As hormonas tiroides son as tres hormonas producidas pola glándula tiroide, que son a tiroxina, triiodotironina e calcitonina, aínda que en certos contextos o termo só se usa para referirse ás dúas primeiras.

A tiroxina (T₄) e triiodotironina (T₃), son hormonas cunha estrutura química baseada no aminoácido tirosina (non confundir coa hormona tiroxina) e que conteñen iodo, producidas pola glándula tiroide, que son as principais responsables da regulación do metabolismo. A principal forma circulante no sangue de hormona tiroide é a tiroxina (T₄), que ten unha vida media maior ca a outra hormona, a triiodotironina ou T₃. A razón entre a T₄ e a T₃ liberadas ao sangue é de aproximadamente 20 a 1. A tiroxina convértese dentro das células en T₃ activa (que é 3 ou 4 veces máis potente ca a T₄) por acción de encimas desiodinases (5'-iodinase). Despois son procesadas por descarboxilación e desiodinación para producir iodotironamina (T₁a) e tironamina (T₀a).

Ademais destas hormonas, producidas polas células foliculares tiroides, na tiroide prodúcese tamén a hormona polipeptídica calcitonina, segregada polas células parafoliculares, que intervén no control dos niveis de calcio do organismo (xunto coa PTH).

A maioría das hormonas tiroides que circulan polo sangue transpórtanse unidas a proteínas. Só unha pequena fracción das hormonas tiroides circulantes viaxan libres (non unidas a proteínas) e son bioloxicamente activas, polo que a medición das concentracións de hormonas tiroides libres ten un grande valor para facer diagnósticos.

Cando a hormona tiroide está unida a proteínas non é activa, polo que o importante é saber a proporción de T₃/T₄ libre. Por esta razón, medir só a cantidade de tiroxina total no sangue pode inducir a erros.

A T₃ e a T₄ poden cruzar a membrana celular facilmente, xa que son moléculas lipófilas, e funcionan asociándose a receptores nucleares do núcleo celular chamados receptores das hormonas tiroides.

As T₁a e T₀a teñen cargas positivas, polo que non poden cruzar a membrana, e crese que funcionan por medio do receptor TAR1 ou TA1 (Trace Amine-associated Receptor, receptor asociado a aminas traza), que é un receptor acoplado á proteína G situado na membrana.

Outra ferramenta de diagnóstico importante é a medida da cantidade de hormona estimulanta da tiroide (TSH) presente.

As hormonas tiroides son substancias lipófilas que poden atravesar a membrana celular pasivamente por difusión. Porén, existen polo menos 10 transportadores de iodotironina diferentes xeneticamente regulados e dependentes de enerxía nos humanos, os cales garanten que os niveis intracelulares de hormonas tiroides sexan maiores ca no plasma sanguíneo ou no fluído intersticial.^[1]

Sábese pouco sobre a cinética intracelular das hormonas tiroides. Porén, recentemente demostrouse que o CRYM cristalino (ou THBP, proteína fixadora da hormona tiroide regulada por NADP⁺) se une á triiodotironina in vivo.^[2]

As hormonas tiroides activas actúan en case cada célula do corpo. Actúan incrementando a taxa de metabolismo basal, afectan á síntese proteica, axudan a regular o crecemento dos ósos longos (en sinerxía coa hormona do crecemento) e na maduración neuronal, e incrementan a sensibilidade do corpo ás catecolaminas (como a adrenalina) por permisividade (unha hormona é necesaria para a acción doutra). As hormonas tiroides son esenciais para o correcto desenvolvemento e diferenciación das células do corpo. Estas hormonas tamén regulan o metabolismo das proteínas, graxas, e carbohidratos, afectando ao modo en que as células usan os compostos enerxéticos. Tamén estimulan o metabolismo das vitaminas. A síntese de hormonas tiroides está influída por numerosos estímulos fisiolóxicos e patolóxicos.

