Święty
Szczepan

Στέφανος

apostoł diakon męczennik
Wizerunek św. Szczepana obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325.
Data i miejsce śmierci	26 grudnia? 34[1] Jerozolima
Czczony przez	Kościół katolicki, Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	26 grudnia[a] 9 i 17 stycznia, 15 sierpnia i 28 września[b]
Atrybuty	kamienie na księdze lub w rękach, gałązka palmowa, bogata dalmatyka
Patron	archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy, tkaczy
Multimedia w Wikimedia Commons

Święty Szczepan, Stefan (gr. Στέφανος, stephanos – korona, wieniec, cs. Стефан Первомученик) – święty katolicki oraz apostoł^[2] Kościoła prawosławnego, zwany pierwszym męczennikiem (gr. Πρωτομάρτυρας). Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.

Szczepan, jak większość pierwszych chrześcijan, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem^{[potrzebny przypis]} grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego)^{[potrzebny przypis]}. Zginął ok. 34 roku^[1], ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.

Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity (Dz 6, 2-5 BT)

Został osądzony^{[potrzebny przypis]} przez Sanhedryn i ukamienowany:

 Zobacz też kategorię: Świątynie pod wezwaniem św. Szczepana.

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce.

Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.

Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.

Dzień obchodów

W katolickim kalendarzu liturgicznym jego święto obchodzone jest 26 grudnia (dzień po Bożym Narodzeniu).

Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie:

• 27 grudnia/9 stycznia^[5], tj. 9 stycznia według kalendarza gregoriańskiego,
• 2/15 sierpnia, tj. 15 sierpnia (rocznica przeniesienia relikwii w 428),
• 15/28 września, tj. 28 września (rocznica otwarcia relikwii w 415),
• 4/17 stycznia, tj. 17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).

Patronat

81 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia świętego Szczepana. Wśród nich jest wieś Szczepanów, w której urodził się święty Stanisław BM^[6].

Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.

• kult świętych
• męczennicy wczesnochrześcijańscy
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• siedemdziesięciu dwóch
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• miejscowości Szczepanów (w Polsce)
• Wawrzyniec z Rzymu

• Święty Szczepan, diakon pierwszy męczennik. 2008-12-04. [dostęp 2009-06-19]. (pol.). – materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009]
• ap. Stefan, pierwszy męczennik i archidiakon na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)