Dyma'r digwyddiadau a'r cerrig milltir diwedd 2019 i ddiwedd 2020 mewn llinell amser parthed y firws yng Nghymru:
Rhagfyr 2019
dechrau Rhagfyr
Connor Reed, bachgen 25 oed o Lanrwst, a weithiai mewn coleg yn Wuhan yn dal y feirws COVID-19. Dyma'r cyntaf o wledydd Prydain i ddal y firws.[1]
Cwsmer yn ciwio yn saff a derbyn gwasanaeth drwy ffenest siop "Treehouse", Stryd y Popty, AberystwythArwydd cefnogaeth i Weithwyr Hanfodol ac i gwsmeriaid ar ffenest Banc Barclays, Aberystwyth
Ionawr 2020
1 Chwefror
canslwyd y digwyddiad cyntaf yng Nghymru, sef Dathliadau'r Flwyddyn Newydd Tsieineaidd ym Mangor a oedd i'w gynnal ar ddydd Sadwrn 1 Chwefror.[2]
Mae gan Gymru ei hachos cyntaf o "drosglwyddo cymunedol", gyda chlaf yng Nghaerffili heb unrhyw hanes teithio yn profi'n bositif ar gyfer COVID-19.[11]
12 Mawrth
Claf yn Ysbyty Wrecsam Maelor yn profi'n bositif am COVID-19 - yr achos cyntaf yng Ngogledd Cymru.[12]
13 Mawrth
Vaughan Gething yn cyhoeddi bydd holl apwyntiadau a llawdriniaethau cleifion allanol nad ydynt yn rhai brys yn cael eu hatal mewn ysbytai
yng Nghymru, mewn ymgais i ohirio lledaeniad y pandemig coronafirws.[13]
Gem y chwe gwlad Cymru yn erbyn Yr Alban yn cael ei gohirio.[14]
16 Mawrth
Y person cyntaf yng Nghymru yn marw o COVID-19.[15]
Gohirio Eisteddfod yr Urdd Sir Ddinbych tan 2021.[16]
17 Mawrth
Llywodraeth Cymru'n cyhoeddi eu bod yn neilltuo £200 miliwn ar gyfer y byd busnes, i'w digolledu oherwydd effaith y Gofid Mawr.[17]
Llywodraeth Cymru ar 18 Mawrth yn gorchymun cau ysgolion o 20 Mawrth (dydd Gwener). Dywedodd y llywodraeth y byddai arholiadau TGAU a Lefel A yr haf hwn hefyd yn cael eu canslo.[19]
21 Mawrth
twristiaid yn tyrru i mewn i Gymru i'w tai haf a'u carafanau; posteri a cheir yn cael eu gosod i geisio atal hyn a galw mawr ar Lywodraeth Cymru i ymateb.
23 Mawrth
Mark Drakeford yn esbonio rheoliadau'r cyfnod clo; 23 Mawrth 2020.
Llywodraeth Cymru yn gorchymyn cau safleoedd gwersylla a chyrchfannau twristiaeth poblogaidd yng Nghymru.[21]
Gyda niferoedd marwolaeth y DU yn cyrraedd 335 ac 16 o farwolaethau yng Nghymru, cyhoeddodd Boris Johnson y byddai gorchymyn 'Aros yn y Cartref' ledled y wlad yn dod i rym erbyn hanner nos ac y byddai'n cael ei adolygu bob 3 wythnos. Byddai hyn yn cael ei alw y cyfnod clo.[22]
Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri yn cyhoeddi y byddan nhw'n cau mynediad i'r mynyddoedd prysuraf ar unwaith. Anogodd arweinydd Cyngor Gwynedd, y Cynghorydd Dyfrig Siencyn holl asiantaethau llety gwyliau i gau yn syth.[24]
27 Mawrth
cyhoeddodd Stadiwm y Mileniwm eu bod am gydweithio i droi'r stadiwm yn ysbyty i 2,000 o gleifion a bod Llywodraeth Cymru wedi clustnodi £8m ar gyfer ysbytai Caerdydd.
Dywedodd yr Athro Deian Hopkin ar Radio Cymru "Pam yn y byd fod na ddiffyg paratoi, a hwnnw'n ddiffyg o ran yr offer diogelwch a'r broblem o fethu prynnu nwyddau, gan nad oedd unrhyw system dogni yn ei lle. Roedd diffyg gwybodaeth hefyd yn bodoli yng ngwanwyn 2020."
Cytundeb rhwng Llywodraeth Cymru a chwmni fferyllol Roche i gynyddu'r profion COVID-19 i 5,000 y dydd yn methu.[26]
Prif Weinidog y DU, Boris Johnson, yn ysgrifennu llythyr i bob cartref yn y Deyrnas Unedig. Amlen yn cynnwys y llythyr a thaflen gwybodaeth gyhoeddus yn cael ei danfon yn y Gymraeg ac yn Saesneg ar yr 3ydd o Ebrill i bob gartref yng Nghymru.[27]
Gweinidog Iechyd Cymru'n dweud bod y gwasanaeth iechyd yn paratoi i ddyblu nifer y gwelyau sydd ar gael gydag ysbytai dros dro.[33]
6 Ebrill
Pryder gan elusen Cymorth i Ferched Cymru y gall trais domestig yn y cartref gynyddu yn sgil y gorchymyn i bobl aros yn eu cartrefi.[34]
7 Ebrill
Llywodraeth Cymru yn dod a chyfraith i rym sy'n rhoi cyfrifoldeb ar gyflogwyr gweithwyr allweddol (heblaw am GIG) i gadw eu staff 2 fetr ar wahân.[35]
8 Ebrill
Llywodraeth Cymru'n cadarnhau y bydd y cyfyngiadau yn aros mewn lle ar ol y 3 wythnos wreiddiol.[36]
Undeb Amaethwyr Cymru (FUW) yn gofyn am gymorth brys ar ôl i ffermwyr godro rhaid taflu llaeth o ganlyniad i leihad sylweddol yn y galw a thaliadau gyda’r prosesydd yn lleihau neu'n methu.[37][38] Cwmni 'Freshways', sy'n prosesydd llaeth, yn cael ei beirniadu gan mae'r cwmni yma sy'n achosi'r nifer fwyaf o ofid ariannol i ffermwyr.[38][39]
9 Ebrill
Perchennog cartrefi gofal ym Mhorthmadog a Chricieth yn dweud bod cwmnïau yn Lloegr yn gwrthod gwerthu offer gwarchod personol (PPE) gan eu bod wedi'u clustnodi ar gyfer cartrefi gofal yn Lloegr yn unig.[40]
Heddlu Gogledd Cymru yn dweud wrth bobol ddim cymryd y gyfraith yn ei ddwylo ei hunan, ar ôl i rai ymateb yn ffyrnig i bobol o Loegr yn dod i fyw yn ail gartrefi yng Nghymru.
10 Ebrill
Cyngor Sir Gâr yn cyrchu ei gyflenwadau ei hun o offer PPE oherwydd cyflenwadau prin Llywodraeth Cymru.[41]
Llythyr Boris Johnson (Prif Weinidog) a thaflen gwybodaeth gyhoeddus amdano'r Coronafeirws yn y Gymraeg. Danfonwyd gan Lywodraeth y DU i bob tŷ yng Nghymru yn ystod yr pandemig.
Dyn o Lwynhendy (Dyfed Powys) yn cael ei arestio ar ôl torri cyfyngiadau coronafeirws am y chweched tro.[43]
13 Ebrill
Ciplun o wefan un o brif gyflenwr offer meddygol PPE, Gompels. Disgrifia'r mygydau roedd yn ei gynhyrchu, a nodwyd yn glir mai dim ond cartrefi gofal yn Lloegr a allai brynu'r cynnyrch hyn, o dan orchmynion gan Iechyd Cyhoeddus Lloegr.
Pobl Cymru yn cyd-gannu'r anthem genedlaethol am 8 o’r gloch yr hwyr er mwyn dangos eu gwerthfawrogiad i weithwyr allweddol GIG. Hyn ar ôl ymgyrch frwd ar Facebook, BBC Radio Cymru a BBC Radio Wales.
Canolfan profi yn Stadiwm Dinas Caerdydd rhaid cau oherwydd 'resymau gweithredol'. Vaughan Gething yn dweud bod hwn yn "arwydd gweledol lle mae rhywbeth ddim wedi gweithio". Ac yn galw ar Gynghorau i lenwi ei capasiti profi. Arweinydd Cyngor Gwynedd yn galw'r system yn "gymhleth, siambolaidd" ac yn orfiwrocrataidd.[44][45]
Grŵp o fewn Llafur Cymru 'Gwreiddiau Llafur Cymru' (sy'n chwaer fudiad i Momentwm) yn galw am ymateb gwahanol gan Lywodraeth Cymru i Lywodraeth San Steffan. "[46]
Tystiolaeth gan The National fod cyfarwyddyd wedi ei roi gan Lywodraeth Lloegr y dylai offer PPE gael ei roi i Loegr, ac nid i'r Alban na Chymru.
Papur newyddion The National yn dweud bod Llywodraeth y DU a PHE (Public Health England) yn gofyn i gwmnïau offer PPE yn Lloegr i beidio danfon offer i gartrefi gofal yng Nghymru a'r Alban.[48][49] Arwyddodd TUC Cymru a BMA Cymru lythyr yn galw am well eglurder am y sefyllfa o gyflenwad offer PPE.[50]
Gweinidog Iechyd Cymru yn cadarnhau yn y briff dyddiol bod yna 75 allan o'r 1,073 o gartrefi gofal yng Nghymru gydag achosion o'r coronafeirws.[51]
Pryder gan rai oherwydd bod ffigyrau gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn dangos 82 yn fwy o farwolaethau yng Nghymru yn gysylltiedig â Covid-19 nag a adroddwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru erbyn dechrau mis Ebrill. Mae'r ffigwr hwn yn gysylltiedig gyda marwolaethau tu allan i'r ysbyty, gan gynnwys marwolaethau mewn cartrefi gofal a chartrefi preifat.[52]
15 Ebrill
Llywodraeth Cymru yn ymddiheuro ar ôl danfon 13,000 o lythyrau ar gyfer y bobl fwyaf bregus i'r cyfeiriadau anghywir. Maent yn dweud fod pob llythyr bellach wedi cyrraedd y cyfeiriadau cywir.[53]
Kirsty Williams (y Gweinidog Addysg Gymreig) yn dweud y bydd tarfu ar addysg plant yng Nghymru am 'gyfnod sylweddol'.[54][55]
Dr Meirion Evans, un o brif ymgynghorwyr meddygol Llywodraeth Cymru yn rhybuddio (mewn cyfweliad) y gallai'r cyfyngiadau aros mewn grym am 'sbel go hir', misoedd yn rhagor.[56][57]
16 Ebrill
Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, yn cadarnhau bydd cyfyngiadau teithio yn parhau mewn rym am 3 wythnos ychwanegol.[58][59]
Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd yn treialu triniaeth newydd. Triniaeth ble mae plasma person sydd wedi gwella yn llwyr yn cael rhoi i rywun sy'n dioddef yn ddifrifol.[60]
Pennaeth y GIG yng Nghymru, Dr Andrew Goodall, yn dweud bod yn bryderus bod llai o bobl yn ceisio cael cymorth meddygol mewn rhai meysydd, oherwydd coronafirws. Dywedodd hefyd bod un o bob tri gwely yn cael ei ddefnyddio gan bobl sydd â coronafirws, a bod y capasati gwelyau critigol yn 51%.[61]
17 Ebrill
bagiau ailgylchu mewn man cyhoeddus, saff i'r cyhoedd, mynedfa parc Castell Aberystwyth adeg COVID-19
Marwolaethau yn pasio hanner mil: 506. Gyda dadansoddiad diweddarach o gofrestriadau marwolaeth (pob achos) yng Nghymru a Lloegr gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol yn canfod y cyfanswm uchaf yr wythnos hon, sef 21,805 mae hyn yn 207% o'r cyfartaledd pum mlynedd am yr un wythnos.
Mark Drakeford yn dweud yn y briff dyddiol efallai bydd rhaid i Gymru gymryd camau gwahanol 'os oes angen', hyd yn oed os ydi rhannau arall o Brydain yn llacio eu cyfyngiadau. Hefyd yn dweud bod Llywodraeth Cymru yn cynllunio ar ei 'strategaeth ymadael'.[62]
Cynghorau Gwynedd, Ynys Môn, Conwy, Ceredigion a Sir Benfro yn galw am newidiadau i ganllawiau Llywodraeth Cymru o ganlyniad i nifer perchnogion ail gartrefi manteisio ar y grantiau busnes.[63]
Arolwg gan y Coleg Brenhinol y Nyrsys yn dweud bod prinder PPE yn achosi 'gofid mawr' i nyrsys Cymru a bod 54% o'r rhai a holwyd yn "teimlo dan bwysau" i ofalu heb yr offer digonol.[65][66]
Trigolion yn Glanaman, Sir Gar, yn clapio yn y cymeradwyaeth wythnosol ar gyfer gofalwyr.
