İmparatorluk, genellikle bir imparator olan tek bir yönetici otoriteye tabi olan birkaç bölge ve halktan oluşan egemen bir devlettir.
İmparatorluk, "genellikle fetih yoluyla oluşturulan ve hakim bir merkez ile ona bağlı çevre bölgeler arasında bölünmüş" çeşitli bölge ve halklardan oluşan bir "siyasi birimdir". İmparatorluğun merkezi (bazen metropol olarak da anılır) çevre bölgeler üzerinde siyasi kontrol uygular.[1] Dar bir tanımla imparatorluk, devlet başkanı imparator olan egemen devlettir; ancak yüksek otoritelerin yönetimi altında toprakları bulunan tüm devletler imparatorluk olarak adlandırılmaz veya bir imparator tarafından yönetilmez; ayrıca kendi kendini tanımlayan tüm imparatorluklar çağdaşlar ve tarihçiler tarafından bu şekilde kabul edilmemiştir (Orta Afrika İmparatorluğu ve erken İngiltere'deki bazı Anglo-Sakson krallıkları örnek olarak verilebilir).
"Eski ve modern, merkezi ve merkezi olmayan, aşırı acımasız ve nispeten iyi huylu" İmparatorluklar olmuştur. Önemli bir ayrım, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veya Rus İmparatorluğu gibi yalnızca bitişik bölgelerden oluşan kara imparatorlukları ile Kartaca İmparatorluğu ve Britanya İmparatorluğu gibi imparatorluğun 'ana' ülkesinden çok uzakta olan bölgeleri içeren deniz gücüyle oluşturulan imparatorluklar arasında olmuştur. İmparatorluk kavramı, emperyalizm, sömürgecilik ve küreselleşme gibi diğer kavramlarla ilişkilidir; emperyalizm, uluslararasında eşitsiz ilişkilerin yaratılması ve sürdürülmesine atıfta bulunur ve bir imparator veya imparatoriçe tarafından yönetilen bir devletin politikası olmak zorunda değildir.
Tanım
Bir imparatorluk, yüce bir hükümdar veya oligarşi altında birçok ayrı devlet veya bölgenin toplamıdır.[2] Bu, özerk devletlerden ve halklardan gönüllü olarak oluşan geniş bir devlet olan federasyon ile zıttır. Bir imparatorluk, orijinal sınırlarının dışındaki bölgelerde hüküm süren büyük bir yönetim biçimidir.
Bir imparatorluğu fiziksel ve siyasi olarak neyin oluşturduğuna dair tanımlar değişiklik gösterir. Bu, emperyal politikaları etkileyen bir devlet veya belirli bir politik yapı olabilir. İmparatorluklar tipik olarak çeşitli etnik, ulusal, kültürel ve dini bileşenlerden oluşur. 'İmparatorluk' ve 'sömürgecilik', güçlü bir devlet veya toplum ile daha az güçlü bir toplum arasındaki ilişkilere atıfta bulunmak için kullanılır; Michael W. Doyle imparatorluğu "emperyal bir toplum tarafından tabi bir toplumun resmi veya gayri resmi etkin kontrolü" olarak tanımlamıştır.[3] Akademisyenler imparatorlukları ulus-devletlerden ayırmaktadır.[4][5][6] Bir imparatorlukta, bir grup insanın (genellikle metropol) diğer insan grupları üzerinde hakimiyet kurduğu bir hiyerarşi ve farklı insan grupları için bir haklar ve prestij hiyerarşisi vardır.[7] Josep Colomer imparatorluklar ve ulus-devletler arasında şu şekilde bir ayrım yapmıştır:
İmparatorluklar devletlerden çok daha büyüktür
İmparatorlukların sabit veya kalıcı sınırları yoktu, oysa bir devletin sabit sınırları vardır
İmparatorluklar "merkezle asimetrik bağları olan çeşitli gruplar ve bölgesel birimlerden oluşan bir bileşime" sahipken, bir devlet "bir bölge ve nüfus üzerinde üstün otoriteye" sahiptir.
