Kamienica przy placu Wolności 7 w Katowicach

Kamienica przy placu Wolności 7
w Katowicach
Ilustracja
Kamienica od strony placu Wolności (2022)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Adres

pl. Wolności 7,
40-078 Katowice

Typ budynku

kamienica mieszkalno-handlowa

Styl architektoniczny

historyzm z elementami późnego modernizmu

Kondygnacje

5+1

Powierzchnia użytkowa

Ukończenie budowy

1887 (?)

Ważniejsze przebudowy

1893

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Kamienica przypl. Wolności 6”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica przypl. Wolności 6”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica przypl. Wolności 6”
Ziemia50°15′37,4″N 19°00′44,7″E/50,260389 19,012417

Kamienica przy placu Wolności 7 w Katowicach – narożna kamienica mieszkalno-handlowa, znajdująca się przy placu Wolności 7 (róg z ulicą Gliwicką) w Katowicach, na obszarze dzielnicy Śródmieście. Powstała prawdopodobnie w 1887 roku i wykazuje cechy historyzmu z elementami późnego modernizmu.

Historia

Tablica na fasadzie kamienicy upamiętniająca miejsce narodzin i zamieszkania Kurta Schwaena

Kamienica została wzniesiona prawdopodobnie w 1887 roku[1], a w 1893 roku (lub 1894 roku[2]) nadbudowano trzecie piętro[1] według projektu Ludwiga Goldsteina[3].

W kamienicy w 1909 roku urodził się i do 1929 roku mieszkał kompozytor i pedagog muzyczny Kurt Schwaen, co upamiętnia umieszczona w 2009 roku na fasadzie kamienicy tablica pamiątkowa[1].

W kamienicy mieściła się siedziba Związku Gospodarczego Przemysłu Przetwórczego[4]. W latach międzywojennych budynek przeszedł przebudowę[1]. W tym okresie swoją siedzibę w nim miała firma „Urania” – Dom Handlowo-Kredytowy, w którym handlowano biżuterią, zegarkami, platerami i radioodbiornikami[4]. W 1935 roku właścicielką kamienicy była Jadwiga Kiełbasa, a zamieszkiwali ją wówczas mieszkańcy różnej profesji. Siedzibę miały tu wówczas dwie firmy: „Veritas” i „Inwesta”[5].

Według stanu z września 2016 roku kamienica była w zarządzie tymczasowym Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach[6]. W połowie lipca 2023 roku w systemie REGON była zarejestrowana jedna działalność gospodarcza z siedzibą przy placu Wolności 7 – producent reklam[7].

Charakterystyka

Narożna kamienica mieszkalno-handlowa położona jest przy placu Wolności 7 (róg z ulicą Gliwicką) w Katowicach, w zachodniej części dzielnicy Śródmieście[1].

Jest to budynek murowany z cegły, wzniesiony na planie litery „L”, z dwoma oficynami bocznymi[3]. Powierzchnia użytkowa kamienicy wynosi 200,99 m², a powierzchnia zabudowy 704 m². Liczy 5 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną[1].

Kamienica reprezentuje styl historyzmu z elementami późnego modernizmu. Elewacja wschodnia (od strony placu Wolności) jest dziewięcioosiowa, zaś południowa (od strony ulicy Gliwickiej) ośmioosiowa, a łączy je jednoosiowy narożnik z wykuszem sięgającym drugiej i trzeciej kondygnacji, na którym znajduje się balkon z pełną murowaną balustradą. Skrajne elewacje przy narożniku są zespolone z nim w płytkim ryzalicie, a skrajna oś północna jest cofnięta w stosunku do lica muru. Elewacje na pierwszej kondygnacji są tynkowane (boniowanie pasowe), a znajdują się w nich prostokątne wejścia z wysokimi nadprożami, a na piętrach są one ceglane z szerokimi poziomymi pasami tynku i podziałami pionowymi w postaci pilastrów rozdzielających osie w strefie drugiej i trzeciej kondygnacji. Detale tynkowe na elewacji występują w postaci opasek okiennych, kapiteli pilastrów i płycinowych podziałów ryzalitu narożnego[3].

Otwory okienne pomiędzy parterem a drugim piętrem są prostokątne, na czwartej kondygnacji są zamknięte półkoliście. Stolarka okienna jest cztero- i sześciokwaterowa ze ślemieniem, a na czwartej kondygnacji dwu- i trójkwaterowa, także ze ślemieniem[3].

Wewnątrz kamienicy znajdują się dwie klatki schodowe, do których wejścia prowadzą od strony placu Wolności i od ulicy Gliwickiej. Obie z nich obudowane są stropami Kleina, na ścianach znajduje się stiukowa artykulacja architektoniczna w postaci pilastrów i belkowań, a posadzki są betonowe. Schody są dwubiegowe, murowane, z drewnianymi stopniami i balustradami. Brama przejazdowa znajduje się w północnej części kamienicy, od strony placu Wolności[3].

Kamienica wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[1].

Przypisy

  1. a b c d e f g Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-14]. (pol.).
  2. Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 277.
  3. a b c d e H. Rojkowska, I. Kęder, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Katowice, pl. Wolności 7 / Gliwicka, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „ARKONA” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1993, s. 1 (pol.).
  4. a b Jerzy Abramski, Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, s. 42–43, ISBN 83-913341-0-4 (pol.).
  5. Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, s. 157 (pol.).
  6. Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Wykaz budynków – powierzchnia dachu. Stan na 19.09.2016 r.. kzgm.katowice.pl, 2016-09-19. [dostęp 2023-07-14]. (pol.).
  7. Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-07-14]. (pol.).