Święci i błogosławieni zwierzchnicy Kościoła katolickiego

Święci/błogosławieni zwierzchnicy Kościoła katolickiego: Od lewej; św. Piotr, św. Celestyn V, bł. Innocenty XI, św. Pius X, św. Paschalis I, św. Paweł VI
Jan XXIII i Jan Paweł II – pierwsi w historii podwójni kanonizowani papieże

Święci i błogosławieni papieże – biskupi Rzymu uznawani za świętych lub błogosławionych przez Kościół katolicki, lub Cerkiew prawosławną.

Za świętych uznaje się pierwszych 52 papieży: od pierwszego, Piotra Apostoła do Feliksa IV (526-530), z wyjątkiem Liberiusza (poza Kościołem wschodnim) (352-366) i Anastazego II (496-498)[1]. Jednocześnie wszyscy papieże, którzy zasiadali na tronie Piotrowym do czasu wydania w 313 przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego (kładącego kres prześladowaniom chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim) są uznawani za męczenników[1]. Chociaż nie wszyscy z nich rzeczywiście zginęli za wiarę, to jednak tradycja tak stanowi – w sumie 31 papieży, z których ostatnim był św. Euzebiusz (309), który kierował Kościołem zaledwie 4 miesiące i zmarł na wygnaniu na Sycylii[1].

Kolejnymi wyniesionymi do chwały ołtarzy, byli: św. Agapit (535-536) i jego bezpośredni następca św. Sylweriusz (536-537). Do końca pierwszego tysiąclecia jeszcze 20 innych biskupów Rzymu zostało wyniesionych na ołtarze (od 1234 sformułowano kult, jako beatyfikację i kanonizację); ostatnim był św. Hadrian III (884-885)[1]. Świętymi z tego okresu zostali m.in. Grzegorz I (590-604), Marcin I (649-655), męczennik, uprowadzony z Rzymu na rozkaz cesarza wschodniego Konstansa, zamęczony w Chersonezie na Krymie i św. Mikołaj I Wielki (858-867)[1].

W drugim tysiącleciu zaczęto wypracowywać coraz bardziej rygorystyczne i sztywne zasady uznawania za świętych. Po wprowadzeniu w XVII w. obowiązujących do dziś dwóch etapów tej procedury: beatyfikacji i kanonizacji, liczba papieży wyniesionych na ołtarze znacznie zmalała[1]. Pierwszym biskupem Rzymu, ogłoszonym świętym w II tysiącleciu, był Leon IX (1049-1054), po nim Grzegorz VII (1073-1085) ale na następnego trzeba było czekać do końca XIII w. Został nim Celestyn V (1294), pierwszy papież, który ustąpił z urzędu. Do końca drugiego tysiąclecia kanonizowano ponadto dwóch papieży: Piusa V (1566-1572), reformatora Kurii Rzymskiej i głównego realizatora soboru trydenckiego oraz Piusa X (1903-1914)[1].

W tym czasie było jeszcze kilku innych papieży, których uznano za błogosławionych. Są to: Wiktor III (1086-1087), Urban II (1088-1099), Eugeniusz III (1145-1153), Grzegorz X (1271-1276), Innocenty V (1276), Benedykt XI (1303-1304), Urban V (1362-1370)[1].

W XX wieku świętym został ogłoszony Pius X (1903-1914), a błogosławionymi: Innocenty XI (1676-1689), Pius IX (1846-1878) i Jan XXIII (1958-1963). Dwóch ostatnich beatyfikacji dokonał Jan Paweł II, 3 września 2000. Sam Jan Paweł II został wyniesiony na ołtarze 1 maja 2011 przez Benedykta XVI[1]. 27 kwietnia 2014 Franciszek kanonizował w Rzymie Jana XXIII i Jana Pawła II, zaś 19 października beatyfikował Pawła VI[2][3]. Ten sam papież 14 października 2018 dokonał również kanonizacji Pawła VI[4], zaś 4 września 2022 dokonał beatyfikacji papieża Jana Pawła I[5].

