Park obejmuje tereny leżące w zakolu rzeki Warty, tzw. Łuk Załęczański, oraz przełomy Warty przez Wyżynę Wieluńską – Działoszyński i Krzeczowski.
Historia
Załęczański Park Krajobrazowy utworzony został uchwałą XIII/50/78 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu dnia 5 stycznia 1978 roku (Uchwała nr XIII/50/78). W 1989 roku, na mocy Uchwały nr VIII/44/89 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu, zostały zmienione granice Załęczańskiego Parku Krajobrazowego i jego strefy ochronnej w obrębie województwa sieradzkiego (Uchwała nr VIII/44/89).
Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie nr 45/2005 Wojewody Łódzkiego z dnia 24 listopada 2005 r. w sprawie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego w granicach województwa łódzkiego.
Charakterystyka
Powierzchnia parku to 14 750 ha, a strefy ochronnej 12 010 ha. Około 53% powierzchni parku stanowią lasy, 34% grunty orne, 10% użytki zielone i wody, a 3% tereny osadnicze. Licznie występują tu zjawiska krasowe: leje, jaskinie, suche doliny.
Znaczną część powierzchni parku (ok. 53%) zajmują lasy. Dominują siedliska borowe na bardzo ubogim piaszczystym podłożu, w większości w postaci sosnowychmonokultur o słabej kondycji zdrowotnej. W bezpośrednim sąsiedztwie koryta rzeki występują wikliny. Znajdziemy tu również fragmenty łęgu wierzbowo-topolowego oraz olsu porzeczkowego.
Najcenniejsze, niewielkie płaty lasów o naturalnym charakterze, występują poza doliną Warty: świetlista dąbrowa w okolicy Niżankowic, kwaśna dąbrowa trzcinnikowa w uroczyskach Ruda i Mierzyce, wyżynny jodłowy bór mieszany – w uroczysku Kluski (w szczątkowej postaci) i kwaśna buczyna w południowo-zachodniej części parku.
„Góra Świętej Genowefy” (200 m n.p.m.) – najdalej wysunięty ostaniec Jury Wieluńskiej ok. 1 km na zachód od Bobrownik
Góra Wapiennik (198 m n.p.m.)
Góra Krzemionki (228 m n.p.m.)
„Granatowe Źródła” – jedyny przykład pulsujących, terasowych źródeł krasowych na Jurze Polskiej (część wody bije ze skalnej szczeliny na brzegu, a część na dnie zbiornika, którym jest starorzecze rzeki Warty)
Ujście „Suchej Strugi” – w okolicach Lisowic
„Żabi Staw” – wysoko zawieszony nad dnem doliny rzeki Warty zbiornik wody stojącej z liczną populacją podlegających ścisłej ochronie grzybieni północnych; ok. 1 km na zachód od Bobrownik
5 pomników przyrody – drzewa o obwodach pni od 270 do 674 cm. Przeważnie są to lipy i dęby
Pomniki przyrody w otulinie parku:
„Jaskinia Ewy” – Góra Draby (230 m n.p.m.) we wsi Draby
Góra św. Genowefy w Załęczańskim Parku Krajobrazowym
Granatowe Źródła
Użytki ekologiczne
na terenie parku:
„Wronia Woda” – starorzecze rzeki Warty, tzw. „warcisko”.
5 użytków ekologicznych – wszystkie to bagna śródleśne na terenie Lasów Państwowych Nadleśnictwa Wieluń
Inne obiekty
„Meander Jarzębieski”.
„Meander Toporowski”.
Brama pomiędzy „Górą Wapiennik” i „Górą Św. Genowefy”.
„Załęczański Łuk Warty”.
„Wąwóz Królowej Bony”.
„Dolinę Warty pod Kamionem”.
„Przełom Krzeczowski”.
„Parowy Łaszewskie”.
Most w Bobrownikach.
Źródło „Objawienie” w m. Kałuże (silne źródło (1,5 l/s) według tradycji woda posiada właściwości lecznicze, dość trudne do odszukania, gdyż leży pośród lasu o bogatym poszyciu).
Źródła w Bobrownikach (grupa przykorytowych wywierzysk krasowych o dużej wydajności ok. 500 metrów na zachód od zabudowań wsi, przy północnym brzegu koryta Warty).
Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Nadwarciański Gród” w Załęczu Wielkim – Kępowiźnie.
Drewniany młyn wodny w Załęczu Wielkim – Kępowiźnie zbudowany w latach 1910–1912.
Drewniany wiatrak – koźlak we wsi Kocilew k. Ożarowa wzniesiony w 1914 r.
Drewniany kościółek typu wieluńskiego pw. Wszystkich Świętych w Popowicach z XVI w (zbudowany bez użycia gwoździ).
Drewniany kościółek typu wieluńskiego pw. Świętej Trójcy w Grębieniu, wzniesiony na przełomie XV i XVI wieku
Szlaki turystyczne
Szlaki rowerowe
Szlak Przełomu Krzeczowskiego EWI – 5
Znakowany na żółto (dawniej: na czerwono) szlak rowerowy ma kształt wydłużonej ósemki, której osią jest dolina Warty. Wiedzie przez pola i lasy, wznosząc i opadając na dno doliny, pokonuje rzekę aż czterokrotnie – dwa razy w miejscowości Toporów – Kamion, w miejscowościach Krzeczów oraz Przywóz – Ogroble. Trasa tego szlaku pozwala poznać rejon „Krzeczowskiego Przełomu Warty”, w tym jego cenny przyrodniczo odcinek zwany „Doliną Warty pod Kamionem”.
