Finał konkursu wygrał Alexander Rybak, reprezentant Norwegii z autorską piosenką „Fairytale”, za którą otrzymał, wówczas rekordową, liczbę 387 na 492 punktów możliwych do zdobycia[2][3].
Po zwycięstwie Rosji w finale konkursu w 2008 rozpoczęły się spekulacje na temat tego, gdzie odbędzie się konkurs – za faworytów uważano Moskwę, popartą m.in. przez zwycięzcę konkursu dla Rosji, Dimę Biłana, oraz Petersburg, którego gubernator Walentina Matwijenko uznała, że będzie „bardzo wdzięczna”, jeżeli władze miasta dostaną ofertę organizacji konkursu[4]. W lipcu 2008 ówczesny premier Rosji, Władimir Putin, stwierdził, że konkurs odbędzie się w Moskwie, a wicepremier Aleksander Żukow, któremu powierzono koordynację wydarzenia, ustalił miejsce organizacji na stołeczny kompleks Olimpijskij a daty na 14, 12 i 16 maja, co rosyjski nadawca oficjalnie wysłał EBU jako ich plan organizacji wydarzenia[4][5]. EBU zatwierdziła projekt 13 września, oficjalnie ogłaszając Moskwę jako miejsce organizacji konkursu[6].
Scena konkursowa została zaprojektowana przez amerykańskiego projektanta Johna Caseya, który był pomysłodawcą sceny konkursowej na konkurs w 1997 oraz współprojektantem konkursu w latach 1994–1995. Projekt sceny konkursowej w 2009 inspirowany był tematyką współczesnej awangardy rosyjskiej.
Pocztówki przed występami przedstawiały znane budynki, posągi, krajobrazy z danego kraju, wszystko na stronach książki; na końcu wyświetlano podstawowe zwroty w języku rosyjskim oraz tłumaczenie w języku angielskim.
System głosowania
Po falach krytyki odnośnie do systemu głosowania podczas poprzedniego konkursu, EBU oceniła procedurę głosowania stosowaną w konkursie i możliwość zmian w celu wyeliminowania głosowania politycznego. Organizatorzy konkursu przesłali ankietę do uczestniczących nadawców, a grupa referencyjna uwzględniła odpowiedzi w swoich propozycjach dotyczących przyszłorocznego formatu[7]. Telewizja Polska (TVP) zaproponowała wprowadzenie do Konkursu Piosenki Eurowizji międzynarodowego jury, podobnego do tego, które zastosowano w poprzednim Konkursie Tańca Eurowizji, aby zmniejszyć wpływ głosowania sąsiedzkiego i położyć większy nacisk na walory artystyczne piosenek[8].
Europejska Unia Nadawców (EBU) postanowiła zmienić zasady głosowania w finale, ponownie wprowadzając krajowe komisje jurorskie i zasadę 50:50 (połowa głosów zależała od publiczności, natomiast druga połowa od specjalnego jury w każdym kraju). Międzynarodowe jury zostało pierwotnie częściowo wycofane z konkursu w 1997, a od 2003 roku głosowanie telewidzów stało się obowiązkowe – głosowanie jurorów było używane tylko w przypadku upadku linii telefonicznych lub sytuacji, w których nadawca nie mógł dostarczyć prawidłowych wyników głosowania. W półfinale na wyniki wpływ mieli głównie telewidzowie[9], którzy wybierali dziewięciu finalistów. Dziesiątym został reprezentant, który otrzymał tzw. „dziką kartę” od jurorów[10][11].