Lista błogosławionych i świętych papieży

 Osobne artykuły: błogosławiony, święty, święci i błogosławieni Kościoła katolickiego i poczet papieży.
Lp. Papież
(imię łacińskie) 		Pontyfikat Wyniesieni na ołtarze
Beatyfikacja Kanonizacja
1. Piotr[a]
(Petrus) 		30/33–64/67 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
2. Linus[b]
(Linus) 		64/67–79 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
3. Anaklet
(Anacletus) 		80–92 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
4. Klemens I[c]
(Clemens Primus) 		92–99 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
5. Ewaryst
(Evaristus) 		99–108 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
6. Aleksander I[d]
(Alexander Primus) 		108 lub 109–116 lub 119 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
7. Sykstus I
(Xystus Primus) 		117 lub 119–126 lub 128 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
8. Telesfor[e]
(Telesphorus) 		127 lub 128–137 lub 138 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
9. Hygin
(Hyginus) 		138–142 lub 149 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
10. Pius I
(Pius Primus) 		/142 lub 146–157 lub 161 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
11. Anicet
(Anicetus) 		150 lub 157–153 lub 168 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
12. Soter
(Soterius) 		162 lub 168–170 lub 177 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
13. Eleuter
(Eleutherius) 		171 lub 177–185 lub 193 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
14. Wiktor I
(Victor Primus) 		186 lub 189–197 lub 201 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
15. Zefiryn
(Zephirynus) 		198–217 lub 218 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
16. Kalikst I
(Callixtus Primus) 		218–222 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
17. Urban I
(Urbanus Primus) 		222–230 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
18. Poncjan
(Pontianus) 		230–235 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
19. Anter
(Anterus) 		235–236 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
20. Fabian[f]
(Fabianus) 		236–250 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
21. Korneliusz
(Cornelius) 		251–253 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
22. Lucjusz I
(Lucius) 		253–254 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
23. Stefan I
(Stephanus Primus) 		254–257 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
24. Sykstus II
(Xystus Secundus) 		257–258 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
25. Dionizy
(Dionysius) 		259–268 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
26. Feliks I
(Felix Primus) 		269–274 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
27. Eutychian
(Eutychianus) 		275–283 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
28. Kajus
(Caius) 		283–96 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
29. Marcelin
(Marcellinus) 		296–304 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
30. Marceli I
(Marcellus Primus) 		308–09/306-09 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
31. Euzebiusz
(Eusebius) 		309 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
32. Milcjades
(Miltiades) 		311–14 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
33. Sylwester I[g]
(Silvester) 		314–35 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
34. Marek
(Marcus) 		336 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
35. Juliusz I
(Iulius Primus) 		337–352 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
36. Liberiusz[h]
(Liberius) 		352–366 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
37. Damazy I
(Damasus Primus) 		366–384 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
38. Syrycjusz I
(Siricius) 		384–399 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
39. Anastazy I
(Anastasius Primus) 		399–401 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
40. Innocenty I
(Innocentius Primus) 		401–417 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
41. Zozym
(Zosimus) 		417–418 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
42. Bonifacy I
(Bonifacius Primus) 		418–422 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
43. Celestyn I[i]
(Caelestinus Primus) 		422–432 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
44. Sykstus III
