Plantagenet Hanedanı

Plantagenet Hanedanı
Lancaster Hanedanı York Hanedanı
Ülkeİngiltere Krallığı
Fransa Krallığı
İrlanda Lordluğu
Galler Prensliği
Kutsal Roma İmparatorluğu
Ana hanedanAngevinler
Kuruluş12. Yüzyıl
KurucuV. Geoffroy
Yıkılış1485
Son hükümdarIII. Richard
Unvan(lar)İngiltere Kralı
Fransa Kralı (iddia)
Kutsal Roma İmparatoru
İrlanda Lordu
Galler Prensi
Aquitaine Dükü
Normandiya Dükü
Breton Dükü
Anjou Kontu
Maine Kontu
Nantes Kontu
Poitou Kontu
Kıbrıs Lordu
Alt kollarıLancaster Hanedanı
York Hanedanı

Plantagenet Hanedanı (IPA: [planˈtadʒɪnɪt]) ya da Anjou Hanedanı, kökeni Fransa'nın Anjou bölgesinde olan bir soylu aile.

Planatgentlerin taşıdıkları krallık ve soyluluk unvanları

Plantagenetler, sonradan Normandiya Dükalığı'nü (1144-1204 ve 1415-1450 yılları arasında), İngiltere Krallığı'nı (1154-1485), Kudüs Krallığı'nı (1131-1205) ve Akitanya Düklüğü'nü (1153-1453) yönetmişlerdir.

Unvan Kullanıldığı dönem Ayrıntılar
Anjou Kontu 870–1204 Hanedanın köken unvanı. ilk taşıyan Frank soylusu "İngelger". Fransa Kralı II. Philippe tarafından bu kontluk arazileri işgal edilip Fransa Krallık Capet Hanedanı arazileriyle birleştirlmesine kadar Plantagenet ailesi kontrolü altında kalmıştır.
Maine Kontu veya Dükü 1110–1203 Hanedanın köken unvanı. Erembourg du Maine ile Anjou dükü Foulques'un evlenmesi ile Plantangenetlere geçen unvan. Fransa Kralı II. Philippe tarafından bu kontluk arazileri işgal edilip Fransa Krallık Capet Hanedanı arazileriyle birleştirilmesine kadar Plantagenet ailesi kontrolü altında kalmıştır.
Kudüs Kralı 1131–1143 II. Henry'nin büyük babası Anjou dükü Foulques'un "Kutsal Kudüs Kralı" olarak ilan edilmesi ile ortaya çıkmıştır. İngiltere Plantagenet hanedanlıların bu unvanı Üçüncü Haçlı Seferi ve Dokuzuncu Haçlı Seferi sırasında tekrar ele geçirmeye çalışmaları başarısız kalmıştır.
Normandiya Dükü 1144–1485 Aynı zamanda "Mortain Kontu" unvanı. İngiltere Plantagent hanedanlılara Anarşi döneminde verilmesi kabul edilmişti. Ama Anjou kontu V. Geoffroy bu Düklüğü ele geçirip unvan onun ahfadına geçti. Bu Düklüğe ait Fransa'da bulunan araziler 1259'da Fransız Krallığı "Valois Hanedanı" arazileri ile birleştirilmiştir. Fakat Manş Denizi'ndeki adalarda (Jersey, Guernsey ve Şark) bu unvan toprakları İngiltere Plantagenet'leri idaresi altında kalmıştır. Sonunda Tudor Hanedanı toprakları olmuştur.
Akitanya Dükü 1152–1422 "Gaskonya Dükü" ve "Poitiers Kontu" unvanları da birlikte kapsamakta idi. II. Henry'nin Akitanya düşesi Eleanor ile evlenmesi ile İngiltere Krallarının eline geçti. Fransa'da bulunan bu araziler 1259'da Fransız Krallığı "Valois Hanedanı" arazileri ile birleştirilmiştir.
İngiltere Kralı 1154–1485 Walingford Antlaşması ile Plantagenetler eline geçmiştir. Bu antlaşma ile gaspçı Stephen ile Matilda arasında imzanıp İngiltere Krallığı'nın Stephen'in ölümü ile Plantagenet hanedanlı Matilda'nın oğlunu varisi olması kabul edilmiştir. Tudor Hanedanı gelinceye kadar Plantagenet Hanedanı'ndan krallar tarafından bu unvan taşınmıştır. Angevin Hanedanı, Lancaster Hanedanı, York Hanedanı bunun alt hanedanlarıdır.
İrlanda Kralı 1177–1485 İrlanda Yüksek Kralları hanedanından 1177'de İngiltere Kralları'na Plantagenet Hanedanına geçen unvan. Tudor Hanedanı gelince ye kadar Plantagenet Hanedanı'ndan krallar tarafından bu unvan taşınmıştır. İngiltere Kralı VIII. Henry tarafından İngiltere Krallığı hükümdarı unvanları arasına alınmıştır.
Bretonya Dükü 1181–1203 Nantes Kontu 'da birlikte kullanılmıştır. Bretonya Düşesi Constance ile Bretonya Dükü II. Geoffrey'in evlenmesinden sonra Plantagenet Hanedanı mensupları unvanı olmuştur. Richomond Dükü unvanı ile yakın ilişkisi vardır.
Kıbrıs Kralı 1191–1192 Bu unvan kısa bir dönem Üçüncü Haçlı Seferi'ne giden İngiltere Karalı Aslan Yürekli Rişar tarafından Kıbrıs'ın fethi sonunda alınmıştır. Ama sonra Arslan Yürekli Rişar bu unvanı Lüzinyanlı Guy'a satmıştır.
Sicilya Kralı 1254–1263 Bu "de facto" kralık değil krallık unvanına bir iddiadır. Papa IV. Alexander Sicilya'yı bir papalığa ait bir arazi olduğunu iddia edip bu devlet krallık tacini İngiltere Kralı III. Henry'nin oğlu olan 1. Lancaster Kontu Edmund Crouchback'e vermiştir. Fakat ondan sonraki papa bir önceki papanın kararını kabul etmemiş ve İngiltere'deki Plantagenet hanedanı da bu krallığı hiçbir zaman ve surette ele geçirmemiş ve hatta ele geçirmeye teşebbüs bile etmemiştir. Buna rağmen bu unvanın sahibi olduklarını çok ciddi olarak ilan etmişlerdir.
Almanya Kralı ve Kutsal Roma-Germen İmparatoru 1257–1272 Cornwall Kontu Richard ile Castile'li X. Alfonso 1257'de Aachen'da Almany Kralı seçiminde birbirine rakip olmuşlar ve Cornwall Kontu büyük bir kulis çalışması ve oy verenlere para ve şahsi gelir sağlama rüşvetleri ile Almanya Kralı seçilmiş ve Aachen'da Alman Kralı tahtına geçmiştir. Bu unvanı kazandığı için Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu unvanı almak için aday olup imparator seçilmesi çok muhtemeldi. Fakat Papa, X. Alfonso'yu tutmakta idi ve hiçbir zaman Cornwall Kontu'nu imparator olarak kabul etmedi ve kabul aymeyeceği aşikardı. Almanya Kralı olarak Cornwall Kontu Richard Almanya'ya hepsi çok kısa süren 4 defa ziyarette bulundu ve oğulları Almanya Kralı adayı olma şartlarını karşılamadıkları için ondan sonra bu unvanı taşıyan Planteganet olmadı.
Galler Prensi 1301–1484 Bu prenslik önceden Angevin hanedanına bağlı arazilerin hükümdarlığını ifade etmekte idi ve Galli "Aberffraw Hanedanı" mensupları isyan ettikten sonra İngiltere Kralı'nın valiaht oğluna verilmeye başlandı. Tudor Hanedanı döneminde bu prenslik unvanı bırakıldı.