As hormonas tiroides causan a xeración de calor nos humanos. Porén, as tironaminas (metabolitos das hormonas tiroides) funcionan por medio de mecanismos descoñecidos inhibindo a actividade neuronal, o que xoga un importante papel nos ciclos de hibernación dos mamíferos e o comportamento de muda de plumaxe das aves. Un efecto da administración de tironaminas é unha drástica caída da temperatura corporal.

• Incrementa o gasto cardíaco.
• Incrementa a frecuencia cardíaca.
• Incrementa a frecuencia da ventilación pulmonar.
• Incrementa a taxa de metabolismo basal.
• Potencia os efectos das catecolaminas (incremento da actividade simpática).
• Potencia o desenvolvemento cerebral.
• Engrosa o endometrio uterino.
• Incrementa o metabolismo das proteínas e carbohidratos.

Tanto o exceso coma a deficiencia de tiroxina poden causar trastornos.

• O hipertiroidismo (un exemplo é a enfermidade de Graves) é unha síndrome causada por un exceso de tiroxina libre circulante, ou de triodotironina ou de ambas as dúas. É un trastorno común que afecta a aproximadamente o 2% das mulleres e ao 0,2% dos homes. O termo tirotoxicose úsase ás veces como sinónimo de hipertiroidismo, pero hai sutís diferenzas. Aínda que a tirotoxicose tamén se refire a un incremento de hormonas tiroides circulantes, pode ser causada pola toma de comprimidos de tiroxina ou por unha sobreactividade da tiroide, entanto que o hipertiroidismo refírese só á sobreactividade tiroide.
• O hipotiroidismo (un exemplo é a tiroidite de Hashimoto) consiste nunha deficiencia de tiroxina, triiodiotironina, ou ambas.
• A depresión pode ás veces ser causada polo hipotiroidismo.^[4] Algunhas investigacións ^[5] indican que a T₃ se encontra nas unións sinápticas, e regula a cantidade e actividade da serotonina, norepinefrina (noradrenalina), e ácido gamma-aminobutírico (GABA) no cerebro.

Os nenos nacidos prematuramente poden sufrir trastornos do desenvolvemento neuronal debido á falta de hormonas tiroides, no momento en que a súa propia glándula tiroide non pode fornecer as hormonas que necesita no período postnatal.^[6]

A tiroxina e a triiodotironina poden medirse como tiroxina libre e triiodotironina libre, que son indicadores da actividade desas hormonas no corpo. Poden medirse tamén como tiroxina total e triiodotironina total, que inclúen tamén as hormonas unidas á globulina fixadora de tiroxina. Un parámetro relacionado é o índice de tiroxina libre, que é a tiroxina total multiplicado polo consumo de hormonas tiroides, o cal, á súa vez, é unha medida da globulina fixadora de tiroxina non unida a esta.^[7]

Para tratar a deficiencia de hormonas tiroides (hipotiroidismo) utilízanse tanto a T₃ coma a T₄. Ambas as dúas absórbense ben no intestino, polo que poden administrarse por vía oral. A forma máis común de tiroxina sintética é a levotiroxina, que é un estereoisómero da tiroxina fisiolóxica (T₄ só), que se metaboliza máis lentamente ca a natural e, por tanto, xeralmente só é necesaria unha dose diaria. As hormonas tiroides desecadas naturais, tamén comercializadas co nome Armour Thyroid, derivan de glándulas de tiroide de porco, e son un tratamento "natural" que contén o 20% de T₃ e trazas de T₂, T₁ e calcitonina. Tamén están dispoñibles combinacións sintéticas de T3/T4 en diferentes proporcións (como o Thyrolar) e medicamentos de T3 pura (Cytomel). A levotiroxina é xeralmente o primeiro tratamento que se utiliza. O tratamento con Armour Thyroid, á parte de evidencias anecdóticas, non mostrou nos ensaios clínicos que sexa máis beneficioso ca as formas biosintéticas.^[8]

As tironaminas non teñen aínda usos médicos, aínda que o seu uso foi proposto para a indución controlada da hipotermia, a cal causa que o cerebro entre nun ciclo protector, útil para a prevención de danos durante a isquemia (falta de osíxeno).