(Xystus Tertius) 		432–440 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
45. Leon I[j]
(Leo Primus
Magnus) 		440–461 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
46. Hilary
(Hilarius) 		461–468 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
47. Symplicjusz
(Simplicius) 		468–483 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
48. Feliks III
(Felix Tertius) 		483–492 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
49. Gelazjusz I
(Gelasius Primus) 		492–496 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
50. Symmach
(Symmachus) 		498–514 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
51. Hormizdas
(Hormisdus) 		514–523 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
52. Jan I
(Ioannes Primus) 		523–526 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
53. Feliks IV
(Felix Quartus) 		526–530 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
54. Agapit[k]
(Agapetus Primus) 		535–536 kanonizowany przez zatwierdzenie kultu
55. Sylweriusz
(Silverius) 		536–537 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
56. Grzegorz I[l]
(Gregorius Primus) 		590–604 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
57. Adeodat I
(Adeodatus Primus) 		615–618 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
58. Marcin I[m]
(Martinus) 		649–655 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
59. Eugeniusz I
(Eugenius) 		654–657 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
60. Witalian
(Vitalianus) 		657–672 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
61. Agaton[n]
(Agatho) 		678–681 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
62. Leon II
(Leo Secundus) 		682–683 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
63. Benedykt II
(Benedictus Secundus) 		684–685 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
64. Sergiusz I
(Sergius) 		687–701 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
65. Grzegorz II
(Gregorius Secundus) 		715–731 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
66. Grzegorz III
(Gregorius Tertius) 		731–741 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
67. Zachariasz[o]
(Zacharias) 		741–752 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
68. Paweł I
(Paulus Primus) 		757–767 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
69. Leon III
(Leo Tertius) 		795–816 kanonizowany w 1693 przez Klemensa X
70. Paschalis I
(Paschalis Primus) 		817–824 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
71. Leon IV
(Leo Quartus) 		847–855 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
72. Mikołaj I Wielki
(Nicolaus Primus
Magnus) 		858–867 8 lipca 1883
przez Leona XIII[p]
73. Hadrian III
(Hadrianus Tertius) 		884–885 2 czerwca 1891
przez Leona XIII[p]
74. Leon IX
(Leo Nonus) 		1049–1054 uznany za świętego bez formalnej kanonizacji
75. Grzegorz VII
(Gregorius Septimus) 		1073–1085 1584
przez Grzegorza XIII 		1606
przez Pawła V
76. Wiktor III
(Victor Tertius) 		1086–1087 23 lipca 1887
przez Leona XIII[q]
77. Urban II
(Urbanus Secundus) 		1088–1099 14 lipca 1881
przez Leona XIII[q]
78. Eugeniusz III
(Eugenius Tertius) 		1145–1153 28 grudnia 1872
przez Piusa IX[q]
79. Grzegorz X
(Gregorius Decimus) 		1271–1276 1713
przez Klemensa XI
80. Innocenty V
(Innocentius Quintus) 		1276 1898
przez Leona XIII
81. Celestyn V
(Coelestinus Quintus) 		1294 1313
przez Klemensa V[r]
82. Benedykt XI
(Benedictus Undecimus) 		1303–1304 24 kwietnia 1736
przez Klemensa XII
83. Urban V
(Urbanus Quintus) 		1362–1370 10 marca 1870
przez Piusa IX
84. Pius V[s]
(Pius Quintus) 		1566–1572 27 kwietnia 1672
przez Klemensa X 		22 maja 1712
przez Klemensa XI
85. Innocenty XI
(Innocentius Undecimus) 		1676–1689 7 października 1956
przez Piusa XII
86. Pius IX
(Pius Nonus) 		1846–1878 3 września 2000
przez Jana Pawła II
87. Pius X
(Pius Decimus) 		1903–1914 3 czerwca 1951
przez Piusa XII 		29 maja 1954
przez Piusa XII
88. Jan XXIII
(Ioannes Vicesimus
Tertius) 		1958–1963 3 września 2000
przez Jana Pawła II 		27 kwietnia 2014
przez Franciszka[t]
89. Paweł VI
(Paulus Sextus) 		1963–1978 19 października 2014
przez Franciszka 		14 października 2018
przez Franciszka
90. Jan Paweł I
(Ioannes Paulus
Primus) 		1978 4 września 2022
przez Franciszka
91. Jan Paweł II
(Ioannes Paulus
Secundus) 		1978–2005 1 maja 2011
przez Benedykta XVI 		27 kwietnia 2014
przez Franciszka

