorced), George Reavey (m. 1950–1959; divorce)Relati…

Clock used on ships to aid in navigation Marine chronometerA marine chronometer by Charles Frodsham of London, shown turned upside down to reveal the movement. Chronometer circa 1844-1860.ClassificationClockIndustryTransportationApplicationTimekeepingPoweredNoInventorJohn HarrisonInvented1761 A marine chronometer is a precision timepiece that is carried on a ship and employed in the determination of the ship's position by celestial navigation. It is used to determine longitude by comparing Green…

Italian military light truck used during World War II This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (November 2012) (Learn how and when to remove this template message) SPA AS.37 TypeLight TruckPlace of originItalyService historyUsed byItalyWarsWorld War IIProduction historyDesigned1937ManufacturerFIATProduce…

This article is about the neighborhood in Los Angeles. For other uses, see Century City (disambiguation). Neighborhood of Los Angeles in California, United StatesCentury CityNeighborhood of Los AngelesCentury City in 2009Century CityLocation of Century City in West Los AngelesCoordinates: 34°03′20″N 118°25′01″W / 34.05556°N 118.41694°W / 34.05556; -118.41694Country United StatesState CaliforniaCountyLos AngelesCityLos AngelesNamed for20th Century Fox…

This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Wan Kuok-koi – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2009) (Learn how and when to remove this template message) Wan Kuok-koiWan Kuok-koi…

2017年世界棒球經典賽資格賽賽事資訊主辦國 澳大利亞 墨西哥 巴拿马 美國日期 2016年2月11日-9月25日 隊伍16← 2013 2023 → 2017年世界棒球經典賽資格賽,本次賽事共計16支隊伍參賽,包括2013年世界棒球經典賽中每組的最末一名,及獲得國際棒總邀請的12支隊伍,只有每組的第一名能取得2017年世界棒球經典賽的參賽資格[1][2]。 比賽場地 第1組 – &#…

Calendar used in pre-Columbian Mesoamerica This article is part of a series on theMaya civilization People Society Languages Writing Religion Mythology Sacrifice Cities Architecture Astronomy Calendar Stelae Art Textiles Trade Music Dance Medicine Cuisine Warfare History Preclassic Maya Classic Maya collapse Spanish conquest of the Maya Yucatán Chiapas Guatemala Petén  Mesoamerica portalvte The Maya calendar is a system of calendars used in pre-Columbian Mesoamerica and in many modern…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 18.219.217.36