Lesley Griffths, y gweinidog amaeth Cymru, yn croesawu atal cyfreithiau'r Deyrnas Unedig ar gystadleuaeth y sector llaeth. Cyhoeddiad i atal yn dod ar ôl i nifer o ffermydd Llaeth yng Nghymru brwydro i gadw i fynd o dan amgylchiadau anodd ar ôl cau’r bwytai a chaffis, addasu’r gadwyn gyflenwi a phrisiau isel y farchnad.[67]
19 Ebrill
Ar raglen BBC Politics Wales dywedodd Prif Weinidog Cymru bod profi Covid-19 dim wedi bod yn 'ddigon dda', a bod yn ystyried codi cyfyngiadau fesul cam.[68]
Vaughn Gething yn dweud bod system newydd mewn lle er mwyn profi hyd yn oed fwy o weithwyr allweddol yn dilyn adolygiad ar ôl pryderon gan nifer.[69]
Llywodraeth Cymru dim mynd i osod targed newydd ar ôl methu i gyrraedd 5,000 o brofion y dydd erbyn canol mis Ebrill.[68][70][71]
20 Ebrill
Mark Drakeford yn dweud yn y briff dyddiol fod y nifer o achosion mewn ysbytai yn parhau i ostwng dros y pythefnos diwethaf, ond efallai y bydd angen cyflwyno rheoliadau llymach ynghylch pobl ag ail gartrefi.[72]
Cyhoeddwyd Llywodraeth Cymru pecyn ychwanegol gwerth £100 miliwn i gefnogi busnesau; derbyniodd y gronfa Cadernid Economaidd 6,000 o geisiadau.[73]
Gwyddonwyr ym Mhrifysgol De Cymru wedi datblygu prawf cyflym Covid-19 sy'n dod a chanlyniad mewn 30 munud.[74]
Yr Athro Syr Martin Evans, enillydd Gwobr Nobel ac is-ganghellor Prifysgol Caerdydd, yn cyhuddo llywodraethau Cymru a'r DU o "esgeuluso'u dyletswyddau".[76]
Adam Price, arweinydd Plaid Cymru, yn dweud bod angen ymchwiliad cyhoeddus ar unwaith ac yn argymell sefydlu "tîm cyfochrog, sydd wedi arwain gan farnwr" ar unwaith.[77]
Eluned Morgan, gweinidog cysylltiadau rhyngwladol Cymru, yn dweud bod 21 o swyddfeydd tramor Llywodraeth Cymru yn chwarae eu rhan i ail-wladoli pobl. Anogodd bobl i "ddychwelyd adref cyn gynted â phosibl.”[78]
22 Ebrill
Dominic Raab yn beirniadu Llywodraeth Cymru am ollwng targedau profi, ac yn dweud bod angen i Vaughan Gething cydweithio "er mwyn cyflawni’r ymdrech genedlaethol.”[79]
Plaid Cymru a'r Ceidwadwyr Cymreig yn galw ar y Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething, i ymddiswyddo ar ôl rhegi ar feinciwr cefn yng nghyfarfod y Cynulliad drwy 'Zoom'. Digwyddodd hyn ar ôl (gadael ei feic ymlaen) ac ar ôl ymateb i gwestiynau graffu gan Jenny Rathbone amdano sylwadau Athro Martin Evans, galw ar gwmnïau Cymraeg i greu PPE a hygyrchedd profi i'r rheng flaen.[80][81][82]
15 uwch ddoctoriaid sy'n arweinwyr clystyrau iechyd ar draws Cymru yn galw ar Lywodraeth Cymru i wneud defnyddio ail gartrefi yn anghyfreithlon.[83][84]
23 Ebrill
Tarian Cymru (mudiad codi arian) yn darparu eu cyflenwad PPE cyntaf i weithwyr iechyd yng Ngheredigion, Sir Benfro, Sir Gâr a Chaerdydd.[85]
Undeb Prifysgol a Choleg Cymru yn galw ar Weinidogion Llywodraeth Cymru i weithredu, ar ôl adroddiad yn dweud gall prifysgolion Cymru gweld gostyngiad o bron i £100m.[86]
Heol wag yn Llanberis yn ystod y cyfnod clo. Gwelwyd disgyniad sylweddol mewn traffig yn ystod yr pandemig.
Mark Drakeford yn penodi'r Cwnsler Cyffredinol, Jeremy Miles, i arwain adferiad Cymru ar ôl y Coronafeirws. Drakeford yn dweud "Bydd y gwaith hanfodol hwn yn effeithio ar feysydd o fywydau Cymru."[87]
24 Ebrill
Llywodraeth Cymru "yn cryfhau rhai mesurau ond yn llacio rhai hefyd."[88] Mae hyn yn cynnwys ymestyn diffyniad 'pobl fregus' i gyflyrau eraill a rhoi'r hawl i rai pobl ymarfer corff mwy nag unwaith. Drakeford yn dweud ei fod yn cysylltu gyda'r 4 heddluoedd i ofyn a oes angen cynyddu pwerau er mwyn rhwystro pobl sy'n teithio i'w ail gartrefi.[89]
Cyhoeddodd S4C eu bwriad o ddarlledu drama gyfredol newydd o'r enw Cyswllt, sy'n rhoi cipolwg ar fywyd yn ystod pandemig gan ddangos effaith cael ein cloi i mewn ar unigolion a theuluoedd. Mewn cam arloesol, caiff y gyfres dair rhan gyfan ei ffilmio ar liniaduron a ffonau symudol.
Yn ogystal cyhoeddwyd Llywodraeth fframwaith goleuadau traffig a saith cwestiwn allweddol (mae rhaid ateb yn gywir) er mwyn dod allan o'r cyfyngiadau presennol.[90][91]
Iechyd Cyhoeddus Cymru yn cyhoeddi 84 o farwolaethau ychwanegol rhwng 20 Mawrth a 22 Ebrill. Mae'r marwolaethau newydd a chaeth ei ôl-ddyddio yn dod o Betsi Cadwaladr. Sian Gwenllian, AC Plaid Cymru, yn dweud ei bod hi'n "frawychus" ei bod hi wedi cymryd mis oherwydd problemau yn y system adrodd.[92]
25 Ebrill
AS Ceidwadol David Jones yn dweud bod newidiadau polisi Llywodraeth Cymru ar gymhwysedd y sector twristiaeth i gael grantiau busnes yn "bolisi gwallus".[93]
Dywedodd Mark Drakeford yn y briff dyddiol dylid codi'r cyfyngiadau yn pob ardal o Gymru ar yr un pryd, er bod ffigyrau yn dangos bod y firws heb ledaenu yn eang hyd yn hyn yn y Gogledd a'r Gorllewin.[94]
26 Ebrill
Fforwm Gofal Cymru yn dweud gall hanner cartrefi gofal yng Nghymru cau, mae nifer yn barod rhaid gwneud benthyciadau brys er mwyn cadw ar agor.[95]
Mark Drakeford yn dweud fod 'bod y cofnod o'r haint yn ddibynadwy', a bod adroddiad yn cael ei ysgrifennu yn dweud beth oedd y broblem yn ardal Betsi Cadwaladr.[96]
Nifer yn galw am atebion ar ôl i'w ddangos bod Dominic Cummings gyda mwy o bwerau yn gyfarfodydd SAGE na prif Gynghorwyr Gwyddonol o’r Gwledydd datganoledig.[97]
27 Ebrill
Mewn adroddiad daeth i'r amlwg bod system wahanol (i'r un genedlaethol) wedi cael ei defnyddio yn Fwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr, dyma'r rheswm dros y ôl-ddyddio ar 24 Ebrill. Dywed Mark Drakeford ei fod yn "disgwyl [i'r sefyllfa] gael ei gywiro".[98] Gwrthbleidiau yn gofyn am gyflwyno'r adroddiad yn llawn yn gyhoeddus.
Prif Weinidog Cymru yn galw ar Lywodraeth DU i roi cymorth ariannol i'r diwydiant dur yng Nghymru. Mae Tata wedi gofyn i Lywodraeth DU am becyn ariannol gwerth £500 miliwn.[99]
Arwydd yng Nghenarth, yn dweud bod rheoliadau COVID Cymreig mewn grym. Rhoddwyd nifer o arwyddion i fyny ar draws Cymru gan Lywodraeth Cymru a Lleol oedd yn rhybuddio pobl Lloegr oedd yn dod i Gymru yn ystod y Cyfnod clo am yr gwahaniaeth mewn rheoliadau.
Heddluoedd De a Gogledd Cymru 'yn anobeithio' o ganlyniad i rai torri'r cyfyngiadau drwy deithio o Loegr i Gymru, er mwyn cerdded ac ati.[100]
28 Ebrill
Gweinidog Iechyd Cymru yn dweud bod dau hediad yn glanio yn Faes Awyr Caerdydd wythnos dechrau 28 Mawrth, yn llawn cynnyrch PPE. Un hediad yn dod o Cambodia a'r llall o Tsieina. Cyrhaeddodd llong o Tiesna i Gymru ar 25 Ebrill yn cario deg miliwn o fygydau.[101]
Kirsty Williams, Gweinidog Addysg Cymru, yn dweud bydd ysgolion yn ailagor 'yn raddol'. Cyflwynwyd Williams pum egwyddor i benderfynu pryd ac ym mha ffordd y byddai hynny'n digwydd.[102]
Vaughan Gethings hefyd yn dweud bod 31 marwolaeth ychwanegol wedi cael ei ôl-ddyddio yn ardal Bwrdd Iechyd Hywel Dda. Dywedodd nawr bod holl systemau adrodd byrddau iechyd bellach yn "gyson".[103]
29 Ebrill
Llywodraeth Cymru'n dweud ei fod dim mynd i ddilyn Lloegr trwy brofi staff a phreswylwyr pob cartref gofal, dim ond rheini sydd yn dangos symptomau sydd â hawl i brawf tebyg mewn cartrefi gofal yng Nghymru. Yn Lloegr mae gan bawb sydd dros 65 (sy'n dangos symptomau) hawl i brawf yn ogystal â staff a phreswylwyr pob cartref gofal yn Lloegr (gyda neu heb symptomau). Yn ôl rhai dyma'r prif wahaniaeth polisi rhwng y ddwy Lywodraeth.[104][105]
Cyn Brif Weinidog y DU, Gordon Brown, yn cael ei penodi yn aelod o grŵp ymgynghorol allanol Llywodraeth Cymru i edrych ar adferiad Cymru ar ol y Coronafeirws.[106]
Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi bydd dwy ganolfan profi newydd yn agor yng Nghymru- un yng Nghaerfyrddin a'r llall yn Llandudno. Daw hyn a'r nifer o ganolfannau profi i pedwar.[107]
Poster ffenest, adeg COVID-19, "Cysgod y Groes", Llanbadarn Fawr, Aberystwyth - "Er mawr maint sydd yn dy gwmwl tew o law a rhew a rhyndod Fe ddaw eto haul ar fryn nad ydyw hyn ond cawod"
30 Ebrill
Dr Frank Atherton, Prif Swyddog Meddygol Cymru, yn dweud yn y briff dyddiol bod y “firws hwn heb orffen gyda ni eto”, ac yn rhybuddio rhag codi cyfyngiadau yn rhy gyflym neu'n gynnar.[108]
Ysgrifennydd undeb Unite Cymru, Peter Hughes, yn rhybuddio bod Cymru “mewn perygl mawr” o golli ei ffatrïoedd a’r holl swyddi yn y sectorau cynhyrchu.[111]
Cymdeithas Brydeinig Dros Weithwyr Cymdeithasol yng Nghymru yn dweud bod dal ganddynt "bryderon anferth" ynglŷn diffyg PPE.[112]
Mark Drakeford yn cyhoeddi bydd taliad ychwanegol o £500 i weithwyr gofal cymdeithasol, gan nodi hefyd bod Cymru "dros frig y coronafeirws."[113]
Ffigyrau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol yn datgelu bod ardaloedd mwyaf difreintiedig Cymru wedi gweld bron dwywaith gymaint o farwolaethau na'r ardaloedd lleiaf difreintiedig.[114][115]
Elin Jones (AS Ceredigion) ac Ellen ap Gwynn (Arweinydd Cyngor Ceredigion) yn dweud bod ardaloedd gwledig heb weld y gwaethaf ac yn ôl Jones dylid creu polisi arbennig ar gyfer yr ardaloedd yma.[116][117]
2 Mai
Ceidwadwyr Cymreig yn dweud y byddai profion yn cael eu cynnal mewn cartrefi lle mae achosion o’r firws wedi’u cadarnhau neu eu hamau.[118]Plaid Cymru'n dweud bod polisi newydd Llywodraeth Cymru yn “gam i’r cyfeiriad cywir.”[119]
Clybiau Uwch Gynghrair Cymru'n disgrifio'r argyfwng coronafeirws fel un arbennig o heriol yn ariannol.[120]
3 Mai
Undebau addysg Cymru yn datgan dryswch wrth i Mark Drakeford ddweud ar raglen Andrew Marr y gallai rhai o ysgolion Cymru ailagor i rai disgyblion yn gynnar ym mis Mehefin, ond bod angen oleiaf tair wythnos o rybudd cyn eu ailagor.[121]
Yn ogystal dywedodd Mark Drakeford bydd yn blaenoriaethu pa ysgolion bydd yn ailagor ac y bydd y rhai sy'n trosglwyddo o'r cynradd i'r uwchradd a'r ysgolion Cymraeg yn cael ei blaenoriaethu.[122]
Arwydd wedi cael ei pheintio ar Stryd Wood yng Nghaerdydd i ddiolch i'r Gwasanaeth Iechyd.
