Халакост у Чашніцкім раёне

За час акупацыі практычна ўсе яўрэі Чашніцкага раёна былі забітыя, а нешматлікія ацалелыя ў большасці ваявалі пасля ў партызанскіх атрадах.

Восенню 1941 года нацысты прасстралялі каля 300 яўрэяў у мястэчку Лукомль. Затым былі забітыя прадстаўнікі народа ў пасёлках Чашніках, Чарэя і Красналукі. На ўскраіне вёскі Камянец у ліпені 1942 года былі забітыя прыкладна 95 (80[1][2]) яўрэяў, але ніхто са сведкаў расстрэлу не ведаў, адкуль іх прыгналі[3].

Немцы, рэалізуючы нацысцкую праграму знішчэння яўрэяў, стварылі на тэрыторыі раёна 4 гета:

  • у Лукомлі (лета 1941 — 18 кастрычніка 1941, каля 300 забітых),
  • у Чашніках (лета 1941 — 14 лютага 1942, больш за 2000 забітых),
  • у Чарэі (лета 1941 — 5 сакавіка 1942, больш за 800 забітых),
  • у Красналука (да 6 сакавіка 1942, больш за 300 загінулых[4][5][6][7]).

Пяць чалавек з Чашніцкага раёна былі ўдастоены ганаровага звання «Праведнік народаў свету» ад ізраільскага мемарыяльнага інстытута «Яд ва-Шэм» «у знак глыбокай удзячнасці за дапамогу, аказаную яўрэйскаму народу ў гады Другой сусветнай вайны»:

  • Бурко Філіп, Бурко Зінаіда, Каракіна (Бурко) Марыя і Смятаніна (Бурко) Галіна — за выратаванне Грыбавай (Фрыдман) Людмілы ў вёсцы Болюта[8];
  • Бірукова Еўдакія — за выратаванне Гольберг (Гурэвіч) Галіны ў вёсцы Забор’е[9].

Ахвярам генацыду яўрэяў устаноўлены помнікі ў Лукомлі, Чашніках і Чарэі.

Крыніцы

  1. ↑ «Памяць. Чашніцкi раён» 1997, с. 230.
  2. ↑ Свидетельствуют палачи 2010, с. 158.
  3. ↑ «Памяць. Чашніцкi раён» 1997, с. 222, 230.
  4. ↑ Краснолуки — артыкул з Расійскай яўрэйскай энцыклапедыі
  5. ↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 475. Памылка шаблона sfn: няма якара: CITEREFХолокост_на_территории_СССР2011 (даведка)
  6. ↑ «Памяць. Чашніцкi раён» 1997, с. 222, 231.
  7. ↑ Свидетельствуют палачи 2010, с. 157.
  8. ↑ Яд Вашем. История спасения. Грибова (Фридман) Людмила. Архівавана 20 кастрычніка 2016.
  9. ↑ Яд Вашем. История спасения. Гольберг (Гуревич) Галина. Архівавана 19 кастрычніка 2016.

Літаратура

  • Свидетельствуют палачи. Уничтожение евреев на оккупированной территории Беларуси в 1941—1944 гг. / Составители В. И. Адамушко, И. П. Герасимова, В. Д. Селеменев. — 2-е издание. — Мн.: НАРБ, 2010. — 199 с. — ISBN 978-985-6372-67-7.
  • М.Ц. Дробыш, А.Л. Петрашкевіч, Л.I. Пятрова i iнш. (рэдкал.), Н.Т. Кіндзяева (укладальнік). «Памяць. Чашніцкi раён». — Мн.: «Беларуская навука», 1997. — 542 с. — ISBN 5-343-01611-1.