W każdym kraju biorącym udział w konkursie powołano zostanie pięcioosobowe komisji jurorskie składające się z osób profesjonalnie zajmujących się muzyką, ale nie powiązanych z żadnym z uczestników konkursu. Jury oceniało występy na podstawie prezentacji podczas drugiej próby generalnej 15 maja 2009, a nie w trakcie samego koncertu finałowego. Każdy sędzia tworzył swoją punktację w tzw. „skali eurowizyjnej”, tj. 1-12 punktów, a po zliczeniu wszystkich rankingów przez sekretarza ułożono ostateczne krajowe noty. Remisy rozstrzygano poprzez głosowanie – podniesienie ręki. Rezultaty głosowania jurorów opublikowano przez EBU na oficjalnej stronie imprezy. Telewidzowie mogli oddawać głosy przez audiotele lub SMS 15 minut po zakończeniu prezentacji finałowych. Z jednego numeru można było zagłosować maksymalnie 20 razy. Następnie zsumowano głosy i zastosowano zasadę 50:50 (50% głosów należy do jury, 50% – do widzów; w przypadku remisu decydował głos widzów)[9].
Losowanie półfinałów
30 stycznia 2009 zdecydowano, które kraje pojawią się w pierwszym, a które w drugim półfinale. Kraje uczestniczące, poza tzw. „Wielką Czwórką” (Francją, Wielką Brytanią, Niemcami, Hiszpanią) oraz gospodarzem podzielono na 6 koszyków biorąc pod uwagę fakt, jak kraje głosowały w poprzednich konkursach. Część państw z każdego koszyka przydzielono do pierwszego półfinału, który odbył się 12 maja, a druga do drugiego – 14 maja. 16 marca odbyło się losowanie kolejności występów w każdej z rund półfinałowych i w finale oraz kolejność głosowania podczas finału.
Po pierwszym półfinale, reprezentacja Azerbejdżanu złożyła skargę do EBU dotyczącą „pocztówki” poprzedzającej występ Armenii, ponieważ przedstawiono na niej monumentalny posąg My i Nasze Góry znajdujący się w nieuznawanej Republice Górskiego Karabachu jako symbol kraju, który prawnie jest uważany za część Azerbejdżanu[12]. W wyniku skargi, wizytówka została zmieniona w czasie finałów[13]. Jednakże podczas prezentacji wyników ormiańskich w odwecie na ekranie w tle wyświetlono sporny pomnik, a prezenterka Sirusho przeczytała wyniki z teczki ozdobionej zdjęciem posągu[13].
Azerskiemu nadawcy zarzucono również niepokazanie numerów do głosowania podczas występu ormiańskiego. Jednak zaprzeczyli temu, pokazując film, który pokazywał nienaruszony sygnał podczas prezentacji Armenii. Późniejsze dochodzenie EBU dowiodło, że azerski nadawca Ictimai TV niewyraźne wyświetlił numer podczas wejścia Armenii i zniekształcił sygnał telewizyjny, gdy reprezentacja Armenii występowała na scenie. EBU ukarała Ictimai TV grzywną. W sierpniu 2009 Azerzy głosujący na ormiańską propozycję zostali wezwani na przesłuchanie w Ministerstwie Bezpieczeństwa Narodowego w Baku, podczas którego oskarżono o „niepatriotyczne” i „potencjalne zagrożenie”[14].
Antyputinowska piosenka Gruzji
W lutym odbyły się gruzińskie eliminacje do konkursu, które ostatecznie wygrał utwór „We Don’t Wanna Put In” zespołu Stephane & 3G[15]. Wygrana formacji wzbudziła kontrowersje ze względu na konotacje polityczne w tekście piosenki, sugerujące ataki na premiera Rosji, Władimira Putina[16]. EBU odrzuciła piosenkę ze względu na naruszenie zasad konkursu (punkt mówiący o tym, że „żadna piosenka konkursowa nie może zawierać politycznych odniesień w swoim tekście”)[17] oraz zaproponowała gruzińskiemu nadawcy zmianę tekstu piosenki lub wybór nowej utworu[18]. Stacja odmówiła, twierdząc, że piosenka nie zawiera odniesień politycznych oraz że jej odrzucenie ze stawki konkursowej jest wynikiem presji politycznej ze strony Rosji, oraz wycofała się z konkursu[19][20][21][22][23].