Delyth Jewell, Aelod Cynulliad Plaid Cymru, yn galw am brofi ac olrhain ar gyfer y coronafeirws ym mhob cartref gofal yng Nghymru.[123]
4 Mai
Adroddiad gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dod i law gan y BBC yn dweud bod angen tua 36,0000 o brofion, pe bai galw ar y gwasanaeth iechyd yng Nghymru i brofi pawb sydd â symptomau.[124]
Arolwg gan y Coleg Nyrsio Brenhinol yn datgelu mai dim ond 16 o brofion staff gafodd eu cwblhau mewn cartrefi gofal yng Nghymru yr wythnos diwethaf.[125]
Dr Meirion Evans, un o brif ymgynghorwyr meddygol Llywodraeth Cymru yn dweud mai "gadael plant 'nôl i'r ysgol" fydd un o'r camau cyntaf wrth lacio'r cyfyngiadau.[126]
5 Mai
Vaughan Gething yn dweud yn y briff dyddiol bod yr adroddiad a ddaeth i law ar y 4 Mai "yn ddrafft", gan wfftio'r ffigyrau gan fod nhw heb gael eu cadarnhau.[127]
Julie James, Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol, yn dweud wrth Bwyllgor Senedd bod "Perchnogion ail gartrefi ddim yn broblem, ond bod teithio diangen" yn fwy o broblem.[128]
Mynegodd Dyfrig Siencyn, arweinydd Cyngor Gwynedd, bod y cyngor "wedi colli hyd at £9m" o ganlyniad i'r pandemig.[129]
6 Mai
Rebecca Evans, Gweinidog Cyllid Cymru, yn dweud yn y briff dyddiol y bydd Llywodraeth Cymru yn ceisio symud "mor agos ag y gallwn ni" i weddill y DU pan mae'n dod at lacio'r cyfyngiadau coronafeirws.[130]
Cynghorau Cymru yn cydweithio i ddefnyddio system-olrhain cyswllt.[131]
Huw Thomas, arweinydd Cyngor Caerdydd, yn dweud bod coronafeirws wedi costio'r cyngor £20m mewn costau ychwanegol rhwng misoedd Mawrth a Mehefin yn unig.[132]
7 Mai
Kirsty Williams yn cadarnhau na fydd ysgolion Cymru yn ailagor ar 1 Mehefin.[133]
Prif Weithredwr Iechyd Cyhoeddus Cymru, Tracey Cooper, yn dweud mwy wrth Bwyllgor iechyd y Senedd am fethiant contract Roche i ddarparu 5,000 o brofion. Dywedodd bod y methiant o ganlyniad i Lywodraeth y Deyrnas Unedig yn penderfynu ar ddyraniadau penodol i'r gwledydd datganoledig, daeth 900 o brofion i Gymru o'r dyraniad hwnnw.[134]
Pobl yn ciwio tu allan, gan gadw pellter cymdeithasol, i siop B&Q, Caerdydd.
Llywodraeth Cymru yn dweud bod adroddiadau yn y wasg Seisnig "yn ddryslyd ac o bosib yn rhoi negeseuon cymysg i bobl ar draws y Deyrnas Unedig."[135] Daw'r datganiad hwn pryd mae Llywodraeth DU yn ystyried llacio rhai mesuriadau ar 10 Mai, a Nicola Sturgern yn ymestyn y cyfyngiadau.[136][137] Cyfarfu Cabinet Llywodraeth Cymru dwywaith i ystyried a ddylid ymestyn y cyfyngiadau a llacio neu gyfyngu ar reolau.[135]
8 Mai
Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, yn ymestyn cyfnod cyfyngiadau am dair wythnos ychwanegol. Ymhlith y llacio rheolau roedd: pobl yn cael ymarfer corff tu allan fwy nag unwaith y dydd ac y bydd rhai llyfrgelloedd a chanolfannau ailgylchu a garddio yn ailagor.[138]
Pryder gan Barc Cenedlaethol Eryri yn sgil adroddiadau am gynnydd mewn traffig a niferoedd ymwelwyr. Dywedodd y Parc y bydd nifer helaeth o ymwelwyr, gan ei bod yn Ŵyl y Banc a'i bod yn argoeli i fod yn dywydd braf dros heddiw a dydd Sadwrn.[139]
Cynghorydd Clive Davies yn dweud bod Ap Tref Aberteifi yn dangos cynnydd mewn niferoedd sy'n dod i'r dref, ac yn apelio i bobl gadw draw.[140]
9 Mai
Lesley Griffiths, Gweinidog Amaeth Cymru, yn cyhoeddi cymorth i'r ffermwyr llaeth sydd wedi dioddef fwyaf. Er hyn mae nifer yn ei barnu am hwyrni'r cyhoeddiad, diffyg manylder, yn gopi llwyr o gynllun Lloegr ac yn gadael rhannau arall o'r sector allan.[141]
Mark Drakeford yn dweud ar BBC Breakfast mae “mater i’r Prif Weinidog (Boris Johnson) fydd penderfynu beth sy’n digwydd yn Lloegr, ond mae ei lefarydd wedi dweud y bydd yn ochelgar wrth godi’r cyfyngiadau" a'i fod yn disgwyl y bydd pedair gwlad y Deyrnas Unedig yn gweithredu’n debyg iawn i’w gilydd.[142]
10 Mai
Mark Drakeford yn dweud bod rheolau Cymru heb newid ar ôl i Boris Johnson cyhoeddi newidiadau i reolau 'Aros Gartref' i 'Aros yn Effro (alert)', hawl teithio yn y car a chael mwy o bobl nol i'r gwaith.[143] Mae gwledydd datganoledig wedi bod yn gadarn bod cyngor 'Aros Gartref' dim wedi newid[144], gyda nifer yn dweud bod cyngor Johnson yn "ddryslyd", ac yn "tanseilio" ymdrechion ar y cyd hyd yn hyn i daclo'r haint.[143]
Plaid Cymru'n galw ar Lywodraeth Cymru i fabwysiadu cynllun chwe phwynt ar sut a phryd i ddychwelyd allan o'r cyfyngiadau. Drwy ddilyn system debyg sy'n digwydd yn Seland Newydd gall Llywodraeth Cymru 'newid gêr.'[145]
11 Mai
Prif Weinidog Cymru'n dweud yn y briff dyddiol mae 'cyfraith Cymru sydd mewn grym', gan uwch-oleuo'r tensiwn gwleidyddol sydd rhwng Llywodraeth Prydain a'r Llywodraethau Datganoledig. Wrth i newidiadau cymedrol bach dod yn rym yng Nghymru dywed Mark Drakeford gallai Boris Johnson wedi dweud yn gliriach yn ei araith bod y newidiadau a'r cynllun yn effeithio Lloegr yn unig.[146]
Paul Davies, arweinydd Ceidwadwyr Cymreig, yn dweud bod angen i Lywodraeth Cymru dilyn esiampl Llywodraeth y DU drwy gyflwyno cynllun clir ar sail wyddoniaeth ac yn amodol ar werth R yn gostwng ymhellach.
Pedwar Prif Gwnstabl Cymru'n dweud bod llif traffig o Loegr i Gymru cynyddu o ganlyniad i'r cyhoeddiad Boris Johnson ar 10 Mai. Dywedodd Johnson bod hawl i bobl teithio (yn Lloegr) i wneud ymarfer corff.[147] Mae rheolau teithio yng Nghymru'n wahanol. Barnwyd Daniel Kawczynski, aelod Seneddol Ceidwadol Saesneg, am ddweud dyle diddymu Senedd Cymru er mwyn bod gallu mynd i'r traeth.[148] Hefyd barnwyd y BBC ac yn benodol Daniel Sandford am ddweud 'fydd neb yn plismona ffin Cymru' a bod y rheolau gwahanol yn 'wirion'.[149]
12 Mai
Heddlu Dyfed Powys yn dweud bod wedi rhoi allan 219 dirwy am deithio diangen. Yn ogystal dywed bod 80% o'r dirwyon i bobl oedd yn byw tu allan i'r llu.[150]
Cyhoeddi bydd prosiect Eisteddfod AmGen yn cael ei chynnal wythnos gyntaf mis Awst o ganlyniad i ohiriad y Brifwyl eleni.[151] Mi fydd Eisteddfod T yn cael ei chynnal yn hytrach na'r Eisteddfod Urdd draddodiadol gyda chystadleuwyr o'r 'tŷ' yn danfon clipiau a lluniau o'i ymgeisiau.[152]
Arolygiaeth Gofal Cymru'n dweud bod yna cynyddiad o 98% yn y niferoedd o farwolaethau mewn cartrefi gofal yng Nghymru i gymharu â blwyddyn ddiwethaf. Dywed Delyth Jewell, Plaid Cymru, bod y ffigyrau yn dangos diffyg profi cyson mewn cartrefi gofal.[153]
13 Mai
Vaughan Gething yn dweud bydd yn cynyddu'r cynllun profi i 20,000 a bod 5,000 gallu cael ei brofi ar hyn o bryd.[154]
Sophie Howe, Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol, yn gofyn i greu Incwm Sylfaenol Cyffredinol o ganlyniad i ddiffyg arian gan deuluoedd sy'n effeithio ar y genhedlaeth nesaf.[155] Mae Plaid Cymru'n cefnogi'r syniad ac wedi gofyn am y cynllun o'r dechrau.[156]
Economi'r DU yn crebachu'n gyflymach nag unrhyw adeg yn y ddegawd ddiwethaf rhwng Ionawr a Mawrth eleni. Pryder gall cwmniau mawr fel AirBus, Tata ac Aston Martin gweld nifer o gollodion swyddi neu cau hyd yn oed.[157]
14 Mai
Arfon Jones, comisiynydd Heddlu Gogledd Cymru, yn barnu llywodraeth cymru gan ddweud bod cadw dirwyon teithio ar £60 yn "clymu dwylo" yr heddlu.[158]
Llywodraeth Cymru'n gwadu bod rhaid i bobl fynd i brofi am Covid-19 dros y ffin, ar ol i Adran Gwaith a Phensiynau ysgrifennu at staff yng Nghymru.[159]
Aelod Seneddol Ceidwadol Rossendale a Darwen, Jake Berry, wedi bod “yn byw” ym Môn yn ystod y cyfyngiadau.[160]
15 Mai
Mark Drakeford yn cyhoeddu cynllun goleuadau traffig i lacio cyfyngiadau coronafeirws. Nid oes amserlen penodol a dywedoedd Drakeford bod y system yn "rhoi iechyd pobl yn gyntaf".[161]
Y Gweinidog Addysg yn dweud bod dim amser penodol hefyd pryd bydd ysgolion yn ailagor. Ond gwnaeth Kirsty Williams cyhoeddu dogfen ar sut fydd hi'n ystyried y cam nesaf i ysgolion [162]
Ganolfan Llywodraethiant Cymru yn amcangyfrif y gallai prifysgolion Cymru golli rhwng £100m a £140m yn 2020-21 – a hynny o incwm ffioedd yn unig.[163]
Arwydd ar y A55 bwys Y Fferi Isaf ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr, 2 Mehefin 2020.
16 Mai
Mark Drakeford yn dweud i bobl peidio deithio i Gymru o Lloegr dros y penwythnos cyntaf ers i Boris Johnson lacio cyfyngiadau teithio i Lloegr.[164]
Vaughan Gething yn dweud bydd profi i bawb mewn cartrefi gofal ar ol iddo derbyn cyngor gwyddonol newydd.[165]
Simon Hart, Ysgrifennydd Cymru, yn cyhoeddu £35m ychwanegol i Gymru gan olygu bod Cymru bellach wedi derbyn dros £2.1bn yn sgil y feirws.[166]
17 Mai
Llywodraeth Cymru'n rhoi gorau o greu gwefan bwcio profion gan ymuno â gwefan genedlaethol DU. Dywedodd Vaughan Gething nad oedd 'ots' faint gafodd ei wario ar y portal Cymreig.[167]
Gwasanaethau ffrwythloni IVF i ailagor Mai 18 2020.[168] Bydd canolfannau ail-gylchu yn cael agor drwy Gymru yn ystod yr wythnos dechrau Mai 18 2020.[169]
Syr Keir Starmer yn galw am ddull “un genedl” wrth iddo siarad ar raglen Sunday Politics Wales. Dywedodd bod cyfeiriad wahanol Llywodraeth Cymru i Llywodraeth DU yn destun "siom" gan ddweud "rhaid i bedair gwlad DU gydweithio.” [170]
18 Mai
Athro Sian Griffiths, fu'n rhan o ymchwiliad Hong Kong i SARS, yn dweud bod angen "cydweithrediad y pedair gwlad er mwyn sicrhau adnoddau fel adweithredyddion (reagents) a swabiau."[171]
Matt Hancock, yn cyhoeddi y bydd pawb dros bump oed gyda symptomau coronafeirws nawr yn gymwys i gael prawf Covid-19, gan gynnnwys pobl Cymru.[172]
Ffigyrau diweithdra diweddaraf yng Nghymru yn dangos bod 4,000 yn rhagor o bobl yn ddiwaith rhwng mis Ionawr a Mawrth, a nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau wedi bron dyblu.[175]
Cynghreiriau Cymru ar ben oherwydd y pandemig sy'n golygu taw Cei Conna yw pencampwyr yr Uwchgynghrair eleni.[176]
Llun o gerbyd Trên Trafnidiaeth Cymru yn ystod y pandemig. Yn ystod y cyfnod clo roedd gwasanaeth Dydd Sul yn cael ei gwasanaethu ar y rheilffyrdd ar gyfer gweithwyr allweddol, gyda strategaethau pellter cymdeithasol mewn lle.
