Canton de Fronçac

Canton de Fronçac
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Situacion del canton de Fronçac dins lo departament Gironda
Administracion
País	França
Region	Aquitània
Departament	Gironda
Arrondiment	Arrondiment de Liborna
Còde cantonal	3324
Capluòc	Fronçac
Conselhièr general Mandat en cors	Michel Frouin 2008-2015
Estatisticas
Populacion	16 311 ab. (2012)
Superfícia	134,68 km²
Densitat	121,11 ab./km²
Subdivisions
Comunas	18

Lo canton de Fronçac es una anciana division administrativa de Guiana, en Bordalés, situada dins l'arrondiment de Liborna, lo departament de Gironda e la region d'Aquitània, adara de Novèla Aquitània. 2 comunas, Périssac e Saint-Genès-de-Fronsac, son dempuèi 2015 dens lo canton deu Nòrd-Gironda (burèu centralizator Sent Andreus de Cubzac), las autas 16 comunas son dens lo canton deu Libornés-Fronçadés (burèu centralizator Liborna). La lenga autoctòna es, d'una part, l'occitan gascon, dens sa varianta bordalesa e, d'auta part, lo gavai ^[1].
Totas las comunas son de la Comunautat de comunas deu Fronçadés.

En 1790, creèren dus cantons, lo de Fronçac e lo de Galgon. En 1801, suprimiren lo canton de Galgon ^[2]. A la refòrma cantonala de 2014, aplicada a las eleccions de 2015, suprimiren lo canton de Fronçac.

Segon l'enquèsta de Tortolon e Bringuièr (1873-1875), lo gavai èra parlat au nòrd dens tres comunas e dens quauques vilatges a l'entorn, shens comptar una penetracion de vailets e meitadèirs^[1].
Lo gascon es de tipe bordalés, emb duas variantas. La prumèira es lo tipe « cubzagués » e fronçadés occidentau, parlat a l'èst deu borqués, entre Pujarn e Vairac, la segonda es lo libornés e comença a Vilagoja^[1].
Lo gascon « cubzagués » e fronçadés occidentau se diferencia deu borqués per la prononciacion de j : lo jourt e pas l'iourt o lo iourt (lo jorn), caractèr progressiu, puei que Vilagoja, pus a l'èst enquèra, se ditz Bilegou-ie; per la conservacion de u : dou hut e pas dou heut (deu huc); de contraccions coma saous dit e pas sus leus dit (sus + los + dits); la conservacion de la nasala dens la tresena persona deu plurau ; bÉnon o bÉnoun e pas bÉnou (venon, venen)^[1].
Lo libornés se diferencia per l'abséncia de prononciacion de h : fille e pas hille (filha, hilha), fut e pas hut (huc = huec, fòc); per mèi d'usatge deu diftongue óou : deu se ditz dóou [dɔw] e pas dou [du] ^[1].

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3} et ^1,4 https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5725104s/f138.item , p. 570-573
2. ↑ http://cassini.ehess.fr/fr/html/fiche.php?select_resultat=15005

• Portau de Guiana