Szlak ma długość 20,5 km.
Szlak Załęczańskim Łukiem Warty EWI – 6
Znakowany na żółto (dawniej: na niebiesko) szlak rowerowy „Załęczańskim Łukiem Warty” pozwala poznać Załęczański Park Krajobrazowy, a zwłaszcza przyrodę i zabytki odcinka doliny Warty zwanego Załęczańskim Łukiem Warty. Trasa szlaku wiedzie m.in. przez Załęcze Wielkie, Piaski, Ogroble, Przywóz, Łaszew Rządowy, Bieniec, Kępowizna i z powrotem do Załęcza Wielkiego. Na trasie m.in. kurhany w Przywozie oraz zabytkowy młyn w Kępowiźnie.
Szlak ma długość 26,5 km.
Szlak Nadwarciańskich Krajobrazów EWI – 7
Znakowany na żółto (dawniej: na zielono) szlak rowerowy „Nadwarciańskich Krajobrazów” biegnie przez Załęczański Park Krajobrazowy. Szlak ten rozpoczyna się w Załęczu Wielkim i wiedzie przez Piaski, Bukowce, Bobrowniki, Troniny, Starą Wieś, Kluski i z powrotem do Załęcza Wielkiego. Na trasie lub w pobliżu tego szlaku leżą takie atrakcje turystyczne Załęczańskiego Parku Krajobrazowego jak: Starorzecze Wronia Woda, Góra Świętej Genowefy, Żabi Staw, Góra Wapiennik czy Granatowe Źródła, stanowiące pomniki przyrody.
Szlak ma długość 31,9 km.
Punkty węzłowe szlaków rowerowych
most w m. Bobrowniki (szlak EWI – 7)
most w m. Załęcze Wielkie (szlaki EWI – 6 i EWI – 7)
most w m. Przywóz – Ogroble (szlaki EWI – 5 i EWI – 6)
Przebieg: Ośrodek „Nadwarciański Gród” – Kępowizna – Bieniec – Przywóz – Ogroble – Madeły – Ośrodek „Nadwarciański Gród”.
Rowerowa lub piesza: trasa ok. 23 km
Trasa nr 2
Przebieg: Ośrodek „Nadwarciański Gród” – Kępowizna – Bieniec – Dzietrzniki – źródło „Objawienie" – Ośrodek „Nadwarciański Gród”.
Wycieczka piesza: trasa ok. 15 km
Trasa nr 3
Przebieg: Ośrodek „Nadwarciański Gród” – Draby – Węże – „Góra Zelce” (rezerwat „Węże”) – „Żabi Staw” – „Góra Świętej Genowefy” – Bobrowniki – Ośrodek „Nadwarciański Gród”.
Wycieczka autokarowa ok. 20 km, trasa piesza ok. 12 km
Trasa nr 4
Przebieg: Ośrodek „Nadwarciański Gród” – Draby – Kolonia Lisowice – Lisowice – Ośrodek „Nadwarciański Gród”.
Wycieczka autokarowa ok. 20 km, trasa piesza ok. 8 km
„Najcenniejsze walory przyrodnicze Miasta i Gminy Działoszyn” – ścieżka dydaktyczna o długości 19 km. 14 stanowisk z tablicami na trasie Raciszyn (kamieniołom) – Lisowice (źródła) – Rezerwat Węże – Draby – Kol. Lisowice – Ponory Suchej Strugi. Otwarta w sierpniu 2017[5].
„Ośrodek” – leśna ścieżka dydaktyczno-rekreacyjna o długości ok. 3,5 km[4]
„Źródełko” – leśna ścieżka dydaktyczno-rekreacyjna o długości ok. 6 km[4]
Przebieg: Ośrodek „NG” – Bukowce – most w Bobrownikach.
Długość trasy – 10,2 km
Trasa B (północna – piesza lub rowerowa)
Przebieg: most w Bobrownikach – kamieniołom koło Bobrownik – Ogroble – Kurhany Książęce – Wąwóz Królowej Bony – Ośrodek „Nadwarciański Gród”.
Długość trasy – 15 km
Trasa C (południowa – piesza lub rowerowa)
Przebieg: most w Bobrownikach – rezerwat „Węże” – Góra „Wapiennik” – Ośrodek „Nadwarciański Gród”.
Długość trasy – 12,5 km
Trasa D
Trasa spływu kajakiem z Bobrownik do Ośrodka „Nadwarciański Gród”.
Długość trasy – 10,3 km
Szlak Konny Jury Wieluńskiej
Znakowany na czerwono. Przebieg na terenie ZPK: Rychłowice „Wzgórze Koni” – Nowy Świat – Strugi – Łaszew – Bieniec – Dzietrzniki gospodarstwo agroturystyczne „Nad Strugą” – Kępowizna – Załęcze Wielkie – Stara Wieś – Troniny i dalej do Częstochowy.
↑Stan prawny Parku w granicach województwa opolskiego nie jest jasny, ponieważ uchwała o jego utworzeniu pochodzi sprzed transformacji ustrojowej i tylko w granicach województwa opolskiego nie została podjęta przez Wojewodę Opolskiego uchwała dostosowująca ten akt prawny do nowej sytuacji prawnej. Na terenie województwa opolskiego zajmowanym przez Park Rada Gminy Rudniki utworzyła Obszar Chronionego Krajobrazu Załęcze – Polesie[3]..