Tudalen Tarian Cymru ar Ebay yn cael ei tynnu i lawr "oherwydd risg i gymuned eBay."[177]
20 Mai
Llywodraeth Cymru'n lansio Cynllun Cadernid Covid-19 ar gyfer y Sector Ôl-16. Dywedodd y Gweinidog Addysg wrth lansio'r cynllun "Mae'r coronafeirws wedi cyflwyno heriau enfawr i fyfyrwyr a darparwyr addysg dros y cyfnod hwn ac am y tymor hir."[178]
Llywodraeth Cymru'n cynyddu uchafswm dirywion am aildroseddu o £120 i £1,920. Daw'r newid ar ôl i'r pedwar Prif Gwnstabl gofyn am y newid. Er hyn nid yw'r dirywion ar yr un lefel a Lloegr.[179]
Cwmni hediannau British Airways yn dechrau ymgynghoriad 901 o weithwyr yn de Cymru. Daw'r swyddi dan fygythiad wrth i'r diwydiant dod o dan straen aruthrol oherwydd cyfyngiadau teithio rhyngwladol.[180]
21 Mai
Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru yn galw am ymchwiliad i'r posibilrwydd fod Llywodraeth Cymru wedi torri hawliau pobl oedrannus yn ymwneud gyda phrofi ar ôl cael ei rhyddhau i gartrefi gofal.[181] Mae Vaughan Gething yn dweud ei fod yn amddiffyn ei gynllun ar y pryd ar sail wyddoniaeth ar y pryd.[182]
Dr Sarah Aitken, cyfarwyddwr meddygol dros dro Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, yn dweud bod hi ‘methu profi cleifion mewn ysbytai’ yn nyddiau cynnar y feirws.[183]
19 o ysbytai maes, a gafodd ei sefydlu mewn llai nag wyth wythnos mewn ymateb i'r argyfwng coronafeirws, wedi bron i ddyblu nifer y gwelyau ysbyty yng Nghymru. Costiwyd £166m i Lywodraeth Cymru a GIG Cymru.[184]
22 Mai
500 o wirfoddolwyr o Gymru yn cael eu recriwtio i brofi brechlyn newydd yn erbyn coronafeirws.[185]
Tystiolaeth Swyddfa Ystadegau yr ONS yn dweud bod bron i un ymhob chwech o'r rheini sydd wedi marw gyda choronafeirws yng Nghymru hefyd wedi bod yn byw gyda diabetes.[186]
Mae Ortho Clincial Diagnostics (OCD), Pen-coed, yn 'ganolog' wrth ddatblygu profion gwrthgrych newydd Covid-19.[187]
23 Mai
Pobl yng Nghymru dal heb allu bwcio prawf Covid-19 gyrru trwodd trwy wefan Llywodraeth DU.[188]
Prif Gwnstabl Dyfed Powys, Mark Collins, yn atgoffa Ysgrifennydd Cymru Simon Hart o'r cyfyngiadau yng Nghymru ar ôl iddo drydar bod hawl i bobl deithio hyd at 15 milltir i “bysgota, chwarae golf, syrffio neu wneud ymarfer corff”.[189]
24 Mai
Ken Skates, gweinidog economi Cymru, yn dweud gall y diwydiant Twristiaeth dioddef tan o leiaf Pasg 2021.[190]
Arweinydd y corff sy'n cynrychioli cynghorau Cymru yn gofyn am brofi preswylwyr cartrefi gofal ddwywaith wrth iddyn nhw gael eu rhyddhau o ysbytai. Mae nifer o arweinwyr Cyngor yn barnu Llywodraeth Cymru am yr oedi profi mewn cartrefi gofal ar ddechrau'r pandemig.[191]
Craig ab Iago, cynghorydd sir yng Ngwynedd, yn rhybuddio "os bydd free for all” ar dai haf bydd y sefyllfa yn troi'n "trafferth go iawn".[192]
25 Mai
Dr Ifan Morgan Jones, golygydd Nation.cymru ac academydd blaenllaw, yn rhybuddio bod yna perygl o bapurau newydd lleol diflannu yn ystod pandemig coronafeirws.[193]
System gerdded unffordd a gafodd ei weithredu er mwyn ceisio lleihau gwrthdrawiad a chyswllt rhwng pobl. Dyma lun o Heol y Frenhines, Caerdydd, wrth i siopau ddim yn hanfodol ailagor.
Anthony Hunt o Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru yn dweud eu bod yn wynebu "cyfnod o flynyddoedd" a "chenhedlaeth" cyn medru adfer o'r sefyllfa.[195]
Vaughan Gething yn dweud byddai swydd fel gweinidog iechyd cymru yn “anghynaladwy” pe bai e yn sefyllfa Dominic Cummings.[196] Mae rhai'n barnu Gething am gael sglodion gyda'i theulu ym Mae Caerdydd ar ddechrau mis Mai, gan gynnwys aelodau AS Ceidwadol.[197]
Dywedodd Gething yn y briff ei fod dim eisiau gweld sefyllfaoedd o draethau llawn fel digwyddodd yn Lloegr. Awgrymodd ei fod eisiau cymryd camau mwy pwyllog.[196]
27 Mai
Sylwebwyr a gwleidyddion yn dweud bod Covid-19 wedi codi ymwybyddiaeth y cyhoedd a'r cyfryngau o ddatganoli oherwydd gwahaniaeth polisi a chyfyngiadau.[198]
Gweinidog Cyllid, Rebecca Evans, yn dweud na fydd cyfyngiadau lleol ar waith yng Nghymru gan fydd hynny'n "achosi dryswch".[199]
Cyhoeddwyd Evans hefyd yn y briff dyddiol cyllideb atodol gwerth £2.4 bn ar argyfwng Coronafeirws yng Nghymru. Bydd mwy na 52,000 o grantiau ar gael gwerth cyfanswm o fwy na £640m i fusnesau yng Nghymru.[200]
28 Mai
Sioeau amaethyddol Cymru'n yn rhybuddio am yr 'ergyd farwol' sydd mynd i fod i'r sioeau. Yn nol Cadeirydd Bwrdd y Sioe fawr, John Davies, "rydym yn edrych ar golledion.... £1.2 miliwn".[201]
29 Mai
Prif Weinidog Cymru yn cyhoeddi bod y neges i ‘aros gartref’ yn newid i ‘aros yn lleol’. O 1 Mehefin, gall dwy aelwyd gwrdd yn yr awyr agored, ond bod rhaid parhau i aros yn lleol gan ddefnyddio “pum milltir fel canllaw” ond bod “hyblygrwydd i hyn yn dibynnu ar amgylchiadau’r unigolyn”.[202] Rheoliadau yn wahanol iawn yn Lloegr gyda phobl gallu teithio pellteroedd diderfyn ers 15 Mai.
Undeb Addysg NEU Cymru yn dweud bod yr Gweinidog Addysg wedi cefnu arnynt ar gynllun i symud gwyliau'r haf fis yn gynharach yn y flwyddyn.[203]
31 Mai
Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi y bydd pobl sydd wedi bod yn gwarchod eu hunain (shielding) rhag coronafeirws yn cael ymarfer corff a chwrdd â phobl tu allan o'r 1 Mehefin.[204]
Mehefin
1 Mehefin
System olrhain cysylltiadau yn cael ei chyflwyno, bydd aelod o’r tîm olrhain cysylltiadau’n cysylltu ag unrhyw un sy’n cael canlyniad prawf coronafeirws positif ac yn gofyn am fanylion pawb maent wedi dod i gysylltiad agos â hwy.[205]
Coleg Brenhinol y Nyrsys (CBN), yn dweud bod angen gwneud mwy o waith i baratoi am ail don posib o achosion Covid-19. Dywedodd y dirprwy weinidog sy'n gyfrifol am gyflenwadau PPE, Lee Waters fod "digon ar gyfer y tri mis nesaf" ond "na allwn ni fforddio tynnu ein llygad oddi ar y bêl".[206]
3 Mehefin
Cyhoeddodd Gweinidog Addysg Cymru y bydd ysgolion yn ailagor i bob grŵp blwyddyn ar 29 Mehefin 2020. Bydd y tymor yn para wythnos ychwanegol tan 27 Gorffennaf 2020.[207]
5 Mehefin
Gwagiwyd Ysbyty Calon y Ddraig a symudwyd y cleifion a staff i ysbytai eraill. Ar ei uchaf, roedd 34 claf yn cael eu trin yno. Bydd yr ysbyty maes yn aros ar gael rhag ofn bydd ail don o COVID-19 yn taro.[208]
Mwy na 1,000 o geir eu hanfon o Fannau Brycheiniog mewn deuddydd am dorri rheolau'r cyfyngiadau. Nifer o geir yn dod mor bell a Llundain.[209]
Mae gwaharddiad llywodraeth y DU ar droi tenantiaid allan yng Nghymru a Lloegr yn cael ei ymestyn o ddau fis i 23 Awst.[210]
6 Mehefin
Dr Christopher Williams, aelod blaenllaw yn Iechyd Cyhoeddus Cymru, yn dweud bod gwisgio mwgwd yn 'rhesymol'.[211]
7 Mehefin
Prif Weinidog Cymru yn dweud ei fod yn cydymdeimlo gydag ymgyrch Black Lives Matter, ond ei fod yn gobeithio y gall pobl ganfod ffyrdd gwahanol i brotestio yn ystod y pandemig.[212]
8 Mehefin
Cyflwynwyd cwarantin 14 diwrnod i’r rhai sy’n cyrraedd y DU o gwledydd tramor.
Llywodraeth Cymru'n 'argymell' i bobl wisgio gorchuddion wyneb tair haen mewn sefyllfaoedd lle gall fod yn anoddach cadw pellter cymdeithasol. Daw'r cyhoeddiad dilyn cyngor newydd gan Sefydliad Iechyd y Byd.[214]
10 Mehefin
Canllawiau newydd ar gyfer agor ysgolion yng Nghymru yn cynnwys pwyslais ar ddysgu y tu allan ac mewn grwpiau bychan, gyda phlant hefyd yn bwyta wrth eu desgiau.[215]
11 Mehefin
Ffigyrau newydd gan y Trysorlys yn dangos bod ychydig dros chwarter y gweithlu yng Nghymru (316,500 o weithwyr) wedi bod ar gynllun cadw swyddi 'ffyrlo', Llywodraeth y DU.[216]
12 Mehefin
GDP y Deyrnas Unedig wedi crebachu 20.4% yn ystod mis Ebrill - y gostyngiad mwyaf ers i gofnodion ddechrau.[217]
15 Mehefin
Myfyrwyr yn dechrau dychwelyd i golegau addysg bellach ledled Cymru wrth i'r cyfyngiadau coronafeirws gael eu lleddfu.[218]
16 Mehefin
Nifer y bobl sy'n hawlio budd-daliadau yn ymwneud â diffyg gwaith yng Nghymru wedi dyblu o'i gymharu â'r un cyfnod y llynedd.[219]
17 Mehefin
Coleg Prifysgol Llundain (UCL) yn dweud mai dim ond 1.9% o ddisgyblion Cymru oedd yn cael pedair gwers ar-lein ddyddiol neu fwy. Dywedodd Plaid Cymru bod plant Cymru'n cael ei "gadael ar ôl" i gymharu a gwledydd eraill y DU.[220]
18 Mehefin
Caewyd ffatri brosesu cyw iâr 2 Sisters ar Ynys Môn yn dilyn achosion o goronafirws. Profwyd 400 o'r 560 o gweithwyr ac o fewn rhai dyddiau cafwyd 158 prawf positif. Ddiwrnodau ynghynt cafodd 38 aelod o staff yn ffatri Rowan Foods yn Wrecsam brawf bositif hefyd. Ar draws Cymru roedd y nifer o achosion wedi lleihau i 25 cyn i'r achosion newydd cael eu cynnwys yn yr ystadegau ar 21 Mehefin.[221]
19 Mehefin
Prif Weinidog yn cyhoeddi newidiadau i gyfyngiadau’r coronafeirws yn dilyn y pedwerydd adolygiad o’r rheoliadau. Mae hwn yn cynnwys newid rheol aros lleol ar 6 Gorffennaf, ailagor cyfleusterau gofal plant a bod modd dechrau ailgydio yn y farchnad dai o 22 Mehefin.[222]
20 Mehefin
Arwydd pellter cymdeithasol COVID-19, siop yn Aberystwyth
Y tymor pêl-droed yn ailddechrau i glybiau Caerdydd ac Abertawe.[223]
22 Mehefin
Ail-agorwyd siopau nad yw'n hanfodol gyda mesurau diogelwch ychwanegol. Y canllaw teithio pum milltir yn parhau.[224]
Llywodraeth Cymru'n cadarnhau bod dros fil o gleifion cartrefi gofal heb gael prawf Covid-19 cyn cael ei rhyddhau i'r cartref.[225] Yn ogystal maent yn codi ei chyfyngiadau ar seremonïau priodas a phartneriaeth sifil, gan ganiatáu iddynt ddigwydd eto.[226]
23 Mehefin
'Bydd rhai disgyblion yn methu teithio i'r ysgol' o 29 Mehefin am fod cludiant yn amrywio o sir i sir.[227] Yn ogystal ni fydd nifer o gyghorau sir yn dilyn argyhymelliad Llywodraeth Cymru o agor ysgolion am wythnos ychwanegol o ganlyniad i contractau staff ychwanegol mewn ysgolion.[228]
25 Mehefin
Torfeydd yn ymgasglu ar traeth Aberogwr, Mro Morgannwg gan arwain at ffrygydau a sbwriel. Rhybuddiodd y Prif Weinidog os ydi hyn yn parahu 'gallai atal llacio'r cyfyngiadau'.[229] Gwelwyd olygfeydd tebyg ym Mae Caerdydd.[230]
26 Mehefin
Llywodraeth Cymru'n cyflwyno canllawiau newydd ar gyfer safleoedd prosesu cig a chynhyrchu bwyd ar atal a rheoli achosion o’r coronafeirws.[231]
28 Mehefin
Gwrthbleidiau yn mynegi pryder wrth i ffigyrau swyddogol ddangos bod y raddfa o brosesu profion coronafeirws wedi arafu bob wythnos ers canol Mai.[232]
29 Mehefin
Cyhoeddwyd y byddai dau gartref yn gallu dod at ei gilydd i ffurfio cartref estynedig o 6 Gorffennaf ymlaen.[233]
Disgyblion ysgol yn dechrau dychwelyd i'w dosbarthiadau yng Nghymru dri mis wedi i argyfwng coronafeirws arwain at gau'r drysau i'r mwyafrif.[234]
101 o achosion ymysg gweithlu ffatri Kepak ym Merthyr Tudful.[235]
30 Mehefin
Cytunodd pwyllgor busnes y Senedd i symud at fodel cymysg ar gyfer cyfarfodydd llawn lle allai rhai Aelodau fod yn bresennol yn y Siambr ac eraill yn gallu cyfrannu yn rhithiol o'i gartref.[236]
Datganiad gan y Prif Weinidog Cymru'n dweud bod dim newid i cwarantîn i deithwyr rhyngwladol yng Nghymru.[237]
Poster dwyieithog 'Mae'r Cartref yn hunanynysu'.
