Carlisle (borið fram [/kɑrˈlaɪl/], á staðnum [/ˈkɑːlaɪl/]) er borg í Norðvestur-Englandi og höfuðborg sýslunnar Cumbria. Hún er aðalborg þéttbýlissvæðsins Carlisle. Borgin liggur við samrennsli ánna Eden, Caldew og Peterill, 16 km sunnan Skotlands. Hún er stærsta þéttbýlið í Cumbria og er stjórnunarmiðstöð borgarinnar og sýslunnar. Frá og með 2011 voru íbúar um 75.300 manns í borginni og 107.000 á þéttbýlissvæðinu.

Carlisle var upprunalega höfuðborg sýslunnar Cumberland og var stofnuð af Rómverjum sem vörn fyrir Hadríanusarmúrinn. Á miðöldum varð borgin mikilvægur varnarstaður vegna nálægðar við konungsríkið Skotland. Árið 1092 byggði William Rufus kastalann í Carlisle sem var einu sinni fangelsi fyrir Maríu Skotadrottning. Nú á dögum hýsir kastalinn minjasafn. Carlisle varð biskupsdæmi árið 1122 og þá var byggð dómkirkjan í Carlisle.

Við komu textílframleiðslu á tímum iðnbyltingarinnar breytist Carlisle mikið, hún varð þéttbyggð iðnaðarborg. Staðsetning borgarinnar gerði henni kleift að þróast og stækka. Hún varð mikilvæg járnbrautarborg. Sjö járnbrautarstjórnendur deila lestarstöðinni í borginni.

Hún er stundum nefnd Border City á ensku og er helsta menningar-, viðskipta- og iðnaðarmiðstöð sýslunnar. Háskólinn í Cumbria er staddur þar og eru þar nokkur minjasöfn að auki.

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Carlisle.

• Fyrirmynd greinarinnar var „Carlisle“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt mars 2010.