Procesy beatyfikacyjne w toku

Obecnie trwają procesy beatyfikacyjne następujących papieży:

Papież Pontyfikat Opis Źródło
Benedykt XIII 1724–1730 (Vincenzo Maria Orsini, 1650–1730) – ciągnący się od 1755, dwukrotnie przerywany proces beatyfikacyjny został wznowiony 17 stycznia 2004 [21]
Pius VII 1800–1823 (Gregorio Barnaba Chiaramonti, 1742–1823) – proces beatyfikacyjny w diecezji Savona-Noli został otwarty 15 sierpnia 2007 za zgodą papieża Benedykta XVI [22]
Pius XII 1939–1958 (Eugenio Pacelli, 1876–1939) – proces beatyfikacyjny otwarty 18 listopada 1965 przez papieża Pawła VI. 19 grudnia 2009 papież Benedykt XVI ogłosił dekret o "heroiczności cnót" [23][24]

Święci antypapieże

Jedynym antypapieżem, który ostatecznie pojednał się z Kościołem Rzymskim, a później został uznany za świętego (w Kościele katolickim i Cerkwi prawosławnej) jest Hipolit Rzymski[25] (antypapież w latach 217–235).

Uwagi

  1. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[6].
  2. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[7].
  3. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[8].
  4. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[9].
  5. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[10].
  6. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[11].
  7. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[12].
  8. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[13].
  9. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[14].
  10. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[15].
  11. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[16].
  12. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[17].
  13. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[18].
  14. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[19].
  15. ↑ Święty także w Cerkwi prawosławnej[20].
  16. ↑ a b kanonizowany przez zatwierdzenie kultu
  17. ↑ a b c beatyfikowany przez zatwierdzenie kultu
  18. ↑ Kanonizowany bez uprzedniej beatyfikacji.
  19. ↑ pierwszy papież, ogłoszony błogosławionym przed tym jak został kanonizowany.
  20. ↑ kanonizowany bez zatwierdzenia cudu

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i 90 świętych papieży. wiara.pl, 2013-09-30. [dostęp 2015-02-01]. (pol.).
  2. ↑ Jan XXIII i Jan Paweł II świętymi. Papież Franciszek: byli mężni. TVP Info. (pol.).
  3. ↑ Franciszek beatyfikował Pawła VI. Na mszy nie zabrakło Benedykta XVI. TVP Info. (pol.).
  4. ↑ Papież Paweł VI ogłoszony świętym. onet.pl. [dostęp 2018-10-14].
  5. ↑ Papież Jan Paweł I ogłoszony błogosławionym. radioem.pl. [dostęp 2022-09-04].
  6. ↑ 29 Ιουνίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  7. ↑ 5 Νοεμβρίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  8. ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 13. ISBN 83-7014-248-6.
  9. ↑ 16 Μαρτίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  10. ↑ Richard McBrien: Leksykon papieży. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 36. ISBN 83-7311-764-4.
  11. ↑ 5 Αυγούστου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  12. ↑ 2 Ιανουαρίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  13. ↑ Święty tylko w Cerkwi prawosławnej i Kościele koptyjskim por. 27 Αυγούστου. H ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2016-04-07]. (gr.).; The Departure of St. Leparius, Bishop of Rome. Coptic Orthodox Church Network. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
  14. ↑ 8 Απριλίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  15. ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 44. ISBN 83-7014-248-6.
  16. ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 57. ISBN 83-7014-248-6.
  17. ↑ 12 Μαρτίου. ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. [dostęp 2017-06-10]. (gr.).
  18. ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 75. ISBN 83-7014-248-6.
  19. ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 78. ISBN 83-7014-248-6.
  20. ↑ Richard McBrien: Leksykon papieży. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 91. ISBN 83-7311-764-4.
  21. ↑ Salvador Miranda: Orisni, Vincenzo Maria. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
  22. ↑ Salvador Miranda: Chiaramonti, Gregorio Barnaba. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
  23. ↑ Salvador Miranda: Pacelli, Eugenio. The Cardinals of the Holy Roman Church. [dostęp 2015-01-25]. (ang.).
  24. ↑ Franciszek zamierza kanonizować także Piusa XII?. Katolicka Agencja Informacyjna. [dostęp 2013-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)]. (pol.).
  25. ↑ Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallottinum, 1996, s. 20. ISBN 83-7014-248-6.

Bibliografia

Święci i błogosławieni zwierzchnicy Kościoła katolickiego[A]
Uznani za świętego
bez formalnej kanonizacji
Święci Kościołów
katolickiego i prawosławnego
Święty tylko
Kościoła prawosławnego
Święci tylko
Kościoła katolickiego
Formalnie
kanonizowani i
beatyfikowani
przez Kościół katolicki

  1. ↑ Na powyższej liście każdy papież wyniesiony na ołtarze zostaje wpisany według pontyfikatu
  2. ↑ Kanonizowany bez zatwierdzenia cudu