Gorffennaf
6 Gorffennaf
Cadarnhau diwedd y cyfyngiadau teithio yng Nghymru yn ogystal â chaniateir aelwydydd ‘estynedig'.[238]
9 Gorffennaf
Llywodraeth Cymru'n cytuno i eithrio’r rheini sy’n teithio o restr o wledydd rhag gorfod dilyn y gofynion ynysu.[239]
Gweinidog addysg yn cyhoeddi cynlluniau ar gyfer mynd yn ôl i’r ysgol yng Nghymru ym mis Medi. Bydd ysgolion yn dychwelyd i’w capasiti llawn, gydag elfen gyfyngedig yn unig o gadw pellter cymdeithasol oddi mewn i grwpiau cyswllt.[240]
10 Gorffennaf
Y Prif Weinidog yn dweud o'r 11 Gorffennaf 2020, gall llety gwyliau hunangynhwysol ailagor. O 13 Gorffennaf 2020, gall nifer o wasanaethau/busnesau ailagor os ydyn nhw’n gallu gwneud hynny’n ddiogel, gan gynnwys siopau trin gwallt, ardaloedd awyr agored tafarndai a bwytai. Meysydd chwarae a champfeydd awyr agored (o 20 Gorffennaf 2020), llety arall i dwristiaid (o 25 Gorffennaf 2020), gwasanaethau lle mae angen dod i ‘gysylltiad agos’ fel salonau harddwch, ac ailagor y farchnad dai yn llawn (o 27 Gorffennaf 2020).[241]
13 Gorffennaf
Cyhoeddodd y Prif Weinidog y bydd gwisgo gorchuddion wyneb tair haen yn orfodol ar drafnidiaeth gyhoeddus, gan gynnwys mewn tacsis, o 27 Gorffennaf 2020.[242]
15 Gorffennaf
Llywodraeth Cymru yn rhyddhau ei strategaeth profi coronafeirws newydd i Gymru, lle mae’n nodi ei blaenoriaethau profi ar gyfer y cyfnod nesaf.[243]
Mark Drakeford yn cadarnhau i Senedd Cymru y gall gwersi gyrru ailddechrau yng Nghymru o 27 Gorffennaf.[244]
16 Gorffennaf
Prif Swyddog Meddygol Cymru yn cadarnhau na fydd angen i bobl sy’n gwarchod eu hunain wneud hynny am y tro yng Nghmru ar ôl 16 Awst.[245]
17 Gorffennaf
Grŵp Cyngor Technegol yn cyhoeddi adroddiad cyntaf ar farwolaethau cysyllitedig â’r coronafeirws yng Nghymru. Yng Nghymru, roedd cyfraddau marwolaeth cysylltiedig â’r coronafeirws ar eu huchaf yn ardal Bwrdd Iechyd Caerdydd a’r Fro, lle roedd y cyfraddau marwolaeth ar eu huchaf ymhlith pobl hŷn, pobl o gymunedau BAME, a phobl o gymunedau difreintiedig.[246]
20 Gorffennaf
Meysydd chwarae a champfeydd awyr agored yn gallu ailagor yng Nghymru.[247]
22 Gorffennaf
Llywodraeth Cymru’n cyhoeddi y bydd £50 miliwn yn ychwanegol o gyllid ar gyfer prifysgolion a cholegau.[248]
Iechyd Cyhoeddus Cymru yn cyhoeddi manylion am sut cafodd cannoedd o bobl eu heintio â COVID-19 tra yn yr ysbyty, yn yr hyn a elwir yn achosion nosocomial.[249]
25 Gorffennaf
Gweinidogion o bedair gwlad y DU yn cytuno i ailgyflwyno mesurau cwarantin ar gyfer pobl sy’n cyrraedd o Sbaen, mewn ymateb i fwy o achosion o’r Coronafeirws mewn rhannau o’r wlad honno.[250]
30 Gorffennaf
Swyddogion Meddygol y DU yn gwneud datganiad ar y cyd ynghylch ymestyn y cyfnod hunan-ynysu o 7 diwrnod i 10 diwrnod ar gyfer pobl sy’n symptomatig neu sy’n cael canlyniad prawf positif.[251]
Dirprwy Weinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol, Julie Morgan, yn cyhoeddi ‘cynllun gweithredu’ ar gyfer cartrefi gofal yng Nghymru.[252]
31 Gorffennaf
Y Prif Weinidog yn dweud o'r 3 Awst ymlaen, caiff tafarndai a bwytai ailagor dan do. Caiff y cyfyngiadau ar gwrdd yn yr awyr agored eu llacio hefyd o 3 Awst ymlaen, a hynny er mwyn caniatáu i hyd at 30 o bobl gwrdd yn yr awyr agored gyda pellter cymdeithasol. O 10 Awst ymlaen, os yw’r amodau’n caniatáu, bydd canolfannau hamdden a mannau chwarae dan do i blant yn cael ailagor. Dywedodd y Prif Weinidog ei fod yn gochelgar a fydd yn gallu canitau i bobl cyfarfod dan do o 17 Awst ymlaen.[253]
Cerflun y Porthor yn gwisgo mwgwd ynghanol Caerfyrddin
Awst
5 Awst
Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi pecyn sefydlogi o £800 miliwn i helpu GIG Cymru ‘i baratoi ar gyfer yr heriau a ragwelir yn ystod y gaeaf’.[254]
7 Awst
Vaughan Gething, yn cyhoeddi y bydd cynllun diogelu ar gyfer y gaeaf yn cael ei ddatblygu.[255]
Cymwysterau Cymru'n dweud bod graddau amcan athrawon lefel A a TGAU y flwyddyn yma wedi bod yn rhai 'hael', a bydd rhaid gostwng graddau drwy broses safonni er mwyn cynnal safonnau gorffennol.[256]
13 Awst
Cyhoeddir canlyniadau Safon Uwch. Yng Nghymru mae 42% o'r graddau yn is na'r graddau ag aseswyd gan y ganolfan.[257]
14 Awst
Prif Weinidog Cymru yn caniatáu i fwy o deuluoedd gwrdd yng Nghymru. Y bwriad yw, o ddydd Sadwrn 22 Awst ymlaen: y bydd hyd at bedwar cartref creu aelwyd estynedig.[258]
17 Awst
Gweinidogion Cymru yn cyhoeddi Pecyn cymorth o £260 miliwn i awdurdodau lleol yng Nghymru.[259]
18 Awst
Llywodraeth Cymru’n cyhoeddi cyllid o £32 miliwn i wella perfformiad profion Coronafeirws.[260]
Y Gweinidog Addysg yn ymddiheuro i ddisgyblion ar ôl tro pedol syfrdanol i'r broses o ddyfarnu graddau Lefel A a TGAU. Roedd y broses yn ôl nifer wedi tynnu graddau disgyblion yn annheg i lawr drwy ddefnyddio algorithm. Dilynwyd Kirsty Williams y gweinidogion Addysg arall y DU drwy ddefnyddio graddau gwreiddiol athrawon.[261]
20 Awst
Cyhoeddir canlyniadau TGAU, y graddau bellach yn seiliedig ar asesiadau athrawon. Mae mwy na 25% yn raddau A * ac A, o gymharu â 18.4% yn 2019.[262]
26 Awst
Llywodraeth Cymru yn argymell gwisgo gorchuddion wyneb mewn ysgolion, ond bydd i fyny i'r ysgolion a'r cynghorau Sir gwneud yn orfodol drwy defnyddio asesiadau risg.[263]
27 Awst
Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi dirwyon llymach i bobl sy’n trefnu digwyddiadau cerddoriaeth heb drwydded lle mae mwy na 30 o bobl yn bresennol.[264]
28 Awst
Vaughan Gething, yn cadarnhau y gall ymweliadau dan do â chartrefi gofal ailddechrau.[265]
Llywodraeth Cymru'n annog bobl i dilyn y rheolau ar ôl i nifer o achosion positif digwydd o ganlyniad i bobl sy’n dychwelyd o’u gwyliau heb hunanynysu.[266]
30 Awst
Heddlu De Cymru yn dweud eu bod wedi stopio rêf anghyfreithlon yn Banwen ym Mannau Brycheiniog, oedd yn cynnwys 3,000 o bobl o bob cwr o'r DU; dirwyir y trefnwyr £10,000.[267]
31 Awst
Mae'r cwmni hedfan Tui yn lansio ymchwiliad ar ôl i nifer y teithwyr ar hediad o Zante i Gaerdydd a brofodd yn bositif wedi hynny am COVID-19 godi i un ar bymtheg, ac ynghanol honiadau anwybyddwyd mesurau diogelwch ar yr hediad.[268]
3 Medi - Cymru yn tynnu Portiwgal oddi ar ei rhestr eithrio cwarantîn yn dilyn cynnydd mewn achosion COVID-19 yn y wlad honno, gyda'r rheolau newydd yn dod i rym o 4am ar 4 Medi. Mae ynysoedd Gwlad Groeg yn ogystal â Gibraltar a Polynesia Ffrainc hefyd yn cael eu tynnu i ffwrdd. Dyma'r tro cyntaf i Lywodraeth Cymru osod rheolau cwarantîn gwahanol i lywodraeth y DU.[269]
4 Medi - Clwstwr yn cael ei ddarganfod yng Nghaerffili o ganlyniad i bobl nad ydynt yn cadw pellter cymdeithasol. Mae canolfan brofi dros dro yn cael ei sefydlu yng nghanolfan hamdden Caerffili.[270]
7 Medi -
Adroddir am 133 o achosion COVID-19 ychwanegol, y nifer ddyddiol uchaf yng Nghymru ers 30 Mehefin, gydag achosion yn parhau i godi yng Nghaerffili a Rhondda Cynon Taf.
Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi cyfyngiadau lleol i reoli’r achosion yn Sir Caerffili, o 6pm ymlaen ar 8 Medi 2020, ni chaniateir i bobl fynd i mewn i ardal Cyngor Bwrdeistref Sir Caerffili, na gadael heb esgus rhesymol. Dyma'r cyfyngiadau lleol cyntaf yng Nghymru.[271]
8 Medi - Wrth i Fwrdeistref Sirol Caerffili fynd i mewn i gloi, mae arweinwyr y cyngor yn Rhondda Cynon Taf yn rhybuddio bod yna ddyddiau'n unig i osgoi cyflwyno mesurau tebyg yno.[272]
9 Medi - Cant o bobl yn hunan-ynysu ar ôl i 14 achos COVID-19 gael eu cysylltu â noson wobrwyo clwb chwaraeon yn Drefach, Sir Gaerfyrddin.
10 Medi - Gofynnir i bobl yn Rhondda Cynon Taf a Merthyr Tudful wisgo gorchuddion wyneb yn y gwaith, mewn siopau a mannau cyhoeddus er mwyn osgoi clo tebyg i'r un yng Nghaerffili.[273]
11 Medi - Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi y bydd gwisgo gorchuddion wyneb mewn siopau a lleoedd dan do eraill yn dod yn orfodol o 14 Medi, ac y bydd cyfarfodydd dan do o fwy na chwech o bobl yn cael eu gwahardd.[274]
13 Medi -
Llywodraeth Cymru yn nodi ei huchelgais yn y tymor hir i weld tua 30% o weithwyr Cymru yn gweithio gartref neu’n agos at eu cartref, gan gynnwys ar ôl i fygythiad y Coronafeirws leihau.[275]
Dywed Chwaraeon Cymru fod chwaraeon iau yng Nghymru “dan fygythiad mawr” dros y gaeaf i ddod, gyda’r posibilrwydd na fydd timau’n chwarae unrhyw gemau oherwydd y pandemig.[276]
14 Medi - Dywed Iechyd Cyhoeddus Cymru fod manylion 18,000 o bobl a brofodd yn bositif am COVID-19 wedi’u cyhoeddi ar-lein mewn camgymeriad ar 30 Awst. Roedd y wybodaeth ar gael am 20 awr, ac er na chyhoeddwyd enwau llawn, efallai fod y wybodaeth wedi ei gwneud hi'n bosibl adnabod preswylwyr cartrefi gofal.[277]
15 Medi -
Bydd 5,000 o welyau ysbyty ychwanegol ar gael dros y gaeaf ar gyfer darpar gleifion COVID-19.[278]
Yn dilyn adroddiadau bod pobl yn methu â chael profion COVID-19, neu'n gorfod teithio rhai cannoedd o filltiroedd i ganolfan brawf, dywed y Prif Weinidog Mark Drakeford y gallai profion ddod ar gael i'r rheini heb symptomau unwaith y bydd cyfleusterau labordy newydd yn cael eu hagor ym mis Tachwedd.[279]
16 Medi - Rhoddir Rhondda Cynon Taf o dan gyfyngiadau cloi, i rym o 18:00 ar 17 Medi.[280]
17 Medi - Dr Robin Howe o Iechyd Cyhoeddus Cymru yn rhybuddio y gallai cynnydd mewn achosion COVID-19 mewn ardaloedd sydd wedi'u cloi i lawr arwain at gynnydd mewn ysbytai a marwolaethau yn yr ardaloedd hynny.[281]
18 Medi -
Dywed y Prif Weinidog Mark Drakeford fod Casnewydd a Merthyr Tudful yn cael eu cadw dan llygad yn dilyn cynnydd mewn achosion COVID-19 yn yr ardaloedd hynny.[282]
Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr yn datgan bod achos o COVID-19 yn Wrecsam ar ben.[283]
19 Medi - Ymweliadau ysbytai a chartrefi gofal yn cael eu hatal ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Merthyr Tudful a Rhondda Cynon Taf oherwydd pryderon ynghylch achosion COVID-19 cynyddol yn yr ardaloedd hynny.[284]
21 Medi - Cyhoeddir cyfyngiadau cloi ar gyfer Merthyr Tudful, Pen-y-bont ar Ogwr, Blaenau Gwent a Chasnewydd yn weithredol o 18:00 ar 22 Medi; ni chaniateir i bobl yn yr ardaloedd hynny adael, tra bod yn rhaid i adeiladau trwyddedig gau erbyn 23:00.[285]
22 Medi - Mewn anerchiad teledu a recordiwyd ymlaen llaw, mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi cyfyngiadau newydd o ganlyniad i achosion COVID-19 yn codi, gan ddod â Chymru yn unol â Lloegr. Rhaid i dafarndai, bwytai a bariau gau am 10pm o ddydd Iau 24 Medi, a chynnig gwasanaeth bwrdd yn unig, tra bod yn rhaid i drwyddedau ac archfarchnadoedd roi'r gorau i weini alcohol bryd hynny. Mae Drakeford hefyd yn cynghori pobl yn erbyn teithio diangen.[286]
24 Medi - Mae'r ail fersiwn o ap olrhain cyswllt y GIG ar gael i'w lawrlwytho gan y cyhoedd yng Nghymru a Lloegr.[287]
Ap olrhain cysylltiadau COVID-19 y gwasanaeth iechyd.