A tiroxina sintética produciuse por primeira vez en 1926 por Charles Robert Harington e George Barger.

Hoxe moitos pacientes son tratados con levotiroxina, ou unha hormona sintética similar.^[9][10][11] Porén, os suplementos de hormona tiroide natural (extractos de tiroide animal desecados) aínda están dispoñibles nalgúns países.^[11] As hormonas tiroides naturais están utilizándose menos debido ás evidencias de que as variacións das concentracións de hormonas nas tiroides dos animais sacrificados orixina unha potencia e estabilidade variables deses preparados.^[12][13] A levotiroxina contén só T4 e é, por tanto, bastante ineficaz para os pacientes que non poden converter a T4 en T3.^[14] Eses pacientes terán que ser tratados con hormona tiroide desecada natural, que contén unha mestura de T4 e T3,^{[11][15][16][17][18]} ou cun suplemento de T3 sintética.^[19] Nestes casos, prefírese a liotironina sintética debido ás potenciais diferenzas entre os lotes de fármacos de produtos naturais de tiroide. Nos Estados Unidos algunhas marcas de produtos de hormona tiroide natural están aprobados pola FDA e outras non.^[20][21][22] As hormonas tiroides son en xeral ben toleradas polo corpo.^[10] As hormonas tiroides non son normalmente perigosas para as mulleres preñadas ou nais lactantes, pero deberían tomarse baixo supervisión médica. De feito, se unha muller con hipotiroidismo non é tratada, o seu fillo ten un maior risco de defectos conxénitos. Cando as mulleres con hipotirodismo quedan preñadas necesitan incrementar a súa dose de hormona tiroide.^[10] Unha excepción é que as hormonas tiroides poden agravar os problemas cardíacos, especialmente nas pacientes vellas; por tanto, os doutores poden comezar con estes pacientes cunha dose baixa e ila aumentando pouco a pouco para evitar o risco de ataques cardíacos.^[11]

A tiroide contén células epiteliais, que forman folículos nos que as células epiteliais rodean un oco central cheo dun coloide, onde se acumula a proteína tiroglobulina, que foi producida e excretada ao coloide polas células epiteliais foliculares.

As hormonas tiroides (T₄ e T₃) prodúcense nas células foliculares da tiroide e a súa produción está regulada pola hormona estimulante da tiroide (TSH) segregada pola adenohipófise ou pituitaria anterior. Como os efectos da T₄ in vivo están mediados pola T₃ (a T₄ convértese en T₃ nos tecidos diana), a T₃ é de 3 a 5 veces máis activa ca a T₄.

A tiroxina (3,5,3',5'-tetraiodotironina) producida polas células foliculares tiroides está unida á proteína tiroglobulina do coloide (que non se debe confundir coa proteína para o transporte sanguíneo TBG ou globulina fixadora da tiroxina). A tiroglobulina é cortada encimaticamente para liberar unidades da tiroxina (T₄) que leva unida.

A tiroxina orixínase ao unir átomos de iodo ao anel do aminoácido tirosina da tiroglobulina. A hormona tiroxina (T₄) contén catro átomos de iodo. A triiodotironina (T₃) é idéntica, pero só ten tres átomos de iodo.

O ioduro é absorbido activamente do sangue por un proceso chamado trampa de ioduro. Neste proceso o sodio é cotransportado co ioduro na membrana basolateral da célula cara ao interior da célula e despois concéntrase nos folículos tiroides ata chegar a unha concentración 30 veces superior á que ten no sangue. Por medio dunha reacción co encima tiroperoxidase, o ioduro únese a residuos de tirosina da tiroglobulina, formando monoiodotirosina (MIT) e diiodotirosina (DIT). A unión de dous residuos de DIT orixina a tiroxina. Combinando unha MIT e unha DIT prodúcese a triiodotironina.

• DIT + MIT → r-T₃ (inactiva bioloxicamente)
• MIT + DIT → triiodotironina (ou T₃)
• DIT + DIT → tiroxina (ou T₄)

Unhas proteases dixiren a tiroglobulina iodada, liberando as hormonas T₄ e T₃, os axentes bioloxicamente activos da regulación metabólica.

