Aleksander Ładnowski

Data i miejsce urodzenia	1815 Lublin
Data i miejsce śmierci	5 listopada 1891 Kraków
Zawód	aktor komiczny, dramaturg i reżyser teatralny
Współmałżonek	Rosalie Brzozowska

Aleksander Ładnowski herbu Ślepowron (ur. 1815 w Lublinie, zm. 5 listopada 1891 w Krakowie) – polski aktor komiczny, dramaturg i reżyser teatralny.

Aleksander Ładnowski był członkiem licznych grup teatralnych, występujących w XIX wieku na terenie Królestwa Polskiego oraz Galicji. W latach 1842-1850 grywał na deskach scen krakowskich. W 1851 pełnił funkcję reżysera w Teatrze Borkowskiego w Stanisławowie, natomiast w 1856 roku wystąpił w Wiedniu jako członek grupy teatralnej Juliusza Pfeiffera. Następnie, w latach 1857-1865 ponownie grywał w Galicji, m.in. w Tarnowie, Nowym Sączu, Rzeszowie oraz Czerniowcach. W 1865 założył własną grupę teatralną, a następnie osiadł na stałe w Krakowie, gdzie grywał w Teatrze Miejskim pod kierunkiem m.in. Adama Skorupki oraz Stanisława Koźmiana.

Oprócz gry aktorskiej oraz reżyserowania, Aleksander Ładnowski zajmował się również dramatopisarstwem. Był autorem utworów głównie o charakterze komicznym (krotochwil). Pomimo niezbyt wysokiego poziomu literackiego, zyskały one popularność dzięki grze występujących w nich aktorów m.in. Helenie Modrzejewskiej czy Józefowi Damse^[1]. Oprócz tego podejmował również tematykę historyczną.

Aleksander Ładnowski był żonaty z aktorką Rosalie Brzozowską. Jego syn, Bolesław Ładnowski był aktorem oraz reżyserem w teatrach Krakowa, Warszawy i Lwowa, natomiast córka Aleksandra Rakiewicz również była aktorką^[2]. Po śmierci został pochowany na krakowskim cmentarzu Rakowickim^[3].

• Kimedja pod tytułem Żiwy i umarły, czyli Powstanie na Kuszer albo Psy wilka pożarły lub Tajfel Lorbe Fuszer^[4]
• Stach i Zośka. Komedjo-opera w 1 akcie
• Lokaj za pana. Monodram w 1 akcie ze śpiewami i tańcami^[5]
• Wesele na Prądniku. Obrazek ludowy w 2 odsłonach ze śpiewami i tańcami^[6]
• Eudoxja Czartoryjska. Księżniczka na Klewaniu, czyli Tatarzy na Podolu. Powieść historyczna udramatyzowana wierszem w 6 obrazach^[7]
• Wiesław. Dramat historyczny w 5. aktach^[8]
• Barbara Rusinowska, czyli Zbójcy Gór Święto-Krzyzkich. Dramat historyczny w 5. aktach^[9]
• Zosia druhna. Monodram w 1 akcie ze śpiewami^[10]
• Sukcessja. Krotochwila w jednym akcie^[11]

• Ładnowski, Aleksander (1815-1891). www.biographien.ac.at. [dostęp 2015-05-06]. (niem.).
• Aleksander Ładnowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-11] .

• Dzieła Aleksandra Ładnowskiego w bibliotece Polona