Plantagenet Hanedanı'ndan İngiltere kralları

Angevin Hanedanı

Portre İsim Saltanat başlangıcı Saltanat sonu Önceki hükümdarla akrabalığı
II. Henry
(Curtmantle)
19 Aralık 1154 6 Temmuz 1189 İmparatoriçe Matilda'nın oğlu. Kuzeni Stephen tahtı gasp etmişti. Stephen'in tek oğlu ölünce anlaşma ile İngiltere Krallığı taht valiahtı oldu.
Genç Kral Henry 14 Haziran 1170 11 Haziran 1183 II. Henry'nin oğlu olup 15 yaşından itibaren babası ile ortak hükümdar .
I. Richard
(Arslan Yürekli Rişar)
3 Eylul 1189 6 Nisan 1199 II. Henry'nin oğlu.
John
(John Yurtsuz)
27 Mayıs 1199 19 Ekim 1216 II. Henry'nin oğlu. Çocuksuz I. Richard'ın kardeşi
III. Henry 28 Ekim 1216 16 Kasım 1272 John'un oğlu.
I. Edward
(Uzun Bacaklı Edward)
20 Kasım 1272 7 Temmuz 1307 III. Henry'nin oğlu.
II. Edward 7 Temmuz 1307 25 Ocak 1327 I. Edward'ın oğlu.
III. Edward 25 Ocak 1327 21 Haziran 1377 II. Edward'ın oğlu.
II. Richard 21 Haziran 1377 29 Eylûl 1399 Edward, Kara Prens'in oğlu ve III. Edward'ın torunu.

Lancaster hanedanı

Portre İsim Saltanat başlangıcı Saltanat sonu Önceki hükümdarla akrabalığı
IV. Henry
(Henry Bolingbroke)
30 Eylul 1399 20 Mart 1413 Öldürttüğü II. Richard'ın kuzeni. 1. Lancaster Duku John Gaunt'un ve III. Edward'ın torunu.
V. Henry 20 Mart 1413 31 Ağustos 1422 IV. Henry'nin oğlu.
VI. Henry 31 Ağustos 1422 4 Mart 1461 V. Henry'nin oğlu.

York Hanedanı

Portre İsim Saltanat başlangıcı Saltanat sonu Önceki hükümdarla akrabalığı
IV. Edward 4 Mart 1461 30 Ekim 1470 VI. Henry'nin kuzeni. 3. York Dükü Richard Plantagenet'in oğlu, III. Edward'ın oğulları olan Antwerp'li Lionel ve Langley'li Edmund'un varisi
V. Edward 9 Nisan 1483 25 Haziran 1483 IV. Edward'ın oğlu.
III. Richard 26 Haziran 1483 22 Ağustos 1485 IV. Edward'ın amcası. 3. York Dükü Richard Plantagenet'in oğlu

Plantagenet Hanedanı'ndan İngiltere kralları için kronolojik gösterge

Richard III of EnglandEdward V of EnglandIV. Edward (İngiltere kralı)VI. HenryV. HenryIV. HenryRichard II of EnglandIII. Edward (İngiltere kralı)II. Edward (İngiltere kralı)I. Edward (İngiltere kralı)III. HenryJohn (İngiltere kralı)I. Richard (İngiltere kralı)Henry Genç Kral)II. HenryYorkLancasterYorkLancasterAngevin

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça