Powiat ełcki

powiat
Ełk
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
TERC	2805
Siedziba	Ełk
Starosta	Marek Chojnowski
Powierzchnia	1111,87 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	91 560[1]
• gęstość	82,3 os./km²
Urbanizacja	66,1%
Tablice rejestracyjne	NEL
Adres urzędu: ul. Piłsudskiego 4 19-300 Ełk
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Powiat ełcki – powiat w Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) utworzony w 1999 w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ełk.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Ełk
• gminy wiejskie: Ełk, Kalinowo, Prostki, Stare Juchy
• miasta: Ełk

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 91 560 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 91 613 osób^[3].

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

• Piramida wieku mieszkańców powiatu ełckiego w 2014 roku^[4].

• 1818 – 19 296
• 1837 – 31 359 (w tym 79 Żydów)^[5]
• 1871 – 39 203
• 1885 – 42 666
• 1890 – 54 804^[5] (w tym 857 katolików, 357 żydów; 39 000 Polaków)^[6]
• 1900 – 54 222 (w tym 52 163 ewangelików, 1195 katolików)^[6]
• 1910 – 55 579 (w tym 52 712 ewangelików, 1818 katolików)^[6]
• 1925 – 58 425 (w tym 56 030 ewangelików, 1900 katolików, 58 innych chrześcijan, 273 żydów)^[6]
• 1933 – 57 865 (w tym 55 153 ewangelików, 2260 katolików, 26 innych chrześcijan, 205 żydów)^[6]
• 1939 – 56 129 (w tym 52 816 ewangelików, 2031 katolików, 555 innych chrześcijan, 30 żydów)^[6]
• 1945 – 52 795
• 1946 – 21 595^[7]
• 1950 – 41 200
• 1960 – 49 500
• 1970 – 54 400
• 1973 – 55 900^[8]

1975–1998 nie istniał

• Janusz Nowakowski (1999 – 2002)
• Adam Puza (2002 – 2005)
• Tomasz Andrukiewicz (2005 – 2006)
• Krzysztof Piłat (2006 – 2014)
• Marek Chojnowski (od 2014)

Historyczny powiat ełcki (Landkreis Lyck) istniał na tym terenie jeszcze w granicach Niemiec, a następnie po II wojnie światowej do 1975 roku. Współczesny powiat ełcki powstał w 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej kraju. Położony jest we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego. Graniczy od północy z powiatem oleckim i suwalskim, od zachodu z giżyckim i piskim, od wschodu z augustowskim i od południa z grajewskim. Zajmuje obszar 1111,9 km², który zamieszkuje 86 tys. mieszkańców. W skład powiatu ełckiego wchodzą Miasto Ełk oraz gminy Ełk, Kalinowo, Prostki i Stare Juchy.

Powiat obejmuje swoim zasięgiem Pojezierze Ełckie oraz część Mazur Garbatych. Położony jest na ziemiach, które we wczesnym średniowieczu zamieszkiwały plemiona Jaćwingów. Lud ten zanikł z końcem XIII wieku, wymordowany, bądź wysiedlony przez Zakon Krzyżacki. Pozostały po nim jedynie grodziska, kurhany, wzmianki w starych kronikach oraz wiele nazw topograficznych. Kolonizacja ziem powiatu zaczęła się na przełomie XIV i XV wieku. Pierwszym osiedlem na tym terenie była prawdopodobnie Ruska Wieś (założona przez Rusinów w 1376 roku) i w tym samym mniej więcej czasie wieś Klusy. Osiedlali się tutaj osadnicy z Mazowsza.

Klimat powiatu należy do najzimniejszych w Polsce. Niższe średnie temperatury roczne występują tylko na terenach górskich i w sąsiednim powiecie oleckim. Średnia temperatura roczna w powiecie wynosi około 6,6 st. C, temperatura stycznia –4,2 st. C, lipca 17,8 st. C. Ilość opadów jest tu stosunkowo duża, z rzadka występują posuchy, duża jest jednak wietrzność. W lecie przeważają wiatry zachodnie i północno-zachodnie, zimą południowo-wschodnie i zachodnie.

Krajobraz powiatu ełckiego jest typowy dla krajobrazu moreny czołowej. Wyróżniają go liczne zaokrąglone wyniosłości, zamknięte zagłębienia, około 90 większych i mniejszych jezior, niezdecydowana sieć hydrograficzna oraz zawiły układ poziomic. Najwyższe wzniesienie to Płowcza Góra (205 m n.p.m.) leżąca w okolicy Skomacka Wielkiego. Natomiast obszary położone najniżej to pobliża jezior, m.in.: Przepiórki, Białego, Krzywego, Stackiego, a także tereny ciągnące się wzdłuż biegu rzek: Ełku, Przepiórki, Małkiń. Obniżenie tych terenów sięga 120 m n.p.m.

Niemal cały powiat znajduje się w dorzeczu rzeki Ełk. Największym jej dopływem jest rzeka Lega, nosząca w swym środkowym odcinku nazwę Małkiń, a od Jeziora Rajgrodzkiego do ujścia płynie jako Jerzgnia. Lasy powiatu ełckiego, zajmujące 24,8 tys. ha, to na ogół pozostałości niegdysiejszej Puszczy Jaćwieskiej. Jej fragmentami są: na północy Puszcza Borecka, na wschodzie Puszcza Augustowska i Lasy Ełckie. W lasach powiatu przeważają drzewa iglaste, przede wszystkim świerk i sosna. Ponadto, w drzewostanie występują: lipa, dąb, wierzba, brzoza i olcha. Bogata jest też roślinność wodna: turzyce, skrzypy, manna, jaskry, ponadto: trzciny, sitowie, pałka wodna, a na jeszcze głębszych wodach: grzybienie i grążel żółty. Nie brak tu rezerwatów przyrody czy jej pomnikowych okazów podlegających ochronie. Przykładem jest rezerwat Ostoja Bobrów w Bartoszach – kompleks otoczony z trzech stron jeziorami, na którym występuje ponad 270 gatunków roślin, a także interesujące okazy miejscowej fauny.

• Strona internetowa powiatu ełckiego