A tiroxina (T₄) crese que funciona principalmente como prohormona e depósito da forma máis activa e principal hormona tiroide, a T₃. A T₄ fórmase conforme sexa requirida polo encima iodotironina deiodinase nos tecidos. A deficiencia de deiodinase pode ter efectos similares a unha deficiencia de iodo. A T₃ é máis activa ca a T₄ e é a forma final da hormona, aínda que está presente en menores cantidades ca a T₄.

A hormona liberadora da tirotropina (TRH) e a hormona estimulante da tiroide (TSH) empezan a segregarse no hipotálamo fetal e a hipófise ás 18-20 semanas de xestación, e a produción fetal de tiroxina (T₄) chega a un nivel clinicamente significativo nese período.^[25] A triiodotionina (T₃) fetal permanece a niveis baixos (menos de 15 ng/dL) ata as 30 semanas de xestación, e aumenta ata 50 ng/dL ao termo do embarazo.^[25] A autosuficiencia fetal de hormonas tiroides protexe ao feto contra, por exemplo, as anormalidades no desenvolvemento cerebral causadas polo hipotiroidismo materno.^[26]

Se hai unha deficiencia de iodo na dieta, a tiroide non poderá producir T₃ e T₄. A falta destas hormonas tiroides parará a retroalimentación negativa que estas exercían sobre a hipófise, causando un incremento da produción de hormona estimulante da tiroide, a cal causa que a tiroide aumente de tamaño, dando lugar a unha hipertrofia chamada bocio. A hipertrofia da glándula ten o efecto de incrementar a capacidade de captar o escaso iodo que hai no sangue, tratando de compensar a deficiencia para seguir producindo hormonas tiroides.

A captación de iodo en contra de gradiente de concentración está mediado por un transportador de simporte sodio-iodo e está asociado a unha sodio-potasio ATPase. O perclorato e o tiocianato son substancias que poden competir co iodo neste punto. Compostos como a goitrina poden reducir a produción de hormona tiroide ao interferiren coa oxidación do iodo.^[27]

Ningunha planta contén hormonas tiroides T₃ e T₄.^[15][28] Por tanto, cando está indicado requírese un tratamento con hormona tiroide sintética ou desecada natural. Pero si hai plantas que poden axudar a tratar a chamada "tiroide lenta" (tiroide que produce reducidas cantidades de hormona, pero que non cesou de producilas totalmente).^[28][29][30] Porén, hai moitas algas comestibles que teñen altas concentracións de iodo, que axudan a evitar deficiencias de iodo e enfermidades como o bocio.

Á parte da tiroxina e triiodotironina, na glándula tiroide prodúcese outra hormona, a calcitonina. A calcitonina é unha hormona polipeptídica de 32 aminoácidos producida polas células parafoliculares da tiroide, que se encontran nos espazos interfoliculares e intercaladas no propio epitelio folicular da glándula. A calcitonina actúa reducindo o nivel sanguíneo de ión calcio, opoñéndose aos efectos da hormona paratiroide (PTH). En concreto inhibe a absorción de Ca²⁺ no intestino e a súa reabsorción nos riles e inhibe a actividade dos osteoclastos nos ósos.

• Tiroide
• Bocio
• TSH
• Tironaminas, metabolitos das hormonas tiroides que actúan no receptor TAAR1
• Tiroxina
• Triiodotironina

• Find TH response elements in DNA sequences.

Tratamento con hormonas tiroides

• Thyroid Hormone Treatment Brochure by the American Thyroid Association
• Elaborate article about the use of thyroid drugs Written by an MD
• What is the "Best" Thyroid Drug? Is it Synthroid, Unithroid, Armour, Thyrolar, or Something Else?Arquivado 10 de maio de 2012 en Wayback Machine. Article by health activist and patient advocate Mary Shomon
• Thyroid Disease Manager Collection of elaborate medical articles on thyroid disease, including information on thyroid hormones
• Stop the thyroid madness Collection of references to articles comparing different treatment methods of hypothyroidism