Protesty LGBT
Rosyjski działacz praw gejów Nikołaj Aleksiejew użył konkursu jako platformy wspierania pozycji kraju na temat praw osób LGBT, przeciwdziałając poglądowi burmistrza Jurija Łużkowa, że homoseksualizm jest „szatański”. Alekseev ogłosił, że coroczna parada gejów zbiegnie się z finałem Konkursu Piosenki Eurowizji organizowanym 16 maja, czyli w przeddzień Międzynarodowego Dnia Walki z Homofobią. Parada została również zmieniona na „słowiańską dumę”, podczas której promowano prawa gejów i kulturę w całym regionie słowiańskiej Europy[24]. Moskiewscy urzędnicy nie zezwolili jednak na organizację parady ze względu na to, że „zniszczy moralność w społeczeństwie”[25].
Parada została rozbita przez moskiewską policję, a 20 demonstrantów zostało aresztowanych, w tym Nikołaj Alekseev i obrońca praw człowieka Peter Tatchell, który krzyknął, że „to pokazuje, że Rosjanie nie są wolni”, kiedy był zabierany przez policję[26][27]. Szwedzka reprezentantka Malena Ernman wspierała paradę mówiąc: „Nie jestem homoseksualna, ale dziś jestem szczęśliwa i dumna, że mogę nazywać siebie gejem – aby wspierać moich przyjaciół i fanów.”[28]. Zwycięzca konkursu, Alexander Rybak reprezentujący Norwegię, odniósł się do kontrowersji w jednym z wywiadów, w którym nazwał Konkurs Piosenki Eurowizji „największą paradą gejów”[29]. Bojkotem konkursu zagrozili natomiast reprezentanci Holandii, zespół De Toppers, którzy stwierdzili, że „jeśli demonstracja zostanie stłumiona siłą, odmówią wejścia na scenę podczas finału”[30].
Opóźnienie transmisji w Hiszpanii
Ze względu na swoje zobowiązania do transmisji Turnieju Tenisowego Madrid Open, hiszpański nadawca telewizyjny Espanola (TVE) zaczął nadawać drugi półfinał dopiero 66 minut po rozpoczęciu[31]. W wyniku opóźnienia taśmy, nadawca nie skorzystał z wyników audiotele, ale z głosowania krajowego komisji sędziowskiej. Telewizja poprosiła EBU o możliwość transmitowania drugiego półfinału zamiast pierwszego, co miało związek m.in. z chęcią promocji imprezy. Ponieważ w głosowaniu półfinałowym wpływu na punktację nie mieli jurorzy, Andora i Portugalia liczyły na głosy sąsiada w pierwszym półfinale. Po transmisji stwierdziły, że hiszpańskie głosowanie miałoby pozytywny wpływ na ich wyniki w ich półfinale[31]. Po zakończeniu koncertów półfinałowych EBU poinformowała, że Hiszpania poniesie sankcje za ich działania w konkursie, ale ich udział w kolejnym konkursie w Oslo nie będzie niemożliwy. Propozycja hiszpańska „La noche es para mi” zajęła przedostatnie, 24. miejsce w finale[31].
W konkursie w 2009 wzięli udział reprezentanci 42 nadawców publicznych, w tym m.in. telewizja ze Słowacji, która powróciła do rywalizacji po dziesięciu latach nieobecności. Telewizja z San Marino zrezygnowało z wystawienia reprezentanta z powodów finansowych, natomiast stacja z Gruzji, w której doszło do wojny w Osetii Południowej, została zdyskwalifikowana z udziału w konkursie za złamanie regulaminu[32]. Pierwotnie z udziału w konkursie miała też zrezygnować delegacja z Litwy, ponieważ była niezadowolona z odgórnie narzuconej wizualizacji występu.