25 Medi - Cyflwynir mesurau cloi i lawr ar gyfer Llanelli, Caerdydd ac Abertawe, gyda'r mesurau yn dod i rym yn Llanelli am 18:00 ar 26 Medi, a Chaerdydd ac Abertawe am 18:00 ar 27 Medi.[288]
27 Medi - Cyhoeddir mesurau cloi ar gyfer Castell-nedd Port Talbot, Torfaen a Bro Morgannwg, gan ddechrau am 18:00 ar 28 Medi. Mae hyn yn golygu bod dwy ran o dair o boblogaeth Cymru dan gyfyngiadau.[289]
28 Medi - Gweinidog yr Economi, Ken Skates, yn cyhoeddi £140m o grantiau'r llywodraeth i helpu busnesau y mae'r clo lleol yn effeithio arnynt.[290]
29 Medi -
Cyhoeddir cyfyngiadau cloi ar gyfer Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint, a Wrecsam, gan ddod i rym o 18:00 ar 1 Hydref; ni all pobl fynd i mewn i'r ardaloedd hyn na gadael oni bai am reswm dilys fel gwaith neu addysg.[291]
Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn galw ar y Prif Weinidog Boris Johnson i atal pobl rhag ardaloedd o Loegr sydd dan cyfyngiadau rhag teithio i Gymru am wyliau.[292]
Adroddir bod gan Blaenau Gwent, sy'n dan cyfyngiadau ar hyn o bryd, un o'r cyfraddau achos COVID-19 uchaf a chyflymaf yn y DU, gyda 307.7 o achosion fesul 100,000.[293]
30 Medi - Llawfeddygaeth yn cael ei hatal dros dro yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn dilyn 60 o achosion COVID ac wyth marwolaeth yn yr ysbyty.[294]
Hydref
1 Hydref -
Wrth i Conwy, Sir Ddinbych, Sir y Fflint a Wrecsam fynd i gloi, mae busnesau yn yr ardal yn pryderi gallai cloi lleol arwain at golli swyddi a chau busnesau.[295]
Marwolaethau COVID yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn codi i ddeg, tra bod derbyniadau i'r ysbyty yn cynyddu yn ardal y Cymoedd.[296]
2 Hydref -
Mae Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi y gall pobl sy'n byw ar eu pennau eu hunain mewn ardaloedd sy'n destun cyfyngiadau gwrdd ag un cartref arall y tu mewn.[297]Cynhadledd i'r wasg ar yr ail o'r Hydref. Mark Drakeford yn son am sut bydd ardaloedd yn dod allan o gyfyngiadau.
Mae'r Prif Weinidog Boris Johnson yn gwrthod galwad gan y Prif Weinidog Mark Drakeford i atal pobl o Loegr sy'n byw mewn ardaloedd lle mae achosion COVID-19 yn uchel rhag teithio i Gymru.[298]
3 Hydref - Pennaeth Grŵp landrillo Menai yn dweud ei fod yn “siomedig iawn gan weithredoedd grŵp bach o ddysgwyr” ar ôl i bum myfyriwr yn y coleg brofi’n bositif am COVID-19 yn dilyn noson allan yn Lerpwl.[299]
5 Hydref -
Lansir pecyn cymorth ar gyfer gweithwyr llawrydd gwerth £7m; mae wedi ei lethu gyda cheisiadau, ac ar gau i rai ymgeiswyr o fewn awr i'w lansio.[300]
Dywed Llywodraeth Cymru ei bod yn ystyried cyflwyno cyfyngiadau cwarantîn i bobl sy'n cyrraedd Cymru o fannau COVID-19 uchel mewn rhannau eraill o'r DU.[301]
Mae Dr Frank Atherton, Prif Swyddog Meddygol Cymru, yn rhybuddio y dylai pobl "baratoi" ar gyfer cyfyngiadau dro ar ol tro dros y gaeaf i ddod.[302]
6 Hydref -
Ffigurau a ryddhawyd gan Lywodraeth Cymru yn dangos bod y rhestr o bobl sy’n aros am lawdriniaeth arferol yng Nghymru wedi tyfu chwe gwaith ers dechrau’r pandemig, gyda 57,445 bellach yn aros am lawdriniaeth.[303]
Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhuddo gwleidyddion Ceidwadol o annog pobl i dorri rheolau cyfyngiadau ar ôl i aelodau o'r Senedd ac ASau lofnodi llythyr yn beirniadu cyfyngiadau teithio, gan ddisgrifio'r llythyr fel un "gwarthus".[304]
Mwy nag 8,000 o bobl wedi llofnodi deiseb yn galw am eithrio hyfforddiant chwaraeon i blant rhag cyfyngiadau teithio.[305]
7 Hydref -
Mae 23 marwolaeth ychwanegol COVID-19 yn gysylltiedig ag achosion ar draws tri ysbyty: Ysbyty Brenhinol Morgannwg, Rhondda Cynon Taf; Ysbyty'r Tywysog Siarl, Merthyr Tudful; Ysbyty Tywysoges Cymru, Pen-y-bont ar Ogwr.[306]
Mae Trydariad gan gyflwynydd Fox News, Laura Ingraham, yn beirniadu cynlluniau ar gyfer "cyfyngiadau barhaus" yng Nghymru dros y gaeaf yn cael ei rannu gan Arlywydd yr UDA Donald Trump.[307]
8 Hydref -
Dywed Dr Giri Shankar, cyfarwyddwr digwyddiad COVID ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru, fod tafarndai a bwytai yn “bryder parhaus” yn dilyn cynyddiad mewn achosion gan gynnwys 33 mewn clwb a lleoliad arall yng Nghwm Garw, Pen-y-bont ar Ogwr.
9 Hydref - Cyhoeddir cyfyngiadau lleol ar gyfer Bangor, gan ddechrau am 18:00 ar 10 Hydref.[308]Cynhadledd i'r wasg 9fed o Hydref. Drakeford yn dweud bod angen yr un tegwch ar gefnogaeth ariannol os rhoddir ar waith cynllun cefnogi ariannol i fusnesau yn Lloegr.
11 Hydref -
Tri pherson yn cael eu harestio mewn protest gwrth cyfyngiadau a gynhaliwyd y tu allan i'r Senedd.[309]
Prif Weinidog Mark Drakeford yn dweud fod Cymru “yn agos at bwynt tipio” gyda nifer yr achosion COVID-19 yn codi’n gyflym mewn rhai ardaloedd.[310]
12 Hydref -
Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething, yn rhybuddio y gallai Cymru gael ei rhoi dan glo cenedlaethol newydd er mwyn mynd i'r afael ag achosion cynyddol o COVID-19.[311]
Mark Drakeford yn rhoi cyfle olaf i Boris Johnson i orfodi gwaharddiad teithio ar bobl sy'n dod i mewn i Gymru o fannau uchel o COVID-19 yn Lloegr, neu y bydd yn gosod ei gwaharddiad ei hun.[312]
Cyhoeddir fflamychiad (outbreak) COVID yn Ysbyty Brenhinol Gwent.[313]
13 Hydref -
Prif Weinidog Boris Johnson unwaith eto yn gwrthod galwadau am waharddiad teithio Cymru ar bobl o fannau uchel COVID-19 yn Lloegr.[314]
Cyhoeddir fflamychiad (outbreak) COVID yn Ysbyty Morriston Abertawe.[315]
14 Hydref - Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, yn cyhoeddi cynlluniau i wahardd ymwelwyr I Gymru o rannau eraill o'r DU gyda chyfraddau uchel COVID-19.[316]
15 Hydref - Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg gyda fwy o achosion o COVID-19 nag ar unrhyw adeg ers dechrau y pandemig, gyda chynifer â 12 o gleifion COVID-19 yn cael eu cofnodi mewn ysbytai bob dydd.[317]
16 Hydref - Cymru yn cyflwyno gwaharddiad teithio ar bobl o fannau uchel COVID mewn rhannau eraill o'r DU, gan ddechrau o 6pm.Yn y gynhadledd i'r wasg ar Hydref 16 mae Drakeford yn dweud mai "nawr i'w ddim yr amser i ymweld â Chymru".
17 Hydref - Mae llythyr a ddatgelwyd gan gyfarwyddwr y Cydffederasiwn Trafnidiaeth Teithwyr at ei aelodau yng Nghymru yn nodi cynlluniau ar gyfer cyfyngiadau cenedlaethol rhwng 23 Hydref a'r 9 Tachwedd.[318]
19 Hydref - Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi cyfyngiadau "byr a llym" rhwng dydd Gwener 23 Hydref a dydd Llun 9 Tachwedd, pryd y bydd tafarndai, bwytai a gwestai yn cau a dywedir wrth bobl i aros gartref. Mae'r mesurau "toriad tân" wedi'u hamseru i gyd-fynd â hanner tymor yr hydref, a bydd ysgolion yn dychwelyd ddydd Llun 2 Tachwedd ar gyfer disgyblion hyd at flwyddyn wyth.[319]Mark Drakeford yn dweud bydd y 'toriad tan' yn ymdrech i ddod a Chymru drwyddo i'r Nadolig.
20 Hydref -
Dywed gweinidogion Llywodraeth Cymru na allan nhw ddiystyru cloi "toriad tân" arall yn gynnar yn 2021 os bydd achosion COVID yn codi eto dros y Nadolig.[320]
Mae safle profi symudol wedi'i sefydlu y tu allan i ffatri fwyd Peter's yn Bedwas, Caerffili i brofi 600 o bobl ar ôl i 19 o weithwyr brofi'n bositif am COVID-19.[321]
21 Hydref - Mae'r ffigurau'n dangos bod heintiadau COVID-19 mewn ysbytai wedi codi 50% dros yr wythnos flaenorol.[322]
22 Hydref –
Mae Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi cynlluniau i fynd ymlaen gyda gwneud masnachfraint reilffordd Trafnidiaeth Cymru i berchnogaeth gyhoeddus o fis Chwefror 2021, yn dilyn cwymp sylweddol yn nifer y teithwyr yn ystod argyfwng COVID.[323]
Mae'r Gweinidog Addysg, Kirsty Williams, yn cyhoeddi £10m yn ychwanegol o gyllid ar gyfer gwasanaethau iechyd meddwl myfyrwyr a chronfeydd caledi, wrth awgrymu y gellir gofyn i fyfyrwyr prifysgol hunan-ynysu os ydyn nhw am ddychwelyd adref ar gyfer y Nadolig.[324]
Cynghorir archfarchnadoedd bod yn rhaid iddynt werthu "eitemau hanfodol" yn unig yn ystod cyfnod y cloi 17 diwrnod; nid yw hyn yn cynnwys eitemau fel dillad.[325]Drakeford yn y gynhadledd y wasg ar 23ain o Hydref yn cyfiawnhau pam rhoddwyd rheolau gwerthu 'eitemau hanfodol' yn unig mewn archfarchnadoedd.