İmparatorluklar çok düzeyli ve birbiriyle örtüşen yetki alanlarına sahipken, devlet tekelleşme ve homojenleşme arayışındadır[8]
Karakteristik
Roma İmparatorluğunun MS 117 yılındaki haritası
İmparatorluklar zaman içinde evrim geçirmiş ve tarih boyunca farklı şekillerde görülmüş bir devlet biçimidir. Genellikle güçlü bir monarşi ile karakterize edilirler ve farklı etnik, ulusal, kültürel ve dini geçmişlere sahip ayrı birimlerden oluşurlar. Bu çeşitlilik, yönetenler ve yönetilenler arasında belirli bir eşitsizlik düzeyine işaret eder ve bu da onları commonwealth'lerden ayırır. Tarih boyunca, büyük güçler sürekli olarak dünyanın diğer bölgelerini fethetmeye çalışmışlardır ve emperyalizm, büyük bir gücün, kaynaklarını ve insanlarını ana ülkeye fayda sağlamak amacıyla kullanma niyetiyle başka bir ulusu veya toprağı kontrol etme fikridir. Birçok imparatorluk askeri fetih yoluyla kurulmuştur, ancak seçim gibi başka yollarla da kurulabilirler. Atina İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu ve Britanya İmparatorluğu en azından kısmen seçimle kurulan imparatorluklara örnektir. Brezilya İmparatorluğu 1822'de Portekiz İmparatorluğu'ndan ayrıldıktan sonra kendisini bir imparatorluk olarak ilan etmiştir ve Fransa denizaşırı bir imparatorluğu elinde tutarken iki kez Fransız Cumhuriyeti olarak adlandırılmaktan Fransız İmparatorluğu olarak adlandırılmaya geçmiştir.[9]
"İmparatorluk" terimi Qing İmparatorluğu ve Babür İmparatorluğu ile Maratha İmparatorluğu gibi Avrupalı olmayan monarşilere de uygulanmıştır. Bazı monarşiler kendilerini gerçeklerin desteklediğinden daha büyük boyut, kapsam ve güce sahipmiş gibi göstermişlerdir. Sonuç olarak, bazı hükümdarlar "imparator" unvanını almış ve devletlerinin adını "... İmparatorluğu" olarak değiştirmişlerdir. İmparatorluklar, imparatorluk yapısını güçlendirmek için kültürlerini tabi devletlere empoze etme eğilimindedir ve bunun imparatorluğun kendisinden daha uzun süren hem olumlu hem de olumsuz etkileri olabilir. Çoğu imparatorluk tarihi düşmanca olmuştur, ancak bazı tarihçiler tebaaları için istikrar, güvenlik ve yasal düzen gibi olumlu niteliklere ve etnik ve dini düşmanlığı en aza indirme girişimine dikkat çekmişlerdir.[9]
Emperyal bir siyasi yapı kurmanın ve sürdürmenin iki ana yolu vardır: doğrudan fetih ve güçle kontrol ya da dolaylı fetih ve güçle kontrol. İlk yöntem daha fazla haraç ve doğrudan siyasi kontrol sağlar, ancak askerî güçleri sabit garnizonlara çektiği için daha fazla genişlemeyi sınırlar. İkinci yöntem daha az haraç ve dolaylı kontrol sağlar, ancak askerî güçlerin daha fazla genişleme için kullanılmasına izin verir. Bölgesel imparatorluklar (örneğin Makedonya İmparatorluğu ve Bizans İmparatorluğu) bitişik bölgeler olma eğilimindeyken, deniz imparatorlukları (örneğin Atina İmparatorluğu ve Britanya İmparatorluğu) daha gevşek yapılara ve genellikle birçok ada ve diğer mülk biçimlerinden oluşan daha dağınık bölgelere sahiptir. Kutsal Roma İmparatorluğu gibi imparatorluklar da İmparatorluk seçimi yoluyla üye krallıklardan gelen oylarla imparatoru seçerek bir araya gelmiştir.[10]
^"Oxford Dictionary Online". Erişim tarihi: 30 Haziran 2020."An extensive territory under the control of a supreme ruler (typically an emperor) or an oligarchy, often consisting of an aggregate of many separate states or territories. In later use also: an extensive group of subject territories ultimately under the rule of a single sovereign state."
^Doyle, Michael (5 Eylül 2018). Empires (İngilizce). Cornell University Press. s. 30. ISBN978-1-5017-3413-7. I favor the behavioral definition of empire as effective control, whether formal or informal, of a subordinated society by an imperial society.
.svg){kind=small}
_1.svg){kind=small}
_1.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