Powracający artyści
Podczas 54. Konkursu Piosenki Eurowizji wystąpiło kilku artystów, którzy wzięli udział w konkursie w poprzednich latach. Reprezentujący GrecjęSakis Ruwas wcześniej wystąpił w barwach kraju podczas 49.Konkursu Piosenki Eurowizji, w którym zajął ostatecznie trzecie miejsce. Przedstawicielka Malty, Chiara, dwukrotnie reprezentowała swój kraj w finale widowiska – w 1998 i 2005.
Wyniki
Pierwszy półfinał
Pierwszy półfinał odbył się 12 maja 2009. W tym półfinale głosowały dwa kraje finałowe: Niemcy i Wielka Brytania. W pierwszym półfinale dziką kartę otrzymała Finlandia, która zajęła 12. miejsce i tym samym wyprzedziła Macedonię i Czarnogórę.
Uczestnicy pierwszego półfinału Konkursu Piosenki Eurowizji 2009[33]
Szczegółowe wyniki głosowania pierwszego półfinału Konkursu Piosenki Eurowizji 2009
Wyniki
Suma punktów
Czarnogóra
Czechy
Belgia
Białoruś
Szwecja
Armenia
Andora
Szwajcaria
Turcja
Izrael
Bułgaria
Islandia
Macedonia
Rumunia
Finlandia
Portugalia
Malta
Bośnia i Hercegowina
Niemcy
Wielka Brytania
Uczestnicy konkursu
Czarnogóra
44
–
–
3
–
5
1
2
5
1
–
–
8
–
–
1
6
10
2
–
Czechy
0
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Belgia
1
–
–
–
–
1
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Białoruś
25
2
1
–
1
4
–
–
–
4
1
1
6
–
–
–
1
–
–
–
Szwecja
105
–
6
4
7
8
7
4
4
7
–
10
3
4
10
8
8
4
4
7
Armenia
99
4
12
10
10
5
–
1
10
10
8
2
8
8
1
–
–
1
10
5
Andora
8
–
–
–
–
–
–
–
1
–
–
–
–
–
–
4
3
–
–
–
Szwajcaria
15
–
–
–
2
2
–
2
–
–
–
–
–
–
5
2
–
2
–
–
Turcja
172
8
5
12
6
7
10
5
12
6
12
7
12
12
7
5
10
12
12
12
Izrael
75
5
4
3
4
6
7
8
5
3
4
6
1
3
6
–
4
–
5
1
Bułgaria
7
–
–
–
–
–
–
–
–
2
–
–
5
–
–
–
–
–
–
–
Islandia
174
7
10
7
12
12
12
10
7
8
12
6
4
10
12
12
12
7
6
8
Macedonia
45
10
3
–
–
–
–
–
6
6
–
10
–
2
–
–
–
8
–
–
Rumunia
67
6
–
2
1
–
2
4
–
7
8
5
4
7
–
10
2
6
1
2
Finlandia
42
3
–
1
–
10
–
3
–
–
–
–
12
–
1
3
5
–
–
4
Portugalia
70
–
2
6
–
3
–
12
10
–
2
2
8
–
7
2
–
3
7
6
Malta
86
1
7
8
8
4
3
6
3
–
5
5
5
5
6
3
6
5
3
10
Bośnia i Hercegowina
125
12
8
5
5
8
6
–
8
12
3
7
3
10
5
8
7
7
8
3
Drugi półfinał
Drugi półfinał odbył się 14 maja 2009. W tym półfinale głosowały trzy kraje finałowe: Francja, Rosja i Hiszpania. W drugim półfinale dziką kartę dostała Chorwacja, która zajęła 13. miejsce i tym samym wyprzedziła Serbię, Irlandię i Polskę.