23 Hydref - Cymru yn cychwyn ei 'chlo bach' 17 diwrnod mewn ymgais i arafu'r cynnydd mewn achosion COVID a derbyniadau i'r ysbyty.[326]
24 Hydref -
Dafydd Llywelyn, Comisiynydd Heddlu a Throsedd Dyfed-Powys, yn rhybuddio y bydd plismona'r ail glo yn anoddach na'r cyntaf oherwydd blinder COVID, ond mae'n annog pobl i gymryd "cyfrifoldeb personol".[327]
Y Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd y gwaharddiad ar werthu eitemau nad ydynt yn hanfodol yn cael ei adolygu ar ôl i ddeiseb Senedd yn galw am ei gwrthdroi gael ei llofnodi gan fwy na 37,000 mewn dau ddiwrnod. Bydd y ddeiseb, a gafodd ei chreu y diwrnod blaenorol, yn cael ei thrafod yn y Senedd.[328]
25 Hydref -
Dywed y Prif Weinidog Mark Drakeford na fydd y gwaharddiad ar archfarchnadoedd yn gwerthu eitemau nad ydynt yn hanfodol yn cael eu gwrthdroi.[329]
Mae'r Archesgob Cymru, John Davies, yn annog pobl i "ymateb yn gall" a "meddwl am eraill" yn ystod y cyfnod clo cenedlaethol, ond mae'n mynegi gobaith y gellir dathlu'r Nadolig "ar ryw ffurf".[330]
26 Hydref - Tesco yn ymddiheuro ar ôl cynghori cwsmer na allai brynu cynhyrchion misglwyf o siop yng Nghaerdydd oherwydd eu bod yn eitemau nad ydynt yn hanfodol. Dywed y Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething, fod yr archfarchnad “yn anghywir” i roi’r cyngor hwn, ac mae’n dweud y bydd manwerthwyr wrth symud ymlaen yn gallu defnyddio eu “disgresiwn”.[331]
27 Hydref -
Wrth i nifer y llofnodion ar ddeiseb y Senedd dyfu i 67,000, mae Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi rhestr wedi'i diweddaru o nwyddau y gall manwerthwyr eu gwerthu mewn ymgais i egluro'r mater. Mae'r rhestr yn cynnwys dillad babanod, sydd wedi'u rhestru fel eitemau hanfodol. Dywed y canllaw hefyd y dylai pobl allu prynu eitemau nad ydynt yn hanfodol mewn amgylchiadau eithriadol.[332]
Mae 12 marwolaeth arall yn gysylltiedig â heintiau mewn ysbytai yn ardal Bwrdd Iechyd Cwm Taf Morgannwg, gan ddod â'r cyfanswm i 69.[333]
28 Hydref -
Mark Drakeford yn cadarnhau y bydd siopau, tafarndai, bwytai, caffis, campfeydd a chanolfannau hamdden yn ailagor pan ddaw'r clo bach i ben.[334]
Mae ffigurau a gyhoeddwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos cynnydd dramatig mewn achosion COVID yn Rhondda Cynon Taf, gydag enghraifft wedi'i nodi lle cafodd traean o 800 o bobl a brofwyd mewn un diwrnod ganlyniadau cadarnhaol.[335]
29 Hydref - Mae 48 o weithwyr eraill mewn ffatri fwyd Peter's yn Bedwas yn profi'n bositif am COVID-19.[336]
30 Hydref - Dywed Mark Drakeford na fydd dychwelyd i gyfyngiadau lleol pan ddaw'r mesurau "toriad tân" 17 diwrnod i ben ar 2 Tachwedd, ond yn lle hynny bydd set o reolau cenedlaethol yn cael eu cyflwyno "er mwyn eglurder a symlrwydd ".[337]
31 Hydref - Y Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd y broses o'r clo tân yn dod i ben ar 9 Tachwedd, hyd yn oed gyda'r clo newydd gyhoeddwyd ar gyfer Lloegr.[338]
Tachwedd
Yn ystod y toriad tân mae'r Llywodraeth yn gweithio tuag at wella system brofi ac olrhain. Mae Eluned Morgan yn dweud bod system brofi Cymru yn llawer gwell na system lighthouse labs Llywodraeth y DU.
1 Tachwedd - Gyda'r cynllun arbed swyddi (furlough) wedi'i ymestyn tan fis Rhagfyr yn dilyn y cyhoeddiad y bydd Lloegr dan gyfyngiadau am fis, mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn mynegi siom bod cais Cymru i'w gael wedi'i estyn gan y Trysorlys trwy gydol cloi tân Cymru wedi'i wrthod.[339]
2 Tachwedd -
Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd dwy aelwyd yn gallu ffurfio swigen unwaith y bydd y toriad tân yn dod i ben ar 9 Tachwedd. Bydd cyfyngiadau teithio hefyd yn cael eu codi, ond ni fydd pobl yn cael gadael y wlad.[340]
Mae Ysgol Gynradd Fairwater yng Nghaerdydd yn cau ar ôl i nifer fawr o staff brofi'n bositif am COVID-19.[341]
3 Tachwedd - Y Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd grwpiau o bedwar o bobl o wahanol aelwydydd yn gallu cyfarfod mewn tafarndai, bariau a bwytai pan ddaw'r toriad tân i ben. Caniateir i grwpiau mwy o un cartref fwyta gyda'i gilydd, ond gofynnir i bobl wneud hynny yn y grwpiau lleiaf posibl.[342]
5 Tachwedd -
Mae data a gyhoeddwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos bod o leiaf hanner ysgolion Cymru wedi cael achos o COVID yn yr ysgol.[343]
Mae'r ffigurau'n dangos mai Merthyr Tudful sydd â'r gyfradd uchaf o COVID yn y DU gyda 741 o achosion fesul 100,000.[344]Mae Llywodraeth y DU wedi rhoi cyfyngiadau teithio ar ddinasyddion Lloegr ac mae Llywodraeth Cymru'n dweud ni ddylid pobl o Loegr teithio i Gymru.
6 Tachwedd - Dr Dai Samuel, ymgynghorydd bwrdd iechyd Cwm Taf Morgannwg, yn galw am gyfyngiadau cloi i barhau ym Merthyr Tudful "am wythnosau, hyd yn oed fisoedd". Mewn ymateb dywed Llywodraeth Cymru na fydd unrhyw ddychwelyd i gyfyngiadau lleol unwaith y bydd y toriad tân yn dod i ben ar 9 Tachwedd.[345]
7 Tachwedd - Mae penaethiaid iechyd yn ofni y gallai'r gwasanaeth iechyd gael ei roi dan straen enfawr pan ddaw'r toriad tân i ben os na ddilynir rheolau newydd.[346]
8 Tachwedd -
Ar ddiwrnod olaf y toriad tân, dywed y Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething, bod achosion COVID yn dechrau gwastatu yng Nghymru.[347]
Mae ffigurau a gynhyrchwyd gan Age Cymru yn dangos bod o leiaf hanner y 120,000 o bobl a oedd yn cysgodi yng Nghymru yn gynharach yn y flwyddyn yn byw ar eu pennau eu hunain.[348]
9 Tachwedd - Mae toriad tân 17 diwrnod Cymru yn dod i ben.[349]Nid yw Mark Drakeford yn dweud yn hollol bydd cyfyngiadau lleol yn cael ei gyflwyno i daclo'r feirws.
10 Tachwedd - Mae arholiadau TGAU, UG a Safon Uwch a drefnwyd ar gyfer haf 2021 yn cael eu canslo, yn hytrach bydd graddau yn seiliedig ar asesiadau ddosbarth.[350]
11 Tachwedd -
Dywedir wrth fyfyrwyr yng Nghymru sy'n dymuno teithio adref ar gyfer y Nadolig bod yn rhaid iddynt wneud hynny cyn 9 Rhagfyr. Byddant yn cael cynnig profion COVID llif unffordd asymptomatig er mwyn lleihau'r risg y byddant yn lledaenu'r firws.[351]
Mae swyddogion iechyd yn cyhoeddi y bydd Ysbyty Calon y Ddraig yng Nghaerdydd, a sefydlwyd fel ysbyty maes i drin cleifion COVID, yn cael ei ddigomisiynu ac yn ailafael yn ei rôl fel stadiwm rygbi mewn pryd ar gyfer Pencampwriaeth y Chwe Gwlad 2021.[352]
15 Tachwedd -
Dr Giri Shankar, o Iechyd Cyhoeddus Cymru, yn dweud ei bod yn “bryder” gweld ciwiau o bobl y tu allan i siopau ar y penwythnos cyntaf ar ôl i’r cau tân gael ei godi.[353]
Gweinidog Addysg, Kirsty Williams, yn dweud fod Llywodraeth Cymru yn archwilio tystiolaeth newydd am ledaeniad COVID ymhlith plant ysgol, ac y gallai gorchuddion wyneb ddod yn orfodol i ddisgyblion ysgolion uwchradd.[354]
16 Tachwedd - Mae Ysbyty Enfys Glannau Dyfrdwy, a adeiladwyd i gynyddu capasiti ysbytai yn ystod argyfwng COVID, wedi derbyn ei gleifion cyntaf.[355]
17 Tachwedd - Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, yn amlinellu cynlluniau i sicrhau y gall pobl Cymru bleidleisio’n ddiogel yn etholiadau’r Senedd yn 2021.[356]
18 Tachwedd - Merthyr Tudful yw'r ardal gyntaf yng Nghymru i gynnig prawf COVID i bawb sy'n byw ac yn gweithio yno, gyda'r rhaglen yn dechrau ddydd Sadwrn 21 Tachwedd.[357]
19 Tachwedd - Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi y gall pob disgybl a myfyriwr gael profion torfol cyn bo hir.[358]
20 Tachwedd - Gyda'r arolwg heintiau diweddaraf ar gyfer Cymru yn nodi bod achosion COVID-19 wedi cyrraedd uchafbwynt ddiwedd mis Hydref, mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn rhybuddio y bydd Cymru yn wynebu cyfyngiadau llymach adeg y Nadolig os bydd achosion yn ymchwyddo.[359]Mae Mark Drakeford yn rhybuddio os nad yw phobl yn dilyn rheolau COVID bydd rhaid cyflwyno cyfyngiadau cyn y Nadolig.
21 Tachwedd -
Mae rhaglen o brofi torfol yn cychwyn ym Merthyr Tudful.[360]
Llywodraeth y DU a Lywodraethau datganoledig yn cyfarfod i drafod trefniadau cyffredin ar gyfer cyfnod yr ŵyl. Cymeradwyodd y Gweinidogion amcan cyffredin ar gyfer hwyluso swigod aelwydydd ychwanegol cyfyngedig am nifer fach o ddiwrnodau.[361]
22 Tachwedd - Mae saith ysgol yn ardal Aberteifi a phump yng Ngogledd Sir Benfro i gau oherwydd cysylltiadau â lledaeniad COVID. Bydd ysgolion Aberteifi yn ailagor ar 7 Rhagfyr, tra nad yw Sir Benfro eto i gadarnhau hyd y cau yno.[362]
23 Tachwedd - Mae Llywodraeth Cymru yn argymell y dylid gwisgo gorchuddion wyneb ym mhob ysgol uwchradd yng Nghymru, ar wahân i mewn ystafelloedd dosbarth.[363]Mark Drakeford yn cael ei gofyn sut yw'r perthynas rhwng Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y Deyrnas Unedig.
24 Tachwedd - Mark Drakeford, Prif Weinidog Cymru, yn cyhoeddi bod llywodraethau pedair gwlad y DU wedi cytuno ar set eang o fesurau. Mae hyn yn cynnwys rhoi'r hawl i deuluoedd ffurfio swigen Nadolig rhwng 3 aelwyd am gyfnod rhwng 23 a 27 Rhagfyr 2020.[364]
25 Tachwedd - Y Prif Weinidog Mark Drakeford yn cadarnhau bod ei lywodraeth yn ystyried cyfyngiadau llymach yn ystod yr wythnosau cyn y Nadolig, gyda mesurau o bosibl yn cydberthyn â haenau uchaf Lloegr a'r Alban ar y pryd.[365]
26 Tachwedd - Bydd yr heddlu yng Nghaerdydd yn cael pwerau ychwanegol, gan gynnwys cynnal gwiriadau cerbydau ar hap i sicrhau bod pobl yn cadw at reoliadau COVID.[366]
27 Tachwedd -
Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd tafarndai, bwytai a bariau yn destun cyfyngiadau COVID llymach yn yr wythnosau cyn y Nadolig, gan ddod i rym ddydd Gwener 4 Rhagfyr, er bod yr union fanylion i'w cwblhau.[367]
Bydd profion torfol COVID yn cael eu cyflwyno i ail ardal yng Nghymru, gyda phobl sy'n byw ac yn gweithio yn ardal Cwm Cynon isaf yn cael eu profi.[368]Barn Llywodraeth Cymru ar gadw ysgolion ar agor cyn Nadolig, ar ôl i undeb UCAC gofyn am ysgolion i gau yn gynnar.
