PROFILPELAJAR.COM

Powiat wyszkowski
	powiat
	; Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Barcicach
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
TERC	1435
Siedziba	Wyszków
Starosta	Wojciech Kozon
Powierzchnia	876,49 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 74 220
• gęstość	84,7 os./km²
Urbanizacja	37,65%
Tablice rejestracyjne	WWY
	Adres urzędu:al. Róż 2; 07-200 Wyszków
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	1
Liczba gmin wiejskich	5
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Powiat wyszkowski – powiat w Polsce (w północno-wschodniej części województwa mazowieckiego), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wyszków.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 74 220 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 74 283 osoby^[3].

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Wyszków
gminy wiejskie: Brańszczyk, Długosiodło, Rząśnik, Somianka, Zabrodzie
miasta: Wyszków

Historia

Osobny artykuł: Powiat wyszkowski (1956–1975).

Powiat wyszkowski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie warszawskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat wyszkowski złożyły się 1 miasto i 23 gromady, które wyłączono z trzech ościennych powiatów w tymże województwie^[4]:

z powiatu pułtuskiego:
- miasto Wyszków
- gromady Bielino, Kręgi, Leszczydół Stary, Lubiel Nowy, Ochudno, Popowo Kościelne, Rybienko Leśne^[5], Rybienko Nowe, Rząśnik, Somianka, Wielątki Nowe i Wola Mystkowska
z powiatu ostrowskiego:
- gromady Białebłoto-Kobyla, Blochy, Bosewo Stare, Brańszczyk, Budy Nowe, Chrzczanka Włościańska, Dalekie, Długosiodło i Trzcianka
z powiatu wołomińskiego:
- gromady Kamieńczyk i Lucynów Mały

1 stycznia 1957 roku do powiatu wyszkowskiego przyłączono gromadę Gwizdały z powiatu węgrowskiego^[6].

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat wyszkowski (który pod koniec składał się z zaledwie 12 gromad) podzielono na 1 miasto i 5 gmin^[7]:

miasto Wyszków
gminy Brańszczyk, Długosiodło, Rząśnik, Somianka i Wyszków

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu wyszkowskiego włączono do nowo utworzonego województwa ostrołęckiego^[8]. Od 1990 roku istniał Urząd Rejonowy w Wyszkowie. 1 lutego 1991 roku miasto i gminę Wyszków połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską Wyszków^[9].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w województwie mazowieckim przywrócono powiat wyszkowski, składający się z 6 gmin, które odczuwały najsilniejsze związki z Wyszkowem – siedzibą powiatu. W porównaniu z obszarem z początku 1975 roku powiat wyszkowski został zwiększony o gminę Zabrodzie (dawniej w powiecie wołomińskim, a następnie także w województwie ostrołęckim)^[10].

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	71 626	100	36 230	50,58	35 396	49,42
Miasto	26 987	37,68	13 974	19,51	13 013	18,17
Wieś	44 639	62,32	22 256	31,07	22 383	31,25

Piramida wieku mieszkańców powiatu wyszkowskiego w 2014 roku^[11].

Walory turystyczne

Krajobraz Niziny Mazowieckiej urozmaicony jest przez doliny rzek: Bugu, Narwi i Liwca oraz lasy Puszczy Białej i Kamienieckiej. W Długosiodle (przy kościele) stoi sześćsetletni dąb szypułkowy „Jan” o obwodzie 680 cm.

Do najstarszych zabytków należą: kościół parafialny z 1793 r. i obelisk Wazów z 1655 r. w Wyszkowie, kościół z 1758 r. (zabytek klasy 0) z drewnianą dzwonnicą z 1768 r. w Barcicach, kościół z 1833 r. w Brańszczyku, pałac z XVIII w. w Dębinkach, zespół dworski z XVIII w. we wsi Głuchy, w którym urodził się Cyprian Kamil Norwid, drewniany dom z poł. XVIII w. w Jasieńcu (pod nr 9), zespół pałacowy w Kręgach z I poł. XIX w., kościół z lat 1836–1866 i zespół pałacowy z 1872 r. w Niegowie, pałac z XVIII w. i plebania z 1838 r. w Popowie Kościelnym i kościół z 1880 r. w Porębie.

Sąsiednie powiaty

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 282.
↑ Od 1961 część Wyszkowa.
↑ Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 28.
↑ Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 3, poz. 12.
↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
↑ Powiat wyszkowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

Linki zewnętrzne

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[4] Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 282.

[5] Od 1961 część Wyszkowa.

[6] Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 28.

[7] Polska – Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974.

[8] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.

[9] Dz.U. z 1991 r. nr 3, poz. 12.

[10] Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.

[populacja2016-11] Powiat wyszkowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]