L'origina deu nom es ipotetica. Las fòrmas ancianas son Sestelh (1271), Cestulh, Cestuylh (1279), Cestelh (1280), Cestulh (1604), çò qui assegura pas pro la natura de l'iniciala. La prononciacion modèrna es en si-, çò qui es confòrme a la grafia de Cassini, Sistels, com a la grafia francesa oficiala. La finala anciana en -lh es mèi segura e ua prononciacion en sistèis es atestada a data recenta [5]. L'alternància anciana entre -u- e -e- (comprene -è- ?) hè pensar aus mots en -uè- (tipe puèg/ puei, uèlh/uelh), dambe diftongason e reduccion posteriora deu diftongue, çò que la situacion deu vilatge a la devesa entre lengadocian e gascon infirma pas.
La causida grafica francesa es benlèu devuda a ua analogia dambe'us mots lengadocians en -lh prononciats -l en finala. La prononciacion actuala es sistèls o sistèts[5]. L'istòria deu toponime e las evolucions foneticas normalas en gascon senhalan dambe evidéncia aquera darrèra e tardiva prononciacion com analogica, explicada per de cases nombroses deu tipe castèl/castèth. La pèrda de la palatalisacion de l (-lh- > l ) o de sa varianta iodizada (-i-), benlèu deguda a la fòrma oficiala, es necessària a la reinterpretacion, gasconizanta per analogia, en -th.
L'èssa, pas apareguda graficament abans Cassini, es un plurau de sens collectiu : indistinccion de la parròpia (la comuna, lo vilatge) e deus abitants.
Sembla pas que se pòsca reténer l'explicacion de Dauzat per cisthus (de grèc cisthos), "moja, massuga", dambe sufixe -ellum[6], per de rasons de clima e de preséncia anciana versemblabla de -o- dens lo sufixe. Lo sistèl prepausat per Negre e représ per Burgan e Lafon (nom atestat a Donzac, 4,5 Km), o sistèth (conegut tanben dens la comuna) "paèr de vime" [5]es ua solucion comòda. Una grafia prudenta seré Sistuèlhs (quan i a pas de certitud sus s o c, vau mèi causir la grafia pus simpla).
Istòria
A la revolucion, la comuna èra disputada entre Gèrs e Òut e Garona[7]. Estót fin finala restacada au darrèr, dens lo canton d'Autvilar e lo districte de Valença. En 1808, estó annexada au Tarn e Garona.
.svg){kind=small}