Халакост у Камянецкім раёне

За час акупацыі практычна ўсе яўрэі Камянецкага раёна былі забітыя (6921 чалавек, то бок 16% насельніцтва), а нешматлікія выратаваныя ў большасці ваявалі пасля ў партызанскіх атрадах[1].

Яўрэяў у раёне забівалі ў Вялікіх Мурынах (140 чалавек)[2][3][4], Вялікай Турне[5], Каменюках[6], Свінёва[6], Лешні[6][5], Замосце (з 1962 года ў складзе горада Камянец)[7] і іншых.

З сельскагаспадарчай калоніі Абрамава, дзе да вайны жылі 172 яўрэі[8], іх вывезлі і забілі ў Беластоцкім гета[6], а з калоніі Сарэва яўрэяў вывезлі і забілі ў Камянецкім гета[9].

У 1942 годзе ў трох кіламетрах ад Чарнаўчыц у вёску Малая Турна звезлі каля 200 яўрэяў-мужчын з бліжэйшых вёсак і расстралялі[10][11]. Вясной 1942 года ва ўрочышчы Равец каля Вялікіх Мурынаў расстралялі яўрэяў з Вялікай Турны, Відамлі[12] і Камянца[13].

Частка яўрэяў з Відамлі і Баранак вывезлі ў гета Пружанаў і Воўчына і там расстралялі ў 1942 годзе[10][14]. Апошні вядомы расстрэл яўрэяў у раёне адбыўся да 1944 года, калі былі забітыя 2 сям’і (усяго 9 чалавек), якія адсталі ад партызанскага злучэння, у якім знаходзіліся. Гэта здарылася ў лесе дзесьці паміж Чвіркамі і Бялёва[15].

Было створана 4 гета[16]:

  • у Воўчыне (лета 1941 — верасень 1942), забітыя каля 700 чалавек,
  • у Высокім (лета 1941 — студзень 1942), закатаваныя і забітыя больш за 2800 чалавек,
  • два ў Камянцы (лета 1941 — лістапад 1942), загінула больш за 5000 чалавек.

Помнікі забітым яўрэям раёна ўстаноўлены ў Воўчыне, Высокім і Камянцы.

Мноства месцаў масавых забойстваў яўрэяў на тэрыторыі раёна дагэтуль не пазначаныя і не ўвекавечаныя[17][18].

Крыніцы

  1. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 82, 93.
  2. ↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 97.
  3. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 66.
  4. ↑ Свидетельствуют палачи 2010, с. 147.
  5. ↑ а б «Памяць. Камянецкi раён» 1997, с. 286.
  6. ↑ а б в г Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 67.
  7. ↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 325.
  8. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 93.
  9. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 68—69.
  10. ↑ а б Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 68.
  11. ↑ Государственный архив Брестской области (ГАБО), — фонд 514, опись 1, дело 41, лист 17;
  12. ↑ Холокост на территории СССР 2011, с. 153.
  13. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 68, 205, 206.
  14. ↑ «Памяць. Камянецкi раён» 1997, с. 285.
  15. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 69—70.
  16. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 79.
  17. ↑ «Памяць. Камянецкi раён» 1997, с. 205, 206, 277.
  18. ↑ Мусевич Г. С. «Народ, который жил среди нас» 2009, с. 100.

Літаратура

  • Г.П. Парафянюк, Р.Я. Смірнова i iнш.. «Памяць. Камянецкi раён». — Мн.: Ураджай, 1997. — 525 с. — ISBN 985-04-0128-1.
  • Г.С. Мусевич.. «Народ, который жил среди нас». — Брест, 2009. — 105 с.
  • Холокост на территории СССР. Энциклопедия / Гл. ред. И. А. Альтман. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: РОССПЭН, 2011. — 1143 с. — ISBN 978-5-8243-1463-2.
  • Свидетельствуют палачи. Уничтожение евреев на оккупированной территории Беларуси в 1941—1944 гг. / Составители В. И. Адамушко, И. П. Герасимова, В. Д. Селеменев. — 2-е издание. — Мн.: НАРБ, 2010. — 199 с. — ISBN 978-985-6372-67-7.