28 Tachwedd - Mae Sam Rowlands, arweinydd Cyngor Conwy, yr ardal sydd â'r gyfradd COVID isaf yng Nghymru, yn beirniadu dull genedlaethol Llywodraeth Cymru tuag at y sector lletygarwch yn y cyfnod cyn y Nadolig.[369]
30 Tachwedd -
Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi na fydd tafarndai, bwytai a chaffis yn cael gwerthu alcohol o ddydd Gwener 4 Rhagfyr, a rhaid iddynt gau am 6yh, er mwyn mynd i'r afael â chynnydd mewn achosion COVID. Yn ogystal mae'n rhaid i atyniadau adloniant ac ymwelwyr dan do gau hefyd ar 4 Rhagfyr. Mewn ymateb, mae grwpiau busnes wedi rhybuddio am yr effaith ddinistriol ar y sector lletygarwch Cymru, gyda chaefeydd "wedi'i warantu" i nifer o fusnesau.[370]
Mae ffigurau yn datgelu bod heddluoedd yng Nghymru wedi rhoi mwy na 3,000 o ddirwyon am dorriadau i gyfyngiadau COVID ers dechrau'r argyfwng.[371]
Rhagfyr
1 Rhagfyr -
Daw’r Prif Weinidog Mark Drakeford dan bwysau gan Aelodau Llafur meinciau cefn y Senedd i ddarparu tystiolaeth ar gyfer gwaharddiad alcohol Llywodraeth Cymru.[372]
Dywed swyddogion iechyd yng Nghymru eu bod yn barod i gyflwyno brechlyn o fewn dyddiau yn amodol ar ei gymeradwyo.[373]
Mae Brains, un o fragdai mwyaf Cymru, yn cyhoeddi y bydd 100 o dafarndai'n cau o ddydd Gwener 4 Rhagfyr. Mae Alistair Darby, pennaeth y cwmni, yn disgrifio'r rheolau newydd fel "cau trwy lechwraidd".[374]
2 Rhagfyr -
Yn dilyn cymeradwyaeth y DU o’r brechlyn Pfizer/BioNTech, dywed prif swyddog meddygol Cymru, Frank Atherton, ei fod yn ansicr pryd y bydd preswylwyr cartrefi gofal yn gallu derbyn y brechlyn newydd oherwydd gofynion storio ar dymheredd isel iawn.[375]
Ysbyty Llanymddyfri yn Sir Gaerfyrddin ar gau dros dro yn dilyn achosion o COVID, throsglwyddwyd cleifion i Ysbyty Dyffryn Aman yn Rhydaman.[376]
3 Rhagfyr - Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi y caniateir teithio rhwng Cymru a rhannau o Loegr a'r Alban sydd yn haenau un a dau o ddydd Gwener 4 Rhagfyr.[377]
4 Rhagfyr -
Daw gwaharddiad alcohol y sector lletygarwch i rym am 6pm, gan orfodi tafarndai i arllwys galwyni o gwrw i lawr y draen.[378]
Mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd y brechiadau COVID cyntaf yn cychwyn ddydd Mawrth 8 Rhagfyr.[379]
8 Rhagfyr -Drakeford yn dweud pa effaith bydd brechiad yn cael ar y feirws yng Nghymru.
Grŵp Cynghori Technegol Llywodraeth Cymru yn dweud bod nifer y bobl sy’n marw o COVID-19 yn llawer uwch na’r senario gwaeth a ragwelir mewn rhagolwg a wnaed gan Brifysgol Abertawe.[380]
Mae cynghorwyr gwyddonol hefyd yn annog pobl yn "gryf" i ohirio cyfarfod ac aduniadau Nadolig, ac wedi awgrymu y dylai unrhyw un â phlant "gyn-ynysu" am ddeg diwrnod cyn cwrdd â pherthnasau oedrannus.[381]
Gweithwyr iechyd a gofal yw'r bobl gyntaf yng Nghymru i dderbyn y brechlyn Pfizer/BioNTech COVID-19.[382]
9 Rhagfyr -
Mae Prif Swyddog Meddygol Cymru, Frank Atherton, yn cynghori cartrefi i beidio â chymysgu oni bai ei fod yn angenrheidiol yn yr wythnosau cyn y Nadolig.[383]
Mae data o Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos bod achosion COVID wedi cyrraedd eu lefel uchaf mewn mwy na hanner cynghorau Cymru.[383]
Dywed y Prif Weinidog Mark Drakeford fod sefyllfa COVID yng Nghymru yn “anodd iawn” ond nid allan o reolaeth.[384]Mark Drakeford yn dweud beth fydd y meini prawf i Gymru gallu llacio cyfyngiadau.
Cyfnod hunanynysu yn cael ei lleihau o 14 diwrnod i 10.[385]
10 Rhagfyr -
Mae'r Gweinidog Addysg, Kirsty Williams, yn cyhoeddi y bydd pob ysgol uwchradd a choleg addysg bellach yn symud i addysgu ar-lein o ddydd Llun 14 Rhagfyr. Mae Comisiynydd Plant Cymru yn beirniadu hyn fel un sy'n tarfu ar addysg.[386][387]
Mae Andrew RT Davies yn galw ar Lywodraeth Cymru i egluro adroddiadau y bydd Cymru yn cael ei rhoi dan glo o'r 28 Rhagfyr.[388]
Dywed y Prif Swyddog Meddygol Frank Atherton fod Llywodraeth Cymru yn ystyried a oes angen cyfyngiadau pellach yn y cyfnod cyn y Nadolig, ond mae'n rhybuddio awdurdodau "wedi cyrraedd y terfyn ... [o] ddweud wrth bobl beth i'w wneud".[389]
11 Rhagfyr -
Prif Weinidog yn dweud pam mae oedi yn cyflwyno system haenau yng Nghymru.Gan gyhoeddi bod yn rhaid i bob atyniad awyr agored gau o ddydd Llun 14 Rhagfyr, mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn rhybuddio y bydd cau ar ôl y Nadolig yn dod i rym os na fydd achosion COVID yn cwympo yng Nghymru.[390][391]
Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan yn cyhoeddi canslo pob gofal iechyd nad yw'n fater brys wrth i achosion COVID barhau i godi yn yr ardal.[392]
12 Rhagfyr -
Mae nifer y profion COVID positif yng Nghymru yn pasio 100,000 wrth i 2,494 o achosion eraill fynd â'r cyfanswm i 100,725.
Anogir pobl i beidio â mynychu Ysbyty Prifysgol Grange yng Nghwmbrân oni bai bod hynny'n hollol angenrheidiol ar ôl i'w hadran damweiniau ac achosion brys dderbyn "nifer uchel iawn o gleifion COVID".[393]
13 Rhagfyr -
Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan yn mynegi pryder bod achosion COVID yn ei ardal yn codi ar “gyfradd frawychus” wrth i ysbytai ddod o dan bwysau cynyddol oherwydd nifer y cleifion â’r firws.[394]
Mae arbenigwr iechyd cyhoeddus blaenllaw, Dr Angela Raffle, yn awgrymu bod profion torfol parhaus ar gyfer COVID yn “wastraff adnoddau ar raddfa enfawr” gan fod ffigurau’n dangos bod llai na 1.5% o bobl yn profi’n bositif fel rhan o beilotiaid ym Merthyr Tudful a Chwm Cynon isaf.[395]
14 Rhagfyr -
Mae meddygon yn rhybuddio nad yw llacio rheolau adeg y Nadolig "yn gwneud unrhyw synnwyr" yng nghanol achosion COVID yng Nghymru sy'n codi.[396]
Yn ôl adroddiad gan Newyddion BBC, mae Cymru wedi torri rheoliadau COVID gan ei bod wedi pasio’r trothwy ar gyfer cyflwyno cyfyngiadau cloi. Mae Llywodraeth Cymru wedi dweud ei bod yn annhebygol o gyflwyno cyfyngiadau o’r fath cyn cyfnod y Nadolig.[397]
15 Rhagfyr - Adroddir am achosion o COVID ymhlith staff mewn canolfan frechu dorfol yng Nghaerdydd, gyda naw aelod o staff yn profi'n bositif.[398]
16 Rhagfyr -Neges Mark Drakeford i staff y Gwasanaeth Iechyd ar ôl i nifer galw i gau Cymru lawr yn gynharach.
Mae Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi cynlluniau i gyflwyno eu rheolau eu hunain ynghylch llacio rheoliadau COVID dros y Nadolig. Er y bydd rheolau yn dal i gael eu llacio am bum niwrnod, yn wahanol i weddill y DU, dim ond dau aelwyd, ynghyd â pherson sengl sy'n byw ar ei ben ei hun, fydd yn cael cyfarfod rhwng 23 a 27 Rhagfyr. Mae'r Llywodraeth yn ei wneud yn gyfraith yn y prynhawn.[399]
Y Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi clo newydd i Gymru, gan ddechrau ar 28 Rhagfyr. Bydd yn ofynnol i siopau nad ydynt yn hanfodol a gwasanaethau cyswllt agos gau o ddiwedd y masnachu ar Noswyl Nadolig, a bydd yn ofynnol i dafarndai a bwytai gau o 6pm ddydd Nadolig.[400]
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi dweud bod “cynnal a chadw cynlluniedig” rhai systemau TG wedi arwain at “dan-adrodd sylweddol” o brofion positif, gyda chymaint ag 11,000 o achosion cadarnhaol ar goll o ffigurau swyddogol, ac yn golygu y gallai achosion fod ddwywaith mor uchel â adroddwyd dros yr wythnos flaenorol.[401]
17 Rhagfyr -
Mae ysbytai yng Nghymru bron yn llawn ar ôl i nifer y gwelyau gofal critigol sydd ar gael yn ol LBC ostwng i ddim ond 10, ddydd Mercher 16eg Rhagfyr.[402]
Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru yn cyhoeddi y bydd disgyblion ysgol yng Nghymru yn dychwelyd yn araf i'r ysgol ar ôl gwyliau'r Nadolig, gyda dysgu ar-lein am ran gyntaf y tymor. Disgwylir i addysg ailddechrau yn llawn erbyn 18 Ionawr.Mark Drakeford yn esbonio pam mae yna un rheol genedlaethol yng Nghymru yn hytrach na chyfyngiadau lleol.
18 Rhagfyr -
Wrth i nifer y bobl yn yr ysbyty â COVID gyrraedd ei lefel uchaf yng Nghymru, gan sefyll ar 2,231, mae Dr Simon Barry, arbenigwr resbiradol blaenllaw, yn rhybuddio y gallai pethau waethygu'n sylweddol.[403]
Mae nifer y marwolaethau COVID a gofnodwyd yn pasio 3,000 gyda 38 marwolaeth arall yn cymryd y cyfanswm i 3,011.
19 Rhagfyr - Yn dilyn trafodaethau brys â gweinidogion ynghylch straen newydd o COVID-19, mae'r Prif Weinidog Mark Drakeford yn cyhoeddi y bydd Cymru gyfan yn cael ei rhoi dan gyfyngiadau lefel 4 (y lefel uchaf) o hanner nos, gyda chynlluniau Nadoligaidd yn cael eu canslo i ond Dydd Nadolig.[404]
20 Rhagfyr -
Mae'r Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething, yn awgrymu y gallai fod cynyddiad mewn achosion COVID ar ôl y Nadolig, hyd yn oed gyda'r cyfyngiadau cynnar newydd. A bod yr amrywiad newydd o COVID yn cael ei "hadu" ym mhob rhan o Gymru.[405]
Newyddion y BBC yn adrodd bod rhoddion o eitemau fel coed am ddim, anrhegion a chiniawau twrci yn cael eu gwneud i deuluoedd sydd wedi tarfu ar eu cynlluniau Nadolig dros yr ŵyl oherwydd y cyfyngiadau newydd.[406]
21 Rhagfyr - Mae ffigurau a ryddhawyd gan Lywodraeth Cymru yn dangos bod presenoldeb ysgol ar 70% yn ystod wythnos dechrau 7 Rhagfyr, gyda’r ffigur hwnnw’n gostwng i 50% ymhlith disgyblion Blwyddyn 11.[407]Mark Drakeford yn cael ei gofyn a wnaeth y toriad tân gweithio.
23 Rhagfyr -
Mae ffigurau o Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos bod tua 2,500 o achosion COVID wedi'u cysylltu ag ysbytai yng Nghymru ers mis Hydref.[408]
Mae Helena Herklots, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru, yn galw am fwy o eglurder ynghylch pryd y bydd pobl hŷn yn derbyn y brechlyn COVID.[409]
24 Rhagfyr -
Mae ffigurau'r Swyddfa Ystadegau Gwladol yn nodi cynnydd sydyn mewn achosion COVID-19 yng Nghymru, gydag amcangyfrif o 52,200 o bobl â'r firws yn yr wythnos hyd at 18 Rhagfyr, dyma un o bob 60 o bobl, 18,800 yn fwy na'r wythnos flaenorol.[410]
Gyda llawer o wasanaethau carolau Nadolig wedi'u canslo, mae pobl yng Nghymru yn ymuno i ganu "Dawel Nos" ar stepen eu drws am 7pm, gyda'r garol wedi'i dewis gan yr Eglwys yng Nghymru.[411]
26 Rhagfyr -
Mae Cymru yn mynd yn ol i gyfyngiadau lefel 4 ar ôl i'r rheolau gael eu llacio'n fyr dros Ddydd Nadolig.[412]
Mae Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro, sy'n rhedeg ysbyty mwyaf Cymru, Ysbyty Athrofaol Cymru, yn cyhoeddi ple am gymorth brys yn ei adran gofal critigol i helpu i ofalu am gleifion COVID. Mae diweddariad gan yr ysbyty y diwrnod canlynol yn dweud bod y sefyllfa wedi gwella wedi hynny.[413]
28 Rhagfyr -
Mae Cymdeithas Arweinwyr Ysgolion a Cholegau Cymru (ASCLC) wedi gofyn i Lywodraeth Cymru a oedd cau ysgolion cyn y Nadolig wedi gwneud unrhyw beth i atal lledaeniad COVID-19, ac mae'n mynnu strategaeth ar gyfer dychwelyd disgyblion i'r ysgol ym mis Ionawr 2021.[414]
Mae data a ryddhawyd gan Lywodraeth Cymru yn dangos bod Bwrdd Iechyd Caerdydd a'r Fro wedi rhedeg allan o welyau gofal dwys ar 20 Rhagfyr, gan annog Dr Giri Shankar o Iechyd Cyhoeddus Cymru i ddisgrifio'r sefyllfa fel un sy'n "hynod heriol".[415]
29 Rhagfyr - Mae ymwelwyr i Fannau Brycheiniog yn cael eu troi i ffwrdd gan yr heddlu, rhai wedi teithio i'r ardal mor bell i ffwrdd â Llundain.[416]
30 Rhagfyr -
Yn dilyn cymeradwyaeth y DU i'r frechlyn Rhydychen, mae Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi y bydd pobl yn dechrau ei dderbyn yr wythnos ganlynol.[417]
Mae'r heddlu'n cychwyn patrolau i atal ymwelwyr i'r pharciau cenedlaethol Cymru.[418]
31 Rhagfyr - Llywodraeth Cymru yn cadarnhau bod ganddi bolisi hyblyg o ran dychwelyd ysgolion ar ddechrau tymor y gaeaf; bydd rhai ysgolion yn dychwelyd yn llawn erbyn 6 Ionawr, gydag eraill yn gwneud hynny erbyn 11 Ionawr, yn dibynnu ar yr ardal.[419]
.jpg)
.jpg){kind=spacer}
.jpg)
.png)