Uczestnicy drugiego półfinału Konkursu Piosenki Eurowizji 2009[34]
Szczegółowe wyniki głosowania drugiego półfinału Konkursu Piosenki Eurowizji 2009
Wyniki
Suma punktów
Chorwacja
Irlandia
Łotwa
Serbia
Polska
Norwegia
Cypr
Słowacja
Dania
Słowenia
Węgry
Azerbejdżan
Grecja
Litwa
Mołdawia
Albania
Ukraina
Estonia
Holandia
Francja
Rosja
Hiszpania
Uczestnicy konkursu
Chorwacja
33
–
–
12
–
–
2
–
–
10
1
–
–
–
3
1
1
–
–
–
3
–
Irlandia
52
1
5
3
3
4
–
–
10
2
–
–
–
7
2
7
–
4
3
1
–
–
Łotwa
7
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
6
–
–
–
1
–
–
–
–
Serbia
60
12
–
–
–
2
4
–
–
12
2
–
5
–
–
–
–
–
6
12
–
5
Polska
43
–
10
–
–
3
–
3
3
–
–
1
1
3
1
6
6
–
2
4
–
–
Norwegia
201
8
8
10
8
10
8
10
12
8
10
12
8
12
10
8
10
12
12
3
10
12
Cypr
32
–
2
1
2
–
–
1
7
–
–
–
12
1
–
–
–
6
–
–
–
–
Słowacja
8
–
1
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
4
2
–
–
–
1
–
Dania
69
2
7
3
1
1
12
3
–
5
3
2
2
5
–
5
–
8
7
–
–
4
Słowenia
14
7
–
–
5
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
2
–
–
–
–
–
–
Węgry
16
–
–
–
–
–
–
–
2
–
–
8
–
–
–
3
–
–
–
–
–
3
Azerbejdżan
180
6
6
8
6
12
6
10
12
8
6
12
7
10
12
–
12
10
8
10
12
7
Grecja
110
3
–
4
10
2
1
12
5
2
4
6
4
4
6
12
4
5
10
6
4
6
Litwa
66
–
12
7
–
4
7
1
–
5
–
–
6
–
4
–
5
7
–
2
5
1
Mołdawia
106
5
5
2
7
5
10
7
7
–
3
5
7
6
–
–
8
2
4
7
8
8
Albania
73
10
–
–
–
6
5
–
4
6
7
4
5
10
–
5
3
–
1
5
2
–
Ukraina
80
–
3
6
1
7
–
6
6
–
–
8
10
3
2
8
–
3
–
–
7
10
Estonia
115
4
4
12
4
8
8
5
8
4
1
7
3
4
8
7
–
7
5
8
6
2
Holandia
11
–
–
–
–
–
–
–
–
1
–
–
–
–
–
–
10
–
–
–
–
–
Finał
Alexander Rybak, laureat 54. Konkursu Piosenki Eurowizji, maj 2009
Finał odbył się 16 maja 2009 o godzinie 21:00 (CEST). Finalistami zostali kraje tzw. „Wielkiej Czwórki” oraz organizator konkursu – Rosja oraz po dziewięć najlepszych krajów z pierwszego i drugiego półfinału oraz dwa kraje z tzw. „dziką kartą” (Finlandia i Chorwacja). O wynikach zadecydowali jurorzy i telewidzowie ze wszystkich krajów rywalizujących w konkursie. Po zsumowaniu punktów ze wszystkich krajów państwo z największą liczbą punktów zostało ogłoszone zwycięzcą 54. Konkursu Piosenki Eurowizji.
Uczestnicy finału Konkursu Piosenki Eurowizji 2009[35]
↑Eurovision Song Contest – Baku 2012 Malena Ernman is gay today [online], www.esctoday.com, 10 marca 2012 [dostęp 2020-09-09] [zarchiwizowane z adresu 2012-03-10], Cytat: „Regarding the planned gay parade here in Moscow today I think it’s very sad that they won’t allow a tribute to love. I’m not homosexual but today I am happy and proud to call myself gay – to support